Γράφει ο Αθανάσιος Πάσχου*
Πόσο Δημοκρατική Χώρα είναι η Τουρκία ;
(με αναφορά στον “democracy index 2020” του Economist)
Για τα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στην γειτονική μας χώρα (επεκτατικός ρόλος στην εξωτερική-ενεργειακή πολιτική, στρατιωτική παρουσία και εμπλοκή σε εμπόλεμες καταστάσεις άλλων χωρών, επιλογές εξοπλισμών, οικονομική πολιτική), θα πρέπει να αναζητηθούν απαντήσεις και μέσα από το επίπεδο λειτουργίας της Δημοκρατίας στην Τουρκία και κατά μεγάλο βαθμό μπορεί να εξηγήσει τον τρόπο που ασκεί την εσωτερική και εξωτερική της πολιτική.
Ο ετήσιος κατάλογος «Democracy Index 2020» του Economist εμπεριέχει χαρακτηριστικά που χρήζουν διεξοδικότερης μελέτης, τόσο για Τουρκία όσο και Ελλάδα. Αξιολογούνται στον κατάλογο 167 χώρες, βαθμολογείται το επίπεδο δημοκρατίας κάθε χώρας στην κλίμακα 0-10 και η τελική βαθμολογία είναι αποτέλεσμα πέντε επί μέρους παραγόντων-κατηγοριών.
| Η βαθμολόγηση κατατάσσει τις χώρες σε 4 είδη δημοκρατιών-καθεστώτων: | |||
| Αριθμός Χωρών | % Παγκ. Πληθυσμού | ||
| –Πλήρεις δημοκρατίες-Full democracies (βαθμολ.8-10) | 23 | 8.4 % | |
| –Ατελείς δημοκρατίες-Flawed democracies (βαθμολ.6-8) | 52 | 41.0 % | |
| –Υβριδικά Καθεστώτα-Hybrid regimes (βαθμολ.4-6) | 35 | 15.0 % | |
| –Αυταρχικά Καθεστώτα-Authoritarian regimes(βαθμ.0-4) | 57 | 35.6 % | |
Σύγκριση Τουρκίας-Ελλάδας
Η Τουρκία βαθμολογείται με 4,48, είναι 104η , κατατάσσεται στην κατηγορία των «Υβριδικών Καθεστώτων» μεταξύ 35 χωρών με ίδιο καθεστώς, αρκετά χαμηλότερα από Βόρεια Μακεδονία (78η με 5,89), Ουκρανία (79η με 5,81), Αρμενία (89η με 5,35).
Η Ελλάδα με βαθμολογία 7,39 είναι 37ηκατατάσσεται στην κατηγορία των «Ατελών Δημοκρατιών» μεταξύ 52 ομοίων χωρών, όπου σε πολύ καλύτερες θέσεις είναι, Γαλλία, ΗΠΑ, Πορτογαλία, Ισραήλ, Ιταλία, Κύπρος. Η Ελλάδα ήταν «πλήρης δημοκρατία» κατά Economist τα έτη 2006-2008. Η εν συνεχεία υποβίβαση πιθανόν οφείλεται στη δεκαετή μνημονιακή πολιτική σε συνδυασμό με την τότε πολιτική αστάθεια που επηρέασαν αρκετούς δημοκρατικούς και εργασιακούς θεσμούς και στην Πανδημία όσον αφορά το 2020.
Στην έκθεση του Economist αναφέρεται επίσης ότι οι πολίτες όλων των κρατών βίωσαν την πιο μεγάλη στέρηση ατομικών ελευθεριών που έχουν ποτέ επιβληθεί από τις κυβερνήσεις σε καιρό ειρήνης λόγω της πανδημίας και επομένως επηρέασε τις απαντήσεις των πολιτών για τις ατομικές ελευθερίες.
«Πλήρεις Δημοκρατίες» θεωρούνται κατά τον Economist 23 χώρες, 1η Νορβηγία (βαθμός 9,81), ακολουθούν Ισλανδία, Σουηδία, Ν.Ζηλανδία, Καναδάς, Φινλανδία, Δανία, Ιρλανδία, Αυστραλία, Ολλανδία.
