Toυ Μάνου Στεφανίδη
Στον Διονύση Μαλλούχο, νέο διευθυντή του Τρίτου, με τις ευχές μου για ένα ποιοτικό ραδιόφωνο.
Σημ: Το κείμενο ανέβηκε στην ιστοσελίδα μου πριν τρία χρόνια ακριβώς. Νομίζω πως παραμένει επίκαιρο.
Περίμενα λίγο να περάσει η “επέτειος”, δηλαδή η ημέρα του ραδιοφώνου για να καταγράψω λίγες σκέψεις για τη κατάντια του μέσου σήμερα. Εγώ, σε αντίθεση με τους “εορτασμούς”, θα μιλούσα για μέρα αβάσταχτης ελαφρότητας και για επέτειο θεσμοποιημένης σαχλαμάρας και βίας ενός λόγου τόσο ρευστού που μπορεί να διαποτίζει και ν’ αλλοιώνει τα πάντα σαν υγρασία. Επειδή σήμερα το ραδιό-φονο στα χέρια ατάλαντων και υστερόβουλων έχει γίνει το κατ’ εξοχήν μέσο που προπαγανδίζει την ηλιθιότητα, την μετριοκρατία, την αναγωγή του κοινότοπου σε αξία, την απελπισία, τελικά. Δεκάδες δεκάδων σταθμοί καθ΄ άπασαν την επικράτεια, κρατικοί, δημοτικοί, ιδιωτικοί, με εκατοντάδες «παραγωγούς», μοντέλα που δημοσιογραφούν και δημοσιογράφους που έχουν σαν μοντέλο τον εργοδότη τους, αναπέμπουν ολημερίς κι ολονυχτίς τη φωνή του κυρίου τους εν μέσω αδολεσχιών, τρισβάρβαρων ελληνικών και διαφημίσεων.
Επειδή αυτό είναι το κυρίως πρόγραμμα του ραδιο-φόνου: Οι διαφημίσεις που ξεφυτρώνουν παντού με την αναίσθητη αισθητική τους και τον κακόζηλο λόγο τους και που κυριαρχούν όχι μόνο στις ειδικές ζώνες αλλά και στα κυρίως προγράμματα μεταμορφώνοντας “έγκυρους” δημοσιογράφους, σε φτηνιάρηδες διαφημιστές προς δόξαν πάσης (αντι)δεοντολογίας. “Θέλετε ένα διήμερο στο Πήλιο;”, “Μια φριτέζα κι ένα σεσουάρ;”. “Τηλεφωνήστε στον xeftila fm τώρα!”. Τι καλύτερο σε εποχές κρίσης από τα «δώρα» που μοιράζουν επώνυμοι δημοσιογράφοι στα ερτζιανά; Αν είσαι μάλιστα τυχερός, μπορεί να σου πει «καλημέρα» ο Νίκος Χατζηνικολάου ή ο Γιώργος Τράγκας αυτοπροσώπως. Δηλαδή όλοι αυτοί που κατέστρεψαν τη σημασία και τον ρόλο των εφημερίδων, των περιοδικών, των τηλεοπτικών ειδήσεων, τώρα διαλύουν και το ραδιόφωνο. Στη κορυφή της σοβαροφανούς γελοιότητας είναι οι σταθμοί που συνδέονται με δημοσιογραφικά συγκροτήματα δηλαδή ο ΣΚΑΪ και ΒΗΜΑ FM. Έπεται ο Real και πάει λέγοντας. Εκπομπές που φωνασκούν για το τίποτε, ηλίθια αστειάκια, κουτσομπολιό και ακατάσχετη ποδοσφαιρολογία λες και τίποτε από την πολυδύναμη, δυσοίωνη πραγματικότητα που ζούμε όλοι εμείς οι υπόλοιποι, δεν τους αγγίζει. Επί 24 ώρες ανακυκλώνονται τα ίδια και τα ίδια, κονσερβαρισμένη, καρεκλαδική μουσική, οι πολιτικές απόψεις του Άδωνι, η αμπελοφιλοσοφία του Πάγκαλου ενώ η επικαιρότητα αντιμετωπίζεται τόσο διαμεσολαβημένα και υποκριτικά ώστε να μεταμορφώνεται σε οντολογικό κακό.
Ζούμε την έκπτωση του λόγου αλλά και την επιβολή μιας διασκέδασης τόσο στανικής που μοιάζει με αγγαρεία. Και πάνω απ’ όλα την λατρεία του αυτονόητου και του κοινότοπου. Αυτό το κλίμα είναι που οδήγησε σταθερά, χρόνια τώρα, στην απαξίωση των εφημερίδων, ενώ τώρα καταβαραθρώνει και το ραδιόφωνο, άλλοτε προπύργιο όλων εκείνων των φωνών που ήθελαν να διαφοροποιούνται από τον κανόνα. Ως άλλοθι πνευματικότητας παίζει που και που ο αντιδραστικός λόγος του Στέλιου Ράμφου αλλά ποτέ του Φώτη Τερζάκη ή του Κώστα Βεργόπουλου. Εφόσον για το ελληνικό ραδιόφωνο συλλήβδην δεν υπάρχει τέχνη, θέατρο, σοβαρή μουσική, δημιουργοί, νέοι που να διαφοροποιούνται από το life style, τον κωστοπουλισμό, τον τσαγκαρουσιάνικο «ερωτισμό». Αλλά και τη νέα μόδα ενός ασπόνδυλου, δήθεν spleen που αρκείται στον ναρκισσισμό μιας μελαγχολίας που δεν θέλει να εντοπίσει (και να καταπολεμήσει) τα αίτια της.
