Γράφει ο Γιώργος Λακόπουλος
Το σκάνδαλο των υποκλοπών – στα θύματα των οποίων συγκαταλέγονται και δημοσιογράφοι – είναι η τελευταία ευκαιρία να ηττηθεί η δημοσιογραφία της συνενοχής.
Το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων είναι η τρίτη και απεχθέστερη φάση της εμμονής του συστήματος Μητσοτάκη να θέσει υπό έλεγχο την κοινωνία, για να επιμηκύνει την κυριαρχία του.
Είχαν προηγηθεί οι παρεμβάσεις του ίδιου του Μητσοτάκη, από τον καιρό που ήταν στην αξιωματική αντιπολίτευση – σε μέσα ενημέρωσης. Όχι μόνο για την πολιτική γραμμή τους και το περιεχόμενο τους, αλλά και για τη στελέχωσή τους .
Ακολούθησε όταν έγινε πρωθυπουργός η εξαγορά δημοσιογράφων, μέσων ενημέρωσης και επιχειρήσεων που τα ελέγχουν. Πέρα από τη «λίστα Πέτσα», που απευθύνεται σε ιδιοκτήτες, και πέρα από τις διευκολύνεις σε μιντιάρχες, υπάρχει και ο προσεταιρισμός δημοσιογράφων με ποικίλα ανταλλάγματα .
Οι κοριοί είναι το ανώτατο στάδιο της επιχείρησης ενός καθεστώτος να επικρατήσει, με αθέμιτα μέσα, αφού η πολιτική, οι ικανότητες και το – προσωπικό και οικογενειακό – προφίλ του σημερινού πρωθυπουργού δεν το εξασφάλιζαν. Διαδέχονται άλλες μεθόδους χειραγώγησης από τον ίδιο τον Μητσοτάκη συχνά.
Στην περίπτωση του ΔΟΛ οργάνωσε συνωμοσία – και με εσωτερική συνέργεια – για να μην ασκήσει ο Ψυχάρης το δικαίωμα του να πουλήσει την επιχείρησή του σε όποιον ήθελε. Έτσι καταστράφηκε – και ας είχε σπεύσει να τραπεζώσει στον ΔΟΛ τον Μητσοτάκη, μόλις εξελέγη πρόεδρος της ΝΔ.
Οι δημοσιογράφοι συναντούν καθημερινά στη δουλειά τους την ανίερη προσπάθεια να μετατραπεί η ενημέρωση σε προσωπικό υμνολόγιο του Πρωθυπουργού. Τη βιώνουν όταν δεν μπορούν να γράψουν στα μέσα που εργάζονται τις πληροφορίες που έχουν. Ή όταν σε κάθε ενοχλητική αναφορά τους, πέφτουν τηλέφωνα στους ιδίους ή στους προϊστάμενους τους.
Ως επαγγελματική ομάδα – και κατά μέσο ενημέρωσης – ανέχονται αυτή την κατάσταση… Άλλοι από ανάγκη και άλλοι από επιλογή και συμφέρον. Πλην ελάχιστων περιπτώσεων, όπως της Κρουστάλλη και της Ακρίτα στον όμιλο Μαρινάκη.
Δεν αποχώρησαν ποτέ – ως ένδειξη επαγγελματικής αξιοπρέπειας – από συνέντευξή Τύπου του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, όταν εκ προοιμίου απέκλειε υπαρκτές εφημερίδες – όπως το Documento και η Δημοκρατία – και ιστοσελίδες με επιρροή: iEidiseis.gr κ.α., για να μην δεχθεί ενοχλητικές ερωτήσεις.
Ακόμη χειρότερα: ανάμεσά τους πολλοί καταδέχονταν – αν δεν επιδίωκαν κιόλας ορισμένοι – να πάρουν «σκονάκι» με την ερώτηση που θα υπέβαλαν.
Κατά κανόνα, πλην των εθελόδουλων, οι δημοσιογράφοι είναι θύματα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ΜΜΕ, το οποί ο παράγει διευθυντικά στελέχη που αποφασίζουν πριν από αυτούς τις θα γράψουν και τι θα πουν.
Οι παλιοί διευθυντές κατά κανόνα σεβόταν τη δημοσιογραφική εργασία. Μπορεί λόγο «γραμμής» να την υποβάθμιζαν, αλλά δεν την εξαφάνισαν ούτε έθεταν σε δυσμένεια τους ικανούς ρεπόρτερ γιατί είχαν… πληροφόρηση που δεν συνέφερε το κόμμα ή την κυβέρνηση.
Π.χ στο συγκρότημα Λαμπράκη, ή στην Ελευθεροτυπία του Τεγόπουλου, υπήρχαν συνέπειες όταν έχανε κάποιος μια είδηση, όχι όταν την είχε. Έβαζαν στην άκρη συντάκτες που έγραφαν «με τα πόδια», ή όσους έγραφαν «πέτσινα» και όχι όσους ήξεραν τι γίνεται. Και δεν υπήρχε περίπτωση να κρύψουν σημαντική είδηση, ας αφορούσε τον Θεό τον ίδιο.
