Μπούρκα στην Αθηνά ή πώς ο Παρθενώνας έγινε μοναστήρι

Του Νίκου Λακόπουλου

Θαύμασα τον Παρθενώνα/ και στην κάθε του κολόνα /

βρήκα τον χρυσό κανόνα

Όμως σήμερα το λέω /βρίσκω το καλό κι ωραίο /

σε μια σπορ Alfa Romeo

 

Οδ. Ελύτης

 

 

Σε μια χώρα με αρχαίο κλέος, αλλά από παρόν μηδέν, είναι φυσικό να μπερδεύουμε τον ελληνισμό με τον χριστιανισμό, την μόδα με τον ιμπεριαλισμό, την δημοκρατία με την σεμνοτυφία. Περισσότερο από όλα όμως μπλέκουμε την αισθητική με την ηθική, την πολιτική με την τέχνη, τα ιερά με τα άγια, αλλά τίνος ιερό είναι ο Παρθενώνας;

Μάλλον πολλοί λένε π α ρ θ ε ν ώ ν και εννοούνε μια εκκλησία σαν την Παναγία την Αθηνιώτισσα, όπως τον είχαν κάνει οι χριστιανοί – και προφανώς κατακτητές- βυζαντινοί αυτοκράτορες.  Ήταν, δεν ήταν, πάντως φαίνεται πως έγινε μοναστήρι.

Το ερώτημα είναι ποιος αποφασίζει τόσο για τον Παρθενώνα όσο και για το τι είναι χυδαίο, αντεθνικό και πολύ περισσότερο τι είναι τέχνη, τι είναι ηθικό και τι είναι ξεπούλημα. Μια κυβέρνηση που τάχει ξεπουλήσει όλα και μάλιστα σε πιο χαμηλές τιμές από τους προηγούμενους βγήκε με χαζομάρα και μαζί σεμνοτυφία να πουλήσει εθνική ανεξαρτησία, απέναντι σε ένα οίκο μόδας –που ήθελε, λέει, να προσβάλλει την εθνική κληρονομιά. Α, δεν πουλιούνται όλα!

« Θεωρώ πως ο Παρθενώνας αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο, ένα παγκόσμιο σύμβολο του δυτικού πολιτισμού, της δημοκρατίας και του διαλόγου, της ελευθερίας της σκέψης»- θα πει η υπουργός Πολιτισμού.  Συνεπώς, είναι ασύμβατη αυτή η χρήση που προτάθηκε από την εταιρεία, σεβόμαστε την επιθυμία της αλλά θεωρούμε πως ο Παρθενώνας δεν μπορεί να συνδεθεί με οποιαδήποτε εμπορική δραστηριότητα. Δόθηκαν όμως άλλες εναλλακτικές λύσεις και είναι πλέον θέμα της εταιρείας αν θα επανέλθει με κάποιο νέο αίτημα».

 Τι θέλει να πει η υπουργός;  Πώς συνδέει την ελευθερία σκέψης και την δημοκρατία με μια επίδειξη μόδας; Oι άλλοι χώροι προσφέρονται, αλλά όχι ο Παρθενώνας;  Kι αν δεν ήταν εμπορική η δραστηριότητα θα μπορούσε να γίνει η επίδειξη μόδας; Και τι έγινε όταν είχε δοθεί –το σύμβολο πολιτισμού- σε έναν άλλο μόδιστρο, σε μια φωτογράφο, ακόμα και  στην Coca Cola;  Γιατί είναι «χυδαία» η πρόταση ενός οίκου μόδας για πασαρέλα έξω από τον Παρθενώνα και δεν είναι το να παραχωρείς τα νησιά σου για αμερικάνικες βάσεις;

Προφανώς, όταν δόθηκε τζάμπα, δεν ήταν ξεπούλημα. Αν ήταν τέχνη εκτός εμπορίου θα μπορούσε να παραχωρηθεί, αλλά σε ποιον ανήκει η απόφαση; Εμάς –τους πολίτες- μας ρώτησαν; Σε ποιους ανήκουν τα αρχαία; Mήπως κι ο τουρισμός ως εμπορική δραστηριότητα θεωρηθεί εν τέλει μια ανήθικη πράξη; To συμβούλιο θεωρεί ότι όλα τα φωτομοντέλα προσβάλλουν τον Παρθενώνα ή μόνο αυτά αυτού του οίκου; Κι όταν κρεμάμε στα αγάλματα πανό του ΠΑΜΕ αναδεικνύουμε τον χώρο ή τον “καπελώνουμε” προσβάλλοντάς τον;

