Του Λευτέρη Στουκογεώργου
Κυβέρνηση
Habemus λοιπόν κυβέρνηση, μετά από 88 μέρες, που θα ορκιστεί σήμερα, την Τρίτη θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στη Γερουσία ενώ θα αναλάβει επίσημα στις 16 Ιούνη. Το θετικό της χθεσινής ημέρας ήταν η μη συμμετοχή ή στήριξη της κυβέρνησης από το κόμμα της ακροδεξιάς Μελόνι (Αδελφοί της Ιταλίας). Εκείνο που δεν είναι ξεκάθαρο πάντως είναι oι παλινωδίες του Ματαρέλα: Έδωσε την συγκατάθεση του στη δημιουργία αυτής της κυβέρνησης επειδή επέβαλλε τις θέσεις του (συνεπώς παραβίασε το Σύνταγμα) ή εμπιστεύθηκε μια κυβέρνηση που θα οδηγήσει την χώρα σε επικίνδυνους οικονομικούς ατραπούς, όπως έλεγε στις 27 Μάη; Ο Σαβόνα πάντως που ήταν το «μήλο της έριδας» είναι ο αρμόδιος υπουργός ευρωπαϊκών θεμάτων.
Με τεχνικό Πρωθυπουργό, τον καθηγητή οικονομίας Τζιουζέπε Κόντε του Κ5Αστέρων . Οι Ντι Μάιο και Σαλβίνι θα ορκιστούν αντιπρόεδροι της κυβέρνησης η οποία αποτελείται από 9 υπουργούς του Κ5Α, 6 της Λέγκα και 3 τεχνικούς υπουργούς. Οι γυναίκες είναι πέντε (30%). Ο Ντι Μάιο θα αναλάβει το Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης, Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής για την εφαρμογή της βασικής πολιτικής του Κ5Α και ο Σαλβίνι το ΥΠΕΣ για την εφαρμογή της alt.right ατζέντας στο μεταναστευτικό και την δημόσια τάξη. Το εισόδημα του πολίτη, πρόταση του Κ5Α, βέβαια πάει περίπατο ενώ το spending review θα είναι προτεραιότητα.
Ο καθηγητής οικονομικών Giovanni Tria της Lega (πολύ κοντά στον Μπερλουσκόνι) που αναλαμβάνει το ΥΠΟΙΚ, διευθύνει το Master στα Οικονομικά της Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης “Tor Vergata”, είναι Δ/ντής στο Center in Economics and International Studies (Ceis), μέλος στο Innovation strategy expert advisory group” του ΟΑΣΑ και αντιπρόεδρος στο «Committee for Information, Computer and Communication Policy». Το θέμα ΕΕ και τα γερμανικά πλεονάσματα είναι βασικό σημείο της κριτικής του για την Ευρώπη αλλά είναι μετριοπαθέστερος του Savona . Εκτιμά ότι στα γερμανικά πλεονάσματα οφείλεται η πλήρης αποτυχία σύγκλισης των χωρών μελών. Έγραφε τον Μάρτη στην Il sole 24 ore: «Δεν έχει δίκιο όποιος καλεί για Italexit, αλλά δεν έχει δίκιο και ο Ντράγκι, όταν λέει ότι «το ευρώ είναι μη αναστρέψιμο», αν δεν ξεκαθαρίσει τις συνθήκες και τον χρόνο για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να επιβιώσει το νόμισμα» και έκλεινε : «Μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εσωτερικής έκρηξης στη χώρα και όχι το italexit».
Ο 82χρονος Πάολο Σαβόνα γνωστός για τις επικριτικές του θέσεις απέναντι στην ΕΖ και τα αντιγερμανικά του αισθήματα αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο των Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (Κοινοτική Πολιτική).
Ο νέος ΥΠΕΞ Μοαβέρο Μιλανέζι , θεωρείται mainstream στις εξωτερικές σχέσεις και είναι θεωρητικός των διαπραγματεύσεων μεταβλητής γεωμετρίας . Χρημάτισε υπουργός στις κυβερνήσεις Monti και Letta και θα έχει στο ντοσιέ του Λιβύη, Αίγυπτο και Μαγκρέμπ στο Νότο, το μεσανατολικό και το Ισραήλ στα ανατολικά, τις σχέσεις με Ρωσία και Κίνα και κυρίως με την Αμερική του Τράμπ.