Οι 5 επί μέρους κατηγορίες μέτρησης της «δημοκρατικότητας» είναι:
Ι. «Εκλογική Διαδικασία & Πλουραλισμός-Electoral Process & Pluralism»
(Τουρκία βαθμοί 3,50-Ελλάδα 9,58 ΔΙΑΦΟΡΑ+6,08)
ΙΙ. «Λειτουργία της Κυβέρνησης-Functioning of Government»
(Τουρκία 5,36-Ελλάδα 5,21 ΔΙΑΦΟΡΑ-0,15)
ΙΙΙ. «Πολιτική Συμμετοχή-Political participation»
(Τουρκία 5,56-Ελλάδα 6,11 ΔΙΑΦΟΡΑ+0,55)
IV. «Πολιτικός Πολιτισμός-Political Culture»
(Τουρκία 5,63-Ελλάδα 7,50 ΔΙΑΦΟΡΑ+1,87)
V. «Πολιτικές Ελευθερίες/Δικαιώματα-Civil Liberties»
(Τουρκία 2,35-Ελλάδα 8,35 ΔΙΑΦΟΡΑ+6)
Παρατηρώντας τις ανωτέρω βαθμολογίες διαπιστώνεται:
-Η Τουρκία βαθμολογείται πολύ χαμηλά στους παράγοντες Ι & V (δημοκρατικός πλουραλισμός, πολιτικές ελευθερίες), όπου η Ελλάδα υπερτερεί σημαντικά. Στη γειτονική χώρα η δικαιοσύνη δεν είναι ανεξάρτητη, παραβιάζονται δημοκρατικοί θεσμοί, ανθρώπινα δικαιώματα, πολιτικές-θρησκευτικές ελευθερίες, ατομικά δικαιώματα, ελευθερία του τύπου κα. Διώκονται και έχουν φυλακισθεί εκατοντάδες δημοσιογράφοι, δικαστές, στρατιωτικοί, απόστρατοι αξιωματικοί, εκπρόσωποι κομμάτων της αντιπολίτευσης, το Κουρδικό κόμμα. Πρόσφατη άλλωστε είναι σχετική έκθεση του Κογκρέσου για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
-Σε ένα τέτοιο καθεστώς λοιπόν με αυταρχική διακυβέρνηση, όπως είναι η Τουρκία σήμερα, όπου η απόλυτη εξουσία ανήκει σε ένα και μόνο πρόσωπο που κυβερνά τη χώρα 19 συναπτά έτη, δεν πρέπει να μας φαίνεται παράδοξο το πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις για τα ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα, την Κύπρο, την Νοτιο-Ανατολική Μεσόγειο, την εμπλοκή σε πολεμικές επιχειρήσεις, τα ενεργειακά κλπ. Μάλιστα ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Νράγκι, χαρακτήρισε πρόσφατα τον πρόεδρο Ερντογάν «δικτάτορα» και παρά τις πιέσεις δεν ανασκεύασε τις δηλώσεις.
-Η Ελλάδα υπερτερεί σημαντικά στους παράγοντες Ι & V δηλ. στον δημοκρατικό πλουραλισμό και τις πολιτικές ελευθερίες και αν δεν υπήρχαν οι λοιπές μετρήσεις θα κατατάσσονταν στον πίνακα ως «πλήρης δημοκρατία» σε υψηλή θέση.
-Στους παράγοντες ΙΙ & ΙΙΙ διαπιστώνεται μικρή διαφορά με την Τουρκία η οποία όμως υπερτερεί, έστω λίγο, στον παράγοντα ΙΙ που αναφέρεται στη «Λειτουργία της Κυβέρνησης». Αυτή η διαπίστωση δεν είναι προφανώς εν αγνοία της Ελληνικής κοινής γνώμης. Θεωρείται πολύ σοβαρή διαπίστωση για τη λειτουργία της δημοκρατίας μας και θα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά την κυβέρνηση προκειμένου να εκσυγχρονιστούν ανάλογοι θεσμοί και πρακτικές της εκτελεστικής εξουσίας. Πολύ λίγες χώρες από τις 52 που κατατάσσονται στις «ατελείς δημοκρατίες» κατά Economist, έχουν βαθμολογία τόσο χαμηλή όσο η Ελλάδα.
-Επιβάλλεται η χώρα μας, στο μέρος όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία, να ανεβάσει την βαθμολογία της όχι για να μπει σε υψηλή θέση στον πίνακα του economist αλλά για να αναβαθμιστούν οι δημοκρατικοί θεσμοί επ΄ ωφελεία των πολιτών, στα ζητήματα που υπάρχει ακόμα μεγάλο περιθώριο.
Σκόπιμο και αναγκαίο είναι, να μειωθούν μη αναγκαίοι περιορισμοί στα πολιτικά δικαιώματα, να βελτιωθεί ποιοτικά αλλά και αποτελεσματικότερα το κυβερνητικό έργο και οι θεσμοί περί πολιτικής συμμετοχής στην κοινωνία, σημεία δηλ. στα οποία καταγράφεται χαμηλή «επίδοση» για την Ελλάδα στον «Democracy Index».
Υποπτέραρχος ε.α.-Οικονομολόγος –MSc Διεθνές-Ανθρωπιστικό Δίκαιο –Γεν. Γραμμ. Συνδέσμου Αποφοίτων ΣΣΑΣ
ΑΠΟ ΤΟ MILITAIRE.GR