To Αρχαιολογικό Συμβούλιο φαίνεται πως δεν μισεί μόνο την «εμπορευματοποίηση» -και τον καπιταλισμό, αλλά και την μόδα, ίσως και την καλαισθησία, την τέχνη και την ομορφιά. To βέβαιο είναι πως το ΚΑΣ δεν διαβάζει 4 τροχούς και …Μarie Claire, όπως ο αριστερο-παρα-μορφωμένος πρωθυπουργικός σύμβουλος. Kαι μια επίδειξη μόδας είναι πράξη “χυδαία”. Τα μέλη του ανήκουν μάλλον ανήκουν σε κείνη την κατηγορία των θεματοφυλάκων  που άλλοτε ανησυχεί μη παίξει ο Σάκης Ρουβάς στην Επίδαυρο, μην τραγουδήσει Μίκη Θεοδωράκη ή σκίζει τα ρούχα της που η Έλενα Παπαρίζου παίρνει βραβεία- όπως έχει ειπωθεί- με το …βρακί της.

Τόσο μίσος για το σώμα, τα ρούχα, την μόδα έχουνε μόνο θεοκρατικά καθεστώτα, ακόμα κι αν αυτά είναι χριστιανικά -ή ορισμένα λαϊκοδημοκρατικά, όπου η ομορφιά είναι τόσο επικίνδυνη, όσο και η ελευθερία. Οι χριστιανοί είναι αυτοί που έχουν την αμαρτία διαρκώς στα μυαλό τους, όχι τα αγάλματα, ακόμα κι όταν είναι ολόγυμνα. Αλλά και αυτού του είδους οι κομμουνιστές νιώθουν οργή θρησκευτική όταν κάποιος φοράει –με μοντάζ- σορτσάκια ή μαύρο γυαλί στον Διόνυσο- τον θεό της χαράς και της …μέθης! Ποιος τόλμησε να φωτογραφίσει γυμνά μοντέλα δίπλα στα ιερά μας αγάλματα;

Λογικά οι αρχαιολόγοι πρέπει να βρίσκουν τα μνημεία, να τα συντηρούν κι όχι να καθορίζουν την ζωή τους ή την …ηθική τους. Το συμβούλιο που γνωμοδοτεί στην κυβέρνηση εν προκειμένω κατηγορείται ακόμα και από το συντηρητικό κόμμα της αντιπολίτευσης για “παρωχημένες αντιλήψεις και φοβικές ιδεοληψίες”. Τίθεται λοιπόν ένα ζήτημα για το πώς και ποιοι παίρνουν αποφάσεις που αφορούν τον πολιτισμό, αν θα γίνει εδώ μια επίδειξη μόδας ή αν θα γυριστεί μια ταινία.

Μερικούς αιώνες πριν κάποια άλλα συμβούλια αποφάσισαν πως μερικά αγάλματα δεν έπρεπε καν να υπάρχουν. Κι άλλες φορές φρόντισαν να τα προσαρμόσουν στη δικιά τους ηθική, αλλά πολλά αγάλματα επέζησαν και μας …βλέπουν.

Ήταν μια εποχή που το να είσαι Έλληνας ήταν έγκλημα που τιμωρούνταν με την ποινή του θανάτου. Η τιμωρία περίμενε ακόμα κι αυτούς που …κοίταζαν τα αγάλματα. Κι έτσι σώθηκαν όσα είχαν μακριά φορέματα, ήταν σεμνές θεές χαμηλοβλεπούσες, που έγιναν χριστιανοπούλες για να σωθούν- φορώντας κατά κάποιο τρόπο …μπούρκα. Άντε τώρα να βρούμε τι ήταν ο Παρθενώνας, τι είναι χυδαίο και γιατί πρέπει αυτά τα αγάλματα να τα προστατεύουν από την εκπόρνευση οι κηδεμόνες τους –που φροντίζουν να μετατρέπουν την Αθηνά σε μια γεροντοκόρη και θεούσα.

Η Αφροδίτη και οι αρχαίες ιερόδουλες δεν έχουν θέση σε ένα πολιτισμό που την ηθική την διαμορφώνουν αρχές χριστιανοπαλαιοκομμουνιστικού τύπου -σπυράκια, γυαλάκια, τα πόδια κλειστά- όχι ση-θρου, μη διαφθείρει τα αγάλματα ο …καπιταλισμός και οι μόδιστροι! Πολύ ηθική και καθόλου ελευθερία! Κι όσο για δημοκρατία, μηδέν.

Κατά βάθος οι σύγχρονοι μουλάδες ελέγχουν τη ζωή των αγαλμάτων –μην κάνουν κακές παρέες με ένα τρόπο που εξέφρασε ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος που παρενέβη στο θέμα λέγοντας πως «δεν πουλιούνται όλα»- “όταν κάτι αποϊεροποιείται, τότε ευτελίζεται και κάτι που ευτελίζεται, γίνεται εμπόρευμα φτηνό». Αλλά από και ως που είναι δουλειά του …Αρχιεπισκόπου να “υπερασπίζεται” τον Παρθενώνα;

Η παράνοια αρχίζει από όταν η εκκλησία- οικειοποιείται όλα τα ειδωλολατρικά σύμβολα κι αναπτύσσει μια βιομηχανία- εικόνες, σταυρουδάκια κλπ. , αλλά ανησυχεί μήπως γίνει εμπόρευμα- ίσως ανταγωνιστικό- ο …Παρθενώνας. Αλλά τι άλλο ήταν ο Φειδίας- όταν σχεδίαζε τα ρούχα των αγαλμάτων από ένας μόδιστρος –που βρέθηκε μάλιστα κατηγορούμενος για πράγματα που είναι καλύτερα να μην τα ξέρουν όλοι; Γιατί ο αρχαίος πολιτισμός “μας” -αν θέλει να επιβιώσει- πρέπει να συμφωνεί μαζί μας.

Την ίδια ώρα που η υπουργός Πολιτισμού βλέπει κινδύνους για την …δημοκρατία σε μια επίδειξη μόδας, έρχεται ο οίκος να διαψεύσει πως θα έδινε τόσα λεφτά! Προφανώς αν δεν …το κάνουμε για τα λεφτά καταρρέει η κατηγορία του εκμαυλισμού. Μένει μόνο το ερώτημα τι είναι ο Παρθενώνας, σε ποιον ανήκει και ποια είναι η δική του ηθική. Μπορούμε να υπερασπιστούμε την αξία του με χριστιανική και πουριτανική ηθική;

H  Ελλάδα- αν είναι συνέχεια της Αρχαίας Ελλάδας- είναι μια χώρα που έχει ναούς κλειστούς  και μια θρησκεία…ξένη. Θα μπορούσαμε να ζωντανέψουμε τον Παρθενώνα με γιορτές όπως τα Παναθήναια, αλλά αυτό είναι ήδη μια σκέψη ιερόσυλη. Ο Φειδίας κι ο Πραξιτέλης δεν θα μπορούσαν ποτέ να περάσουν την πόρτα της Αρχιεπισκοπής με τις προτάσεις, αλλά ούτε καν του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Α, πα, πα.  Αυτοί είναι χυδαίοι κι έκφυλοι, όχι η πρόταση του Οίκου Gucci.

Καλά αγάλματα είναι τα νεκρά, φυλακισμένα στα μουσεία.Τον λατρεύουμε εμείς τον Παρθενώνα. Αρκεί να είναι …σεμνός, να μην κάνει επιδείξεις μόδας, τα πόδια …κλειστά κι οι φαλλοί κομμένοι ή σκεπασμένοι με ράσα καλογέρων. Κατά βάθος, όμως, δεν είναι η πρόταση του οίκου χυδαία, αλλά τα ίδια τα αγάλματα -που θα ξεφύγουν από τον έλεγχό μας.

Τους λατρεύουμε εμείς τους προγόνους μας, αρκεί να συμφωνούν με την δική μας ηθική. Κι έτσι η Αθηνά, έχει θέση στον πολιτισμό μας αρκεί να είναι καλή χριστιανή –όχι γυμνά και επιδείξεις μόδας. Όχι πορνείες κι έρωτες, μόνο εμείς θα της βάζουμε χέρι ή θα καταστρέφουμε και θα κλείνουμε τα ιερά της.

Εμείς, οι κηδεμόνες των αγαλμάτων. Oι θεματοφύλακες της δημοκρατίας που δεν υπάρχει στα ιερατεία. Οι κήρυκες της ελευθερίας -που στραγγαλίζεται στα συμβούλια. Οι αστυνόμοι μιας αισθητικής που δεν έχουμε και μιας τέχνης που κατά βάθος μισούμε.

Γι’αυτό, σεμνά και ταπεινά, θεά μου, Αθηνά, αν θέλεις νάχεις και συ μια θέση στο ναό σου!