Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου
Ο δημόσιος βίος στην Κύπρο δηλητηριάζεται επικίνδυνα από τη διελκυστίνδα αναφορικά με ζητήματα παραβίασης των κανόνων έντιμης και χρηστής διοίκησης.
Η υπόθεση των «χρυσών διαβατηρίων» υπήρξε η αφορμή, για μια ακόμα φορά, να επανέλθει στο δημόσιο διάλογο η ανάγκη λήψης μέτρων κατά των φαινομένων διαφθοράς. Πέραν ωστόσο της πλειοδοσίας σε λόγια καταδίκης, αυτό που επιβάλλεται είναι συγκεκριμένες πολιτικές πρωτοβουλίες που θα πείθουν τους πολίτες ότι διαμορφώνεται ένα απροσπέλαστο τείχος απέναντι στη διαφθορά που κατατρώει τα σωθικά της Κυπριακής κοινωνίας. Γιατί είναι γεγονός αναντίλεκτο ότι στην Κύπρο η αποδοκιμασία και απαξίωση φθοροποιών φαινομένων στη δημόσια ζωή γίνεται κατά κανόνα με κηρύγματα ηθικολογίας και γενικόλογες ρητορείες που συνήθως συνιστούν υποκριτικές υπεκφυγές. Μεγαλόστομες διακηρύξεις, καταγγελτικός λόγος και έωλες υποσχέσεις.
Ωστόσο αυτό που χρειάζεται είναι θεσμικές μεταρρυθμίσεις, δημοκρατικός έλεγχος και κοινωνική λογοδοσία. Αναμόρφωση και επανίδρυση του κράτους για να είναι υπηρέτης του πολίτη.
Η δυσχέρεια όχι μόνο συγκεκριμένων πολιτικών φορέων και προσώπων, αλλά και των ιδίων των δημοκρατικών θεσμών να καθορίσουν κανόνες και να εμποδίσουν τη βιαιότητα της εισβολής της διαφθοράς στο πολιτικό σύστημα, αποτελεί σήμερα ένα κεφαλαιώδες ζήτημα για τη δημοκρατία. Σε αυτή τη φθοροποιό διαδικασία όπου αρχές και αξίες γκρεμίζονται κατά τις επιθυμίες διαπλεκομένων συμφερόντων και υπόγειας διαδρομής κυκλωμάτων, η Πολιτεία και οι θεσμοί παρουσιάζονται ανήμποροι να αντιδράσουν.
Η διαπίστωση της κρίσης και η συνεχής επανάληψη αυτής της διαπίστωσης δεν θα φέρουν την κάθαρση και την αποκατάσταση της πολιτικής ηθικής. Αυτό θα γίνει, πρώτον μέσα από μια ολομέτωπη ρήξη με τα φαινόμενα της παρακμής και δεύτερον με τη διατύπωση προτάσεων για θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα υψώνουν απροσπέλαστο τείχος σε αυτά τα φαινόμενα. Η φλύαρη εξαγγελία από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας μέτρων κατά της διαφθοράς μάλλον ως ευχολόγιο ήχησε και καθόλου πειστικό.
Για να βρει η πολιτική τη χαμένη της αυτοπεποίθηση, αξιοπιστία, αυτονομία και προπάντων τη χαμένη της τιμή και ηθική, θα πρέπει χωρίς υποκριτικές κρισιολογίες να αγωνιστούμε περνώντας από τους λόγους στις πράξεις.
Να αγωνιστούμε έμπρακτα για μεταρρυθμίσεις που θα θωρακίζουν τους θεσμούς και θα επαναφέρουν τα οράματα, τις αξίες και τις αρχές ως μέτρα και στόχους μιας άλλης πολιτικής.
Μια πρώτη και θεμελιακή μεταρρύθμιση είναι η δημιουργία ενός Συντονιστικού Συμβουλίου κατά της διαφθοράς του οποίου Πρόεδρος και μέλη να διορίζονται πρώην ανώτατοι δικαστικοί υψηλού κύρους και ηθικής ακεραιότητας. Ο διορισμός τους να εγκρίνεται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Σκοπός αυτού του Συμβουλίου θα είναι η μελέτη του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου και η διατύπωση προτάσεων εισαγωγής νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων για πρόληψη, καταστολή και ποινικό κολασμό πράξεων διαφθοράς και διαπλοκής. Στόχος η υλοποίηση των προνοιών του Νόμου 23 (ΙΙΙ) του 2000 που κύρωσε τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ποινικοποίηση της διαφθοράς.
Οι αλλαγές είναι τώρα αναγκαίες όσο ποτέ άλλοτε. Σε ένα κόσμο που μεταβάλλεται ραγδαία και γίνεται όλο και περισσότερο ανταγωνιστικός, η Κύπρος χρειάζεται τομές που θα σαρώσουν τις αγκυλώσεις του χθες και τα κατεστημένα του σήμερα. Χρειάζεται να δώσουμε πειστικές απαντήσεις για την ανάκτηση της αυτοδυναμίας του πολιτικού συστήματος, για ένα μοντέλο διακυβέρνησης που θα ρυθμίζει ένα σύγχρονο, αποκεντρωμένο, φιλικό και αποτελεσματικό δημόσιο τομέα μακριά από διαμεσολαβήσεις, συναλλαγές και διαπλοκές και με κυρίαρχο στοιχείο τη διαφάνεια.
Οι πολίτες αναμένουν και απαιτούν κατεδάφιση ενός κράτους ανήμπορου, μίζερου και αναποτελεσματικού και ενός οικονομικού συστήματος παρασιτικού.
Απαιτούν πρωτοβουλίες για μια συνολική αναγέννηση της κοινωνίας, των θεσμών και των εθνικών προοπτικών. Απαιτούν από το Κράτος να ξεφύγει από τον παραδοσιακό του χαρακτήρα και να αναδειχθεί μοχλός προοδευτικής κίνησης της κοινωνίας. Προ πάντων όμως οι πολίτες ζητούν το λόγο. Απαιτούν το συνταγματικό τους ρόλο. Θέλουν να ακούγεται η φωνή τους. Όχι σαν απόμακρη ηχώ προς τα κέντρα εξουσίας. Αλλά ως η δημιουργός και καθοριστική δύναμη διαμόρφωσης των μεγάλων αποφάσεων για το μέλλον του τόπου. Με έλεγχο και κοινωνική λογοδοσία. Με επανίδρυση ενός κράτους φιλικού προς τους πολίτες με θεσμούς έντιμης και χρηστής διοίκησης.
Μόνο έτσι θα «ξαναβρούμε την ψυχή μας» και την αυθεντικότητα μας και θα ανακαλύψουμε εκ νέου την ζωογόνο δύναμη της πολιτικής.
Πρώην Προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων
