Κόκκινα δάνεια, τράπεζες και κρατικό χρήμα

Του Μελέτη Ρεντούμη

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα τόσο του τραπεζικού κλάδου όσο και της ελληνικής οικονομίας συνολικά, είναι τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα γνωστά και ως NPEs, τα οποία επιβαρύνουν σε μεγάλο βαθμό τους ισολογισμούς των συστημικών τραπεζών και δεν τις αφήνουν να παίξουν τον χρηματοδοτικό ρόλο που τους αναλογεί στην πραγματική οικονομία.

Οι στόχοι που ήδη έχει δώσει ο SSM και μάλιστα για κάθε Τράπεζα ξεχωριστά, είναι ασφυκτικοί και ισοδυναμούν με μείωση 40% επί των ανοιγμάτων που έχουν σήμερα μέχρι τέλους του 2019 και με μειώσεις που θα πρέπει να συνεχιστούν τουλάχιστον μέχρι και το 2021.

Η αδυναμία της ελληνικής οικονομίας να επανέλθει σε μία κανονικότητα, λόγω του αποκλεισμού της από τις διεθνείς αγορές και της πίεσης που δέχονται τα ελληνικά ομόλογα με την άνοδο των αποδόσεων και των spreads, δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα και στο τραπεζικό σύστημα, από την στιγμή που δεν υπάρχει η απαραίτητη ρευστότητα στην οικονομία, δεν έχουν εισέλθει νέες άμεσες ξένες επενδύσεις στην χώρα και τα μερίδια αγορών των τραπεζών περιορίζονται σε μία εξουθενωμένη και γηρασμένη ελληνική πελατειακή βάση χωρίς ιδιαίτερη προοπτική για τα διαθέσιμα εισοδήματά τους.

Η ελληνική κυβέρνηση, όντας ήδη πιεσμένη από τα προαπαιτούμενα και την μεταμνημονιακή εποπτεία, αρχίζει και σκέπτεται πώς θα μπορούσε να επηρεάσει και να χρησιμοποιήσει το κεφαλαιακό απόθεμα των 30 δισ. ευρώ που προοριζόταν για ανάγκες των τραπεζών, χωρίς αυτό όμως να θεωρηθεί κρατική βοήθεια (state aid).

Η αλήθεια είναι ότι ένα τέτοιο εγχείρημα αφενός δεν πρόκειται να εγκριθεί εύκολα, ούτε από τον εποπτικό βραχίονα του SSM, αλλά ούτε από την ίδια την Κομισιόν, καθώς σημαίνει ότι αντί να δίνεται λύση από την αγορά και τις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών με τις αναδιαρθρώσεις και τις τιτλοποιήσεις χαρτοφυλακίων, έρχεται το ίδιο το κράτος να δώσει ξαφνικά λύση.

Πιο συγκεκριμένα, αυτό που θα επιθυμούσε η κυβέρνηση από την στιγμή που απέτυχε να δημιουργήσει μία αναπτυξιακή τράπεζα που κατά βάση θα έλεγχε η ίδια μέσω της διορισμένης διοίκησης, είναι να ιδρυθεί ένα επενδυτικό όχημα SPV, με στόχο την αγορά δανειακών χαρτοφυλακίων από τις Τράπεζες και μάλιστα στην εύλογη αξία τους, ώστε να μην γράψουν τα πιστωτικά ιδρύματα ζημιές μετά τις προβλέψεις που έχουν σημειώσει στα βιβλία τους.

Επί της ουσίας, θα πρόκειται για ένα σχήμα που από την μία θα λειτουργεί ως μία μίνι bad bank και από την άλλη, μέσα από τα κρατικά κεφάλαια, θα είναι σε θέση να αποφασίζει με δικά του κριτήρια, για ρυθμίσεις ακόμα και διαγραφές επιχειρηματικών δανείων αναλόγως την περίπτωση.

Η κυβέρνηση με πρόσχημα λοιπόν την στήριξη των τραπεζών, είναι πιθανό να επιχειρήσει να κάνει κοινωνική πολιτική με κρατικά κεφάλαια μέσω του υφιστάμενου κεφαλαιακού αποθέματος, με στόχο έτσι να εργαλειοποιήσει την προεκλογική περίοδο, μοιράζοντας υποσχέσεις για ευνοϊκές ρυθμίσεις και κούρεμα δανείων με κρατικό χρήμα.

Θα είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον να δούμε που θα καταλήξει αυτό το σενάριο και αν τελικά ευοδωθεί, ποια θα είναι η στάση τόσο των τραπεζών, όσο και των ευρωπαϊκών θεσμών, που θέλουν να αποφύγουν πάση θυσία, μία νέα συστημική τραπεζική κρίση στην Ευρωζώνη.

 

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός