Επενδύσεις στον…αέρα! Το μεγάλο κυβερνητικό κόλπο με τα αιολικά πάρκα: προβληματικές μελέτες, σκάνδαλα αδιαφάνειας και σπάταλης δημοσίου χρήματος, καταστροφή περιβάλλοντος, ασταθές αποτέλεσμα και νέοι «Μπόμπολες»

Του Γ. Λακόπουλου

  Η επένδυση στην αιολική ενέργεια -στα πλαίσια της διακηρυγμένης «πράσινης ανάπτυξης»- συνιστά πρόκληση για την Ελλάδα. Είναι προφανές ότι πρέπει να στραφεί σ’ αυτή την κατεύθυνση παραγωγής ενέργειας.

Αλλά όχι στα τυφλά και χωρίς εθνικό σχεδιασμό. Απαιτούνται προϋποθέσεις όπως π.χ. μια έγκριτη μελέτη για τα δεδομένα της χώρας, τις ανάγκες της, το προσδοκώμενο όφελος  και η σύνταξη αδιαπραγμάτευτου διαγράμματος για την χωροθέτηση αιολικών πάρκων .

Η αξιοποίηση αυτής της φιλικής πηγής, πρέπει με φιλικό τρόπο, που θα προστατεύει το περιβάλλον με την εγκατάσταση, τη συντήρηση -και την απεγκατάσταση, αν χρειαστεί- των χιλιάδων ανεμογεννητριών.

Από οικονομική άποψη απαιτείται η δημιουργία προϋποθέσεων για  προστιθέμενη αξία των απαιτούμενων υλικών, η παραγωγή των οποίων πρέπει να ενισχύει την εγχώρια βιομηχανία και όχι τις εισαγωγές.

Επιπλέον απαιτούνται διαφάνεια στις μελέτες και στην αξιοποίηση των κρατικών επιδοτήσεων, ενημέρωση των πολιτών, μηχανισμοί κοινωνικού  ελέγχου και προσανατολισμός στην κάλυψη κυρίως των τοπικών αναγκών.

Πάνω από όλα είναι αυτονόητο ότι η διευκόλυνση μιας επένδυσης έχει νόημα, αν δεν αποδυναμώνει άλλες επενδύσεις και ιδίως τον ελληνικό τουρισμό, όπως θα συμβεί με την καταστροφική παρέμβαση στο περιβάλλον.

Στην Ελλάδα υπάρχουν επενδυτές που επιδιώκουν να αξιοποιήσουν με τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις την αιολική ενέργεια. Αλλά είναι μετρημένοι στα δάκτυλα και τους καταπίνουν τα μεγάλη συμφέροντα.

Από τον Παπανδρέου στον Μητσοτάκη

Στην πράξη αυτή η εκμετάλλευση του αέρα, γίνει με… δουλειές του αέρα. Από φιλική δύναμη εξελίσσεται σε κυκλώνα κατά του περιβάλλοντος στο όνομα του κέρδους και οργανώνεται κόντρα στις τοπικές κοινωνίες.

Κατά κανόνα συνδέεται με δανειοδοτήσεις στο πόδι, παραβιάσεις  του νόμου ή εξωφρενικές νομιμοποιήσεις και απομύζηση δημοσίου χρήματος από ισχυρούς  και ημέτερους.

Η αρχή την άναρχης στροφής στα αιολικά κλιμακώθηκε από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου -και για πολλούς από την… οικογένεια Παπανδρέου- στις αρχές της δεκαετίας του 2010.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιταχύνει αυτή την δραστηριότητα και -προπαγανδίζοντας το όφελος της αιολικής ενέργειας,- νομοθετεί τη  εγκατάσταση ανεμογεννητριών ακόμη και εντός του δικτύου «Νατούρα»,  σε περιοχές με δάση και φυσικό κάλλος.

Μεγάλοι «επενδυτές» επιδοτούνται ασύστολα και δρουν ως «εισβολείς, παραβλέποντας τις τοπικές κοινωνίες, την αυτοδιοίκηση, και τα περιβαλλοντικά κινήματα, που αντιτίθεται στους σχεδιασμούς τους. Συχνά δρουν ως καταπατητές δημόσιας, ιδιωτικής και δημοτικής γης.

Το παράδοξο είναι ότι όπως σχεδιάζονται τα αιολικά πάρκα, δεν υποκαθιστούν τελικά την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη -που είναι πολλαπλά προτιμότερο να γίνει από φυσικό  αέριο- ούτε έχουν το ενεργειακό και οικονομικό όφελος που προβάλλει η κυβέρνηση.

 Παρά την ήδη εκτεταμένη εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας,  ούτε φτηνότερο προκύπτει, ούτε βελτίωση του περιβάλλοντος. Δεν υπάρχει καν όφελος στο ενεργειακό ισοδύναμο: ενώ αυξάνεται η -επιδοτούμενη- παραγωγή από ανανεώσιμες πήγες, παραδόξως αυξάνεται και η…συμβατική παραγωγή.