Με αυτά τα ονόματα, η γραμμή για «δημοσιονομικό και τραπεζικό χώρο» από την ΕΖ όπως και η παρακάτω πρόταση για το ΔΧ, λογικά θα είναι στην ιταλική ατζέντα για την νέα αρχιτεκτονική της Ευρώπης. Η αναμενόμενη αλλαγή στρατοπέδου της Ισπανίας (από το γερμανικό στο γαλλικό), μετά την πτώση του Ραχόι και την άνοδο του Σάντσεθ, ενισχύει το Νότο. Η Ιταλία και η Ισπανία ως τώρα ήταν «υποχείρια» της γερμανικής πολιτικής για την Ευρώπη. To ισπανικό ΔΧ/ΑΕΠ ήταν στο 98,30% το 2017 και σε απόλυτες τιμές 1,14 τρις. Ήταν κατά μέσο όρο στο 54,53% από το 1980 έως το 2017, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο 100,40% το 2014 και έχοντας χαμηλό ρεκόρ 16,60% το 1980. Η ελαφρά μείωση της σχέσης (2014-17) αφορούσε την άνοδο του ΑΕΠ, σε νεοφιλελεύθερο καθεστώς, με βασικά θύματα την δραματική μείωση των μισθών και των συνθηκών διαβίωσης.
Σύμφωνα με την ιταλική Huffington Post, o ακροδεξιός τέως σύμβουλος του Τράμπ Στήβ Μπάννον δηλώνει στους NYT ότι έχει μερίδιο στο σχηματισμό κυβέρνησης εφόσον «για ώρες προσπαθούσε να πείσει τον Σαλβίνι». Δεδομένης της ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας που έχει για τις ΗΠΑ η Ιταλία και τις θέσεις του Τράμπ για την Ευρώπη, μάλλον ο τελευταίος θα πρέπει να είναι ευχαριστημένος από την νέα διακυβέρνηση…. Εξάλλου η μάχη των δασμών μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης μόλις άρχισε.
Δημόσιο Χρέος
Αν η Ευρώπη αποφάσιζε να διαλυθεί τότε, σύμφωνα με το Target 2, θα έπρεπε τα υπόλοιπα κράτη-μέλη να επιστρέψουν στη Γερμανία 923 δις. Από αυτά η Ιταλία χρωστάει 443 δις, η Γαλλία 65 δις και η Ισπανία 381 δις.
Το 32% του ΔΧ της Ιταλίας ανήκει σε ξένους επενδυτές (ενώ μόνο το 5% σε μη Ευρωπαίους ) . Κατά την Nomura τα αμερικάνικα Fund κατέχουν μόλις 1% και τα γιαπωνέζικα 1,5% του ιταλικού ΔΧ.
Οι ιταλικές τράπεζες έχουν το 27% ήτοι 612 δις εκ των οποίων κρατικά ομόλογα είναι 342 δις , τα ταμεία και οι ασφαλιστικές κατέχουν το 23% και το υπόλοιπο 18% ανήκει στους μικροεπενδυτές , οικογένειες και επιχειρήσεις .
Ο όμιλος Ιταλικά Ταχυδρομεία κατέχει 121 δις, η Generali 64 δις , η Unicredit 47 δις, η Unipol Gruppo Finanziario 34 δις , η UnipolSai Assicurazioni 30 δις , η Intesa Sanpaolo 30 δις, η Allianz 25 δις , η AXA 23 δις και η δημόσιου συμφέροντος Mps 18 δις. Αυτά χωρίς τις πρόσφατες μαζικές εγχώριες αγορές ομολόγων. Μέσω της Ποσοτικής Χαλάρωσης, το ποσοστό των κρατικών τίτλων που κρατά η Banca d’Italia άμεσα ή μέσω της ΕΚΤ ανέβηκε από το 5%, το 2014, στο 16% φέτος.
Τι υποστηρίζουν οι Ιταλοί:
Spread
H εφεύρεση του διαφοροποιημένου spread στο Δημόσιο Χρέος μεταξύ των χωρών –μελών θεμελιώθηκε, εν μέσω της κρίσης, το 2010 ,από τις κυβερνήσεις Μέρκελ και Σαρκοζί . Από τότε η ΕΚΤ ακολουθώντας τους κανόνες (rules) εφαρμόζει διαφορετικά επιτόκια βάσει του βαθμού κινδύνου της κάθε χώρας (country risk). Έτσι η Ιταλία πληρώνει επιτόκιο 2,4% (στην πρόσφατη κρίση έφτασε έως 3,5%), η Γαλλία 0,7% και η Γερμανία 0,4%. Συνεπώς 19 χώρες με 19 διαφορετικά επιτόκια. Μέχρι το 2010 ίσχυε κοινό επιτόκιο άρα το ευρώ είχε την ίδια αξία στη Ρώμη και στο Βερολίνο.
Οι κανόνες που καθορίζονται από τον γαλλογερμανικό άξονα μας οδηγούν σε τέλμα: οι τράπεζες μας δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να δανείσουν χρήματα στις εταιρείες που έχουν ανάγκη ρευστότητας. Και όσο περισσότερες εταιρείες κλείνουν στην Ιταλία, τόσο καλύτερα θα πηγαίνουν οι γερμανοί ή οι γάλλοι ανταγωνιστές. Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, μας ζητείται να σεβαστούμε τις παραμέτρους του fiscal compact. Άρα το μόνο που μένει είναι η μείωση των δαπανών και αύξηση των φόρων.