Εγώ, πλέον, ονομάζω, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, τους δημοσιογράφους Υ.Ε.Π., δηλαδή “Υπαλλήλους Επιχειρήσεων Πληροφορίας” και δεν προσδοκώ πολλά πράγματα απ’ αυτούς. Το διαδίκτυο έχει αντικαταστήσει, ήδη, πολλές από τις πρώην λειτουργίες τους ροκανίζοντας ανεπαισθήτως και την εξουσία και την αυθεντία τους. Δείγμα αυτής της παρακμής είναι η απόλυτη κυκλοφοριακή επιτυχία τηλε-μετα-εφημερίδων όπως το «Πρώτο Θέμα», ή η Real news (η οποία πάει ζευγάρι με Πάριο) σε βάρος παλαιών και σοβαρών εντύπων. Αλλά και η γενική κατρακύλα των ημερήσιων και των κυριακάτικων φύλλων. Τα οποία θα πήγαιναν καλύτερα, ιδού το οξύμωρο, αν δεν τα έγραφαν δημοσιογράφοι και δεν τα «διακοσμούσαν» κειμενικά οργανικοί διανοούμενοι (γερασμένοι πια από τις τόσες δεκαετίες αυτοαναφορών και κωλοτούμπας). Ονόματα τόσο υπερτιμημένα που τα ξεχνάς μόλις σταματήσουν να εμφανίζονται (ο αδήριτος νόμος των ΜΜΕ). Και να σκεφτεί κανείς ότι δημοσιογράφοι υπήρξαν και ο Φραγκιάς και ο Κοτζιάς και ο Βουρνάς και η Έλλη Παπά και ο Στάθης Δρομάζος…
Όμως ας κλείσουμε με το ραδιόφωνο. Επειδή αυτό το «εύκολο» μέσο που τώρα κατακλύζεται από αντιραδιοφωνικές φωνές και ετοιματζίδικη αισθητική, θα μπορούσε να είναι αληθινό, λαϊκό σχολείο. Για αληθινή ψυχαγωγία και ενημέρωση. Όπως κάποτε ήταν το Γο πρόγραμμα επί Χατζιδάκι. Τον οποίον η νυν διεύθυνση θυμάται μόνο ως επετειακό άλλοθι αφού δεν κάνει τίποτε για να ενεργοποιήσει τη παράδοση εκείνου. Το Γο πρόγραμμα παραμένει μουσειακό, αφυδατωμένο, κλειστό προς κάθε νέα ιδέα, φοβικό προς κάθε νέο πρόσωπο. Και δεν είναι άμοιρο ποικίλων σκανδάλων. Μια πρώτη κίνηση αλλαγής θα ήταν η απομάκρυνση του διευθυντή του.
Μόνο που μια απομάκρυνση του θα έφερνε σε σύγκρουση το πολιτικό κατεστημένο και την τρικομματική κυβέρνηση με τους δικαιούχους του Ιδρύματος εκείνου που φιλοδοξεί να διαδεχθεί τον Λαμπράκη στην ηγεμονία του σύγχρονου πολιτισμού. Βλέπετε, είναι πολλά τα λεφτά. Είναι τώρα εποχή για αλλαγές και ηρωισμούς;
Υ.Γ. 1 Άσχετο: Μετά την μήνυση Βγενόπουλου εναντίον Τσίπρα (αν θυμάστε) ήρθαμε στις αγωγές Μαρινάκη εναντίον της “Αυγής”. Να βλέπαμε τουλάχιστον λίγη μπάλα. . .
Υ.Γ. 2 Το κράτος στην Ελλάδα είναι το “υπερβατικό σημαίνον” που έλεγε ο Lacan. Οι πάντες εξαρτώνται έμμεσα ή άμεσα από αυτό, το απομυζούν, το κλέβουν, το λεηλατούν, το ονειρεύονται, το εξορκίζουν, το θεοποιούν, το αποστρέφονται, το υπονομεύουν, το καταριούνται, το έχουν ανάγκη… Υπάρχουν μέσα απ’ αυτό δεξιοί, αριστεροί και αμφιδέξιοι! Χωρίς το κράτος, ο παρών πολιτικός θίασος δεν θα είχε λόγο ύπαρξης. Αλλά και τα 4/5 του περιώνυμου λαού. Από αγρότες μέχρι καθηγητές πανεπιστημίου. Μήπως η αναρχική (αντικρατική) θεωρία έχει (κάποιο) δίκαιο;
Υ.Γ. 3 Τι μέγιστο μάθημα για τη ντόπια νομενκλατούρα η παραίτηση του Βενέδικτου! Ο οποίος έγραψε ιστορία όχι εγκαθιστάμενος σ’ ένα θώκο αλλά εγκαταλείποντας τον. Αντίθετα, σε μας, οι πάντες θεωρούν εαυτούς αναντικατάστατους παντού! Από πινακοθήκες και μουσεία ως προεδρίες της Δημοκρατίας. Προς δόξαν του εθνικού μας “ιδρυματισμού”.
Υ.Γ. 4 Είμαι φυσιογνωμιστής. Η φάτσα του Hollande, του ολλανδέζου μεταπράτη του σοσιαλισμού, δεν μου αρέσει. Αν ο Σαρκοζί μου θύμιζε ποντικό, αυτός μου θυμίζει τσαλαπετεινό. Δει δη ηγετών. Και στην κεντρική Ευρώπη. Buongiorno Cavalliere!
ΥΓ. 5 Τα ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι τόσο ελλειμματικά και ετεροκαθορισμένα ώστε δεν κατάφεραν καν, παρά την αηδιαστική φλυαρία τους, να προβλέψουν την χρεοκοπία της χώρας. Αυτό είναι το εθνικό τους έγκλημα.