Άρωμα Βατοπεδίου

 Η αλλαγή του Ενεργειακού Χάρτη της χώρας εξυπηρετεί πρωτίστως συμφέροντα και όχι τις πραγματικές ανάγκες της χώρας. Η επιδοτούμενη εγκατάσταση αιολικών πάρκων των 10-12 ανεμογεννητριών, χωρίς πρόγραμμα και εθνικό σχεδιασμό, ανταποκρίνεται απλώς πιέσεις οικονομικών παραγόντων που εξελίσσονται σε «νέους Μπόμπολες» , απορροφώντας τεράστια κρατικά, ή κοινοτικά κοντύλια χωρίς έλεγχο.

Κάτω από τη χρυσόσκονη της «πράσινης ανάπτυξης» -που εκμεταλλεύεται την άγνοια για να πλασάρει την ιδέα ότι «από τον αέρα μπορούμε να έχουμε δωρεάν ρεύμα» και λιγότερη ρύπανση, οι αιολικές επενδύσεις παίρνουν χαρακτηριστικά «μεγάλου κόλπου», με σύμπραξη κυβέρνησης και γνωστών επιχειρηματικών ομίλων.

Η κυβέρνηση επεκτείνει το νομικό πλαίσιο ώστε να χορηγεί ασύστολα άδειες σε πολυάριθμες εταιρείες εγκατάστασης αιολικών, με πολυπλόκαμη  οριζόντια και κάθετη σχέση μεταξύ τους, που τελικά καταλήγουν σε λίγους. Σε ένα μόνο μέρος, το Χαλάνδρι, είναι εγκατεστημένες 40 εταιρίες.  

Σε μια περίπτωση τουλάχιστον -στη Σκύρο- υπάρχει και….άρωμα Βατοπεδίου καθώς στην εγκατάσταση των αιολικών πάρκων μετέχει και η Μονή Μεγίστης Λαύρας σε συνεργασία με ιδιώτη.

Προβληματισμοί

Σε πολλές περιπτώσεις η «επένδυση» βασίζεται σε επιπόλαιες μελέτες, σε ψευδή στοιχεία και ανύπαρκτα κεφάλαια, ενώ πληθύνονται οι πραγματικές επιστημονικές μελέτες που ανατρέπουν τους ισχυρισμούς για το προσδοκώμενο όφελος.

Η καταστροφή του περιβάλλοντος από τις ανεμογεννήτριες είναι εκτεταμένη ήδη: αποψιλώσεις για την εγκατάσταση  και συντήρηση, κίνδυνοι για την πανίδα και ληστρικές επεμβάσεις σε τοπικές κοινωνίες.

Η αιολική ενέργεια είναι «ήπια μορφή ενέργειας» και περιλαμβάνεται στις «καθαρές» πηγές. Προβάλλεται ότι είναι «δωρεάν», μπορεί να ενισχύσει το εισόδημα κάτοικων και περιοχών και δεν είναι οχληρή- πέρα από την αισθητική πλευρά. Αλλά οι υποστηρικτές της προσπαθούν να υποτιμήσουν τα αποτρεπτικά μειονεκτήματα: κίνδυνοι για τα πτηνά, αισθητική κακοποίηση, ηλεκτρομαγνητικές παρενοχλήσεις.

Αμφίβολο είναι και το αποτέλεσμα με τη σημερινή τεχνολογία. Επιπλέον οι   διακυμάνσεις στην απόδοση -που καθιστούν αναγκαίες και παράλληλες εγκαταστάσεις με συμβατικές ενέργειες.

Η κυβερνητική χαλαρή αντιμετώπιση των επενδυτών μετατρέπεται σε ασυδοσία και κάποιες ρυθμίσεις κάνουν ορισμένες αιολικές επενδύσεις σκανδαλώδεις. Πολλές υπάρχουσες εγκαταστάσεις αιολικών είναι παράνομες και η κυβερνητική χαλάρωση των προϋποθέσεων διαμορφώνει συνθήκες νομιμοποίησης τους, όταν δεν πρόκειται για σκάνδαλα αποχαρακτηρισμών και καταπατητών.

Οι επενδυτές επιλέγουν χώρους εγκατάστασης που βρίσκονται κοντά στα δίκτυα, ακόμη και αν είναι προστατευόμενες περιοχές και καταστρέφουν  εκτάσεις φυσικού πλούτου, με τη βίαιη επιβολή πάρκων, που απομακρύνουν τουρίστες και επισκέπτες και καθιστούν λιγότερο θελκτικούς προορισμούς, περιοχές και νησιά.

Ολόκληροι ορεινοί όγκοι απειλούνται με αλλοίωση με ήδη ορατές συνέπειες στον τουρισμό- ειδικά στα νησιά, αλλά και σε ορεινές περιοχές που ελκύουν επισκέπτες, για την αισθητικά, κλιματολογικά και περιηγητικά  χαρακτηριστικά τους.

Πέραν του ότι πλήττεται η πιο σημαντική «βιομηχανία» της χώρας, το όφελος για την εθνική οικονομία είναι περιορισμένο: το 90% των υλικών για μια ανεμογεννήτρια είναι εισαγόμενα. Και σε πολλές περιπτώσεις είναι επικίνδυνα ως παραγόμενα από «σπάνιες γαίες».

ΥΓ. Το ντοκιμαντέρ της ομάδας «Ασκός του Αιόλου» αποκαλύπτει μια πραγματικότητα που παρέμενε κρυμμένη στην αδιαφάνεια και την  παραπληροφόρηση για την πράσινη ανάπτυξη.