Όταν πήραν τις εφημερίδες εργολάβοι και οι προμηθευτές του δημοσίου, άλλαξαν τα πράγματα και βγήκαν μπροστά οι χειρότεροι και πιο αδίστακτοι της δημοσιογραφίας. Τα «βαποράκια» που λέει ο ημέτερος Βασίλης Σκουρής.
Αυτά τα χρόνια που ο Μητσοτάκης αλυσόδενε το σύστημα ενημέρωσης, λίγα ΜΜΕ έκαναν τη δουλειά τους όπως την αντιλαμβάνονται και όχι όπως τους επιβάλει το κυβερνών σύστημα. Λίγες ιστοσελίδες δεν δέχθηκαν να υποκύψουν σε παρεμβάσεις.
Είναι ωστόσο παρήγορο ότι είναι αρκετοί οι – γνωστοί – δημοσιογράφοι δεν δέχθηκαν να γράφουν καθ’ υπόδειξη, παρ’ ότι κάποιοι από αυτούς δέχονται το μένος της κυβερνώσας οικογένειας – με τον Κώστα Βαξεβάνη σε βαθμό εμμονής.
Η δημοσιογραφική κοινότητα γνωρίζει κάτω από πόσο ασφυκτικό έλεγχο βρίσκεται στην Ελλάδα η ενημέρωση – με τη σύμφωνη γνώμη των… ιδιοκτητών. Πόσο δύσκολα οι συντάκτες – δεν -μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους. Αυτό έγινε συνήθεια: έτσι είναι πλέον τα πράγματα και η αντίρρηση μπορεί να οδηγεί στην ανεργία.
Οι περισσότερο δημοσιογράφοι το δέχονται με αξιοπρέπεια. Άλλοι όμως έγιναν πραιτοριανοί του συστήματος Μητσοτάκη – σπάζοντας ακόμη και τις απεργίες του κλάδου με κυνισμό.
Εμφανίζονται ως εκπρόσωποί της κυβέρνησης, στρατολογούνται εναντίον όσων την παρενοχλούν, μετατρέπουν τη δημοσιογραφία σε μεταφορά των non papers του μεγάρου Μαξίμου και των υπουργών.
Αυτό λύνει την απορία όσων παρατηρούν ότι τα περισσότερα ΜΜΕ έχουν συχνά πανομοιότυπο περιεχόμενο.
Πάντα υπήρχαν στοιχεία παθογένειας στον ελληνικό Τύπο. Αλλά ποτέ δεν είχε τεθεί ως στόχος η πλήρης χειραγώγησή τους από καμιά κυβέρνηση. Όλες ήθελαν να έχουν φιλικά ΜΜΕ και δημοσιογράφους που θα δέχονται την πολιτική και τις πρακτικές τους – αλλά ως εκεί.
Ποτέ ο δημοσιογραφικός κλάδος δεν αντιμετωπίσθηκε ως εξαγοράσιμη ομάδα, με αμοιβές στους ημέτερους και διώξεις σε όσους διεκδικούν την ανεξαρτησία τους για να κάνουν τη δουλειά τους.
Όπως και ποτέ οι δημοσιογράφοι δεν υπέγραφαν συμβάσεις ως «υπάλληλοι». Στα σοβαρά τουλάχιστον – Μέσα που εργάζονταν δεν τους υπαγόρευαν εξ ολοκλήρου τι θα γράψουν – ή απλώς θα… υπογράψουν – ή τι απαγορεύεται να αναφέρουν.
Σήμερα πολύ συχνά τα στοιχεία του ρεπορτάζ ενταφιάζονται από τα φιλοκυβερνητικά μέσα και η διατεταγμένη υπηρεσία, είναι προσόν επαγγελματικής ανέλιξης.
Το σκάνδαλο Novartis ενταφίασε το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής δημοσιογραφίας. Τα περισσότερα ΜΜΕ, αντί να αναθέσουν του συντακτικό προσωπικό τους τη δημοσιογραφική έρευνα των επιμέρους πλευρών του, τους υπέταξαν στις μεθόδους της συγκάλυψης.
Υποστήριζαν τυφλά τους ερευνώμενους – νομίμως από την αρμόδια εισαγγελία – που είχαν κάθε λόγο να «κάψουν» τη δικαστική έρευνα.
Σχεδόν τους… ηρωοποιούσαν και δεν αναζητούσαν την αλήθεια. Όσοι το έκαναν καταδιώχθηκαν ακόμη και δικαστικά.
Το σκάνδαλο των υποκλοπών – στα θύματα των οποίων συγκαταλέγονται και δημοσιογράφοι – είναι η τελευταία ευκαιρία να ηττηθεί η δημοσιογραφία της συνενοχής.
ΑΠΟ ΤΟ IEIDISEIS.GR
