Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου
Πότε θα μπορούμε να αρχίσουμε να ελπίζουμε ότι η χώρα θα επανέλθει σε στοιχειώδη κανονικότητα; Όταν θα αναστραφεί το brain drain…
Όταν θα σταματήσει η διαρροή μυαλών και νιάτων στο εξωτερικό, όχι γιατί βρήκαν μία ευκαιρία εξειδίκευσης των σπουδών τους ή εργασίας, αλλά μαζικά όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια λόγω της απογοήτευσης από μία πατρίδα που δεν τους προσφέρει καμία προοπτική. Το brain drain ίσως ήταν η δυσμενέστερη συνέπεια για τη χώρα από την κατάρρευσή της, οικονομική, πολιτική, κοινωνική και πνευματική.
Όμως αν δεν υπάρξει και πάλι προοπτική, αν δεν υπάρξουν αξιόπιστα δείγματα ότι η χώρα μπορεί πράγματι να γυρίσει σελίδα, αν δεν γίνει εφικτό να δώσει και πάλι όραμα και ασφάλεια, τότε το brain drain όχι μόνο δεν θα αναστραφεί αλλά θα ενισχυθεί. Γιατί προφανώς δεν επαρκούν οι κυβερνητικές εξαγγελίες και πανηγυρισμοί για την έξοδο από την κρίση για να πείσουν για την επιστροφή στην κανονικότητα…
Και έχουμε να κάνουμε με έναν φαύλο κύκλο, έναν γόρδιο δεσμό. Αν δεν υπάρξει προοπτική δεν θα αντιστραφεί το brain drain, όμως από την άλλη πλευρά χωρίς το καλύτερο δυναμικό δεν μπορεί να υπάρξει και προοπτική. Μία χώρα παραμένει φτωχή στα πάντα αν δεν μπορεί να κρατήσει και να εμφυσήσει όραμα και προοπτική τους νέους της, αν αναγκάζει το πλέον δυναμικό και παραγωγικό κομμάτι του μέλλοντός της να αποστρέφει εξ αρχής το βλέμμα, την προσοχή και τα όνειρά του.
Δεν είναι διόλου άσχετο το πρόσφατο άρθρο των Financial Times. Όπου αναφέρονται στοιχεία σύμφωνα με τα οποία από το 2010 έχουν φύγει στο εξωτερικό, κυρίως στην Ευρώπη, περίπου 350.000-400.000 Έλληνες 20-30 ετών. Κυρίως απόφοιτοι πανεπιστημίου και κάτοχοι μεταπτυχιακού. Στο άρθρο αναφέρεται ως μείζον εμπόδιο για την επιστροφή της χώρας στην οικονομική κανονικότητα την ώρα που η Ελλάδα ετοιμάζεται να βγει από το μνημόνιο, τον μεγάλο αριθμό των μορφωμένων Ελλήνων που δεν βλέπουν κανένα μέλλον στη χώρα τους. Σε μια χώρα που, σημειωτέον, υπάρχει και τεράστιο πρόβλημα γήρανσης του πληθυσμού…