European Safe Bonds
Όμως υπάρχει όμως κάτι καινούργιο από τον γαλλογερμανικό άξονα: η δυνατότητα συμμετοχής στη δημιουργία ενός Ταμείου (Fund) που αγοράζει ένα κομμάτι χρέους των κρατών μελών.
Ένα Ταμείο, που χρηματοδοτείται εκδίδοντας τίτλους με 2 επιτόκια, ένα υψηλότερο λόγω του υψηλού country risk, που αφορά το ΔΧ χωρών όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, και ένα χαμηλότερο για το χρέος ορισμένων χωρών όπως η Γαλλία και η Γερμανία με χαμηλό country risk. Με αυτόν τον τρόπο, το ευρώ των 2 ταχυτήτων γίνεται κανόνας. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η ιταλική τράπεζα ή εταιρεία θα πληρώνει ακριβότερα το χρήμα από τη γαλλική ή τη γερμανική, ήτοι αθέμιτος ανταγωνισμός, παρόλο που αυτός απαγορεύεται από τον πρώτο κανόνα της συνθήκης. Το σίγουρο είναι ότι το σφάλμα είναι δικός μας εάν δεν μπορούμε να τακτοποιήσουμε τους εθνικούς λογαριασμούς και δεν μπορούμε να αναπτυχθούμε αλλά η μείωση των δαπανών (που είναι ένα πολύ επείγον μέτρο) δεν αρκεί.
Η πρόταση
Μια ομάδα οικονομολόγων, ο Marcello Minenna (δ/ντής της Consob), ο Roberto Violi (δ/ντής στην Bankitalia), ο Giovanni Dosi και ο Andrea Roventini(καθηγητές στο Πανεπιστήμιο της Πίζα) υποστηριζόμενοι και από τον ΟΑΣΑ (Tuac Ronald Janssen) δημοσιοποίησε μια ιδέα για να φύγει ο βραχνάς του Χρέους από τα κράτη (με την προϋπόθεση ότι δεν παράγουν νέα χρέη). Την δημιουργία ενός Ταμείου Διάσωσης των Κρατών (αφού ο ESM είναι στα χέρια των Γερμανών).
Παράδειγμα: Αυτό το χρόνο λήγουν κρατικοί τίτλοι 1 δις. Αυτό το δισεκατομμύριο πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί και το Δημόσιο το κάνει εκδίδοντας στην αγορά τίτλους χαμηλότερου επιτοκίου πληρώνοντας στο Ταμείο ένα πριμ εξασφάλισης κινδύνου. Το Ταμείο (Fund), εξασφαλίζει στους επενδυτές κρατικών τίτλων από τους κινδύνους. Όλα τα κράτη μέλη κάνουν το ίδιο, στις λήξεις των χρεών τους. Είναι προφανές ότι το ιταλικό Χρέος θα κοστίζει ακριβότερα από το γαλλικό ή το γερμανικό, αλλά εν τω μεταξύ μειώνεται το ρίσκο, και σε 10 χρόνια, όλες οι χώρες θα έχουν όλο το χρέος ασφαλισμένο. Σε εκείνο το σημείο, με έναν μόνο εγγυητή, το χρέος θα έχει μόνο ένα επιτόκιο , ίδιο για όλους.
Στρατηγικές Επενδύσεις
Το Ταμείο χρησιμοποιεί τα παραπάνω πριμ για να χρηματοδοτήσει στοχευμένες δημόσιες επενδύσεις, μέσω του ελέγχου που διεξάγει η Ευρωπαϊκή Δημοσιονομική Επιτροπή, η οποία θα αξιολογεί ποιες στρατηγικές επενδύσεις έχει ανάγκη ης κάθε χώρα -μέλος . Συνεπώς η Ιταλία δεν θα κατασκευάσει ένα νέο αυτοκινητόδρομο υψηλού κόστους αλλά χαμηλής ωφέλειας αλλά πχ, ένα λιμάνι . Οι σωστές επενδύσεις θα φέρουν ανάπτυξη και θα βοηθήσουν στη μείωση του Χρέους. Αυτό σημαίνει μια οπτική φεντεραλιστική της Ευρώπης που βλέπει μπροστά. Μια ΕΖ πραγματική και όχι αυτή την υποκριτική όπου στο τέλος πληρώνουμε τις αποφάσεις άλλων. Η ευκαιρία είναι το Eurogroup και η Συνάντηση Κορυφής του Ιούνη και στο τραπέζι θα πρέπει να συζητηθεί η δική μας πρόταση: Αυτή του διαμοιρασμού του κινδύνου κόντρα στην πρόταση «καθένας για τον εαυτό του» που είναι τόσο προσφιλής στους Γερμανούς.
Από το metasximatismos.gr
