Του Σωκράτη Αργύρη
Σύμφωνα με το λεξικό Liddell & Scott, το αρχαίο ελληνικό ρήμα ὐπουργέω-ῶ είναι σύνθετο. Ως α΄συνθετικό έχει την πρόθεση ὐπό και ως β΄συνθετικό το ουσιαστικό ἒργον. Δηλώνει την προσφορά υπηρεσίας ή τη βοήθεια σε κάποιον, ενώ έχει και τη σημασία του υπηρετώ, βοηθώ, συντρέχω. Στον Ηρόδοτο εντοπίζουμε τη φράση «χρηστὰ ὑπουργέω» (ενν. τοῖς Ἀθηναίοισι), με τη σημασία του «παρέχω καλή υπηρεσία», καθώς και «τὰ ὑπουργημένα», δηλαδή τις προσφερόμενες, παρεχόμενες υπηρεσίες.
Επομένως, από το παραπάνω ρήμα προκύπτει και το ουσιαστικό ὐπουργός, δηλαδή αυτός που προσφέρει, παρέχει υπηρεσία. Είναι ο εξυπηρετικός, χρήσιμος, ωφέλιμος, βοηθητικός, συντελεστικός, αυτός που συμβάλλει σε κάτι.Σήμερα, ο υπουργός είναι μέλος της κυβέρνησης και επικεφαλής ενός υπουργείου. Στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στο Πουέρτο Ρίκο χρησιμοποιείται ο όρος Γραμματέας.
Μόλις τον 19ο αιώνα, λέει το Λεξικό, η λέξη επανενεργοποιήθηκε παίρνοντας τη σημασία που έχει σήμερα: «μέλος της κυβέρνησης επιφορτισμένο με αρμοδιότητες επί συγκεκριμένων θεμάτων», για να αντικαταστήσει το ιταλικής προέλευσης «μινίστρος», που ίσχυε μέχρι τότε. Το ωραίο είναι πως κι αυτό το ιταλικό μινίστρο (αγγλ. minister, γαλλ. ministre) προέρχεται από το λατινικό ministro, δηλαδή «υπηρέτης», με αρχική σημασία τον «ελάχιστο», τον «μικρότερο», από το λατινικό minus.
Από αυτό προέκυψαν τόσο ο minister, δηλαδή ο υπηρέτης του Θεού, ο ιερέας, όσο και ο minister, o υπουργός. Το λεξικό προσθέτει πως είναι αξιοπρόσεκτο ότι και η ιαπωνική λέξη samurai αρχικά σήμαινε τον υπηρέτη και μετά έφτασε να δηλώσει τον ευγενή πολεμιστή, τον ιππότη…
Μπορεί λοιπόν να ξέρει ο Πρωθυπουργός τα συνθετικά της λέξης Υπουργός, υπό +έργο, αλλά το ζητούμενο πάντα σε μία κυβέρνηση είναι αν ο κάθε υπουργός της μπορεί να υπηρετήσει μόνο τον πολίτη.