Νίκος Κοτζιάς: O υπουργός Εξωτερικών με το βιτριόλι

Toυ Γ. Λακόπουλου

Η πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά ήταν πολύ βασανιστική για τους αντιπάλους του. Ειδικά αυτός ο έρμος ο Κικίλιας πρέπει να μετάνιωσε που ανακατεύτηκε με το Σκοπιανό.

Όχι μόνο γιατί υπάρχει διαφορά κλάσης: ο Κοτζιάς είναι θεωρητικός, διανοούμενος, συγγραφέας και πανεπιστημιακός. Ο Κικίλιας είναι μπασκετμπολίστας και εσχάτως περσόνα στα ελαφρά περιοδικά. Κυρίως γιατί αυτός είναι ο  Κοτζιάς: όταν είναι καλός  είναι καλός, όταν είναι κακός είναι καλύτερος –κατά πως θα έλεγε η Ρίτα Μέι Γουέστ.

Το 2007 παρενέβη στην αναμέτρηση Παπανδρέου -Βενιζέλου υπέρ του πρώην αφεντικού του στο υπουργείο  Εξωτερικών. “Θέλει η Ελλάδα να έχει  στο μέλλον πρωθυπουργό βλαχοδήμαρχο;” είπε. Εκεί έκλεισε η σταδιοδρομία του Μπένυ, για την ηγεσία. Του είχαν πει πολλά, αλλά επαρχιώτη πολιτικό κανείς. Αυτό όμως ήταν το κεντρικό στοιχείο διαφοροποίησης του κοσμοπολίτη Παπανδρέου από το βερμπαλιστή που ήθελε να αμφισβητήσει το ιμπέριουμ της δυναστείας.

Ο Κοτζιάς είναι εριστικός συχνά, αλλά είναι οξύνους. Έχει παλαιομαρξιστική κουλτούρα, αλλά υπήρξε έντιμος με την Ιστορία όταν απέδρασε από το ΚΚΕ  λόγω της -μητσοτακικής έμπνευσης- παραπομπής Παπανδρέου του 1989. Η μόρφωσή του είναι ευρεία και η γλώσσα του στάζει… βιτριόλι. Το ξέρουν κάποιοι συνεργάτες του Γ. Παπανδρέου με τους οποίους συνυπήρξε όταν ήταν σύμβουλός του. Δηλαδή όλοι, εκτός από τον Χάρη Παμπούκη, τον οποίο σεβόταν και του όφειλε.

Δεν έγινε εύκολα υπουργός Εξωτερικών, καθώς υπήρχαν και άλλοι υποψήφιοι. Κανείς δεν ξέρει γιατί κατέληξε σ’ αυτόν το Αλέξης Τσίπρας. Όπως κανείς δεν ξέρει πώς άντεξαν οι σχέσεις τους το κρίσιμο εξάμηνο του 2015, όταν ο Κοτζιάς ήταν απέναντι από τους οπαδούς της εξόδου από το ευρώ και έτρωγε σίδερα όταν τον έσερνε ο Λαφαζάνης στη Μόσχα για υποθέσεις που ήξερε ότι ήταν χαμένες. Ή πώς αντέχουν όταν υποδηλώνει ότι είναι η Τρίτη Συνιστώσα στην κυβέρνηση με δυο έδρες στη Βουλή.

Ο σημερινός επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας έχει αρκετούς φίλους και φανατικούς εχθρούς στο υπουργείο. Αλλά δεν μασάει. Έστειλε άκλαφτο τον ξάδελφο του Πρωθυπουργού  από τη γραμματεία, αλλά απεδέχθη τον πράο Γιάννη Μπράχο, που άφησε στη θέση του. Διοικεί δια της πυγμής και συχνά γίνεται και άδικος ή κάνει γκάφες. Όπως όταν, ερήμην του Τσίπρα, εξώθησε τη Γιάννα Αγγελοπούλου σε παραίτηση από τη θέση της πρέσβειρας- προς βλάβη του υπουργείου, της κυβέρνησης και της χώρας.

Σε ό,τι αφορά την πολιτική ο Κοτζιάς χειρίσθηκε τα δυο μεγάλα θέματα της ελληνικής διπλωματίας και του ελληνισμού σε κρίσιμες φάσεις τους προς τη λύση: το Κυπριακό και το Μακεδονικό. Στο Κυπριακό δεν ευτύχησε να δει λύση, αλλά δεν το “πούλησε ” κιόλας. Είχε αρκετή πείρα από τη θητεία του στο υπουργείο για να ξέρει μέχρι πού πρέπει να πάει -ή πού δεν πρέπει να πάει.

Στο Μακεδονικό ξέρει ότι με αυτούς που έχει απέναντι του κλέβει εκκλησία. Το θέμα, έτσι κι αλλιώς, πέφτει και πλακώνει τη ΝΔ. Εκτός από τον Καραμανλή -που διαμόρφωσε τη νέα εθνική γραμμή του 2008 και τη Ντόρα -αλλά και τον Μεϊμαράκη- που τη στήριξαν. Οι υπόλοιποι είναι πιασμένοι στη δίχτυα που έστησε ο Σαμαράς το 1991-92 για εξοντώσει τον Μητσοτάκη -αξιοποιώντας το Μακεδονικό ως πρόσχημα και οδηγώντας τη χώρα σε ήττα.

Οι σημερινές εξελίξεις  δείχνουν ότι ο υπουργός Εξωτερικών είδε το κύμα της διεθνούς συγκυρίας και το καβάλησε , φέρνοντας το θέμα μέχρι το κατώφλι της λύσης που θα απαλλάξει την Ελλάδα από άσκοπο διπλωματικό κόστος. Και σ’ αυτό υπήρξε έντιμος. Δεν επιχείρησε να αρπάξει και το κομμάτι της δόξας που ανήκει στον Αλέξη Τσίπρα:

“Τον λόγο έχουν πλέον οι πρωθυπουργοί” είπε όταν έκλεισε ο κύκλος των συνομιλιών του με τον Δημητρόφ. Ο Γ. Παπανδρέου δεν θα το έλεγε ποτέ για τον Κ. Σημίτη. Λειτουργούσε ως Πρωθυπουργός Εξωτερικών και υπαγόρευε στο Μέγαρο Μαξίμου πολιτική και επιλογές- με αμερικάνικες πλάτες συνήθως.

Ο Κοτζιάς γύρισε τον τροχό και κανείς δεν μπορεί να του προσάψει διπλωματικό έλλειμμα. Ούτε καν ο -αδαής επί της εξωτερικής πολιτικής, χωρίς τη Ντόρα δίπλα του- Κυριάκος Μητσοτάκης -που εκφώνησε την απίστευτη δήλωση ότι “ο Κοτζιάς φαίνεται να υποστηρίζει τα επιχειρήματα των Σκοπιανών”.

Αυτά πληρώνουν οι υπόλοιποι. Ειδικά όσοι πέρασαν από το υπουργείο -εκτός από τη Ντόρα που ξέρει να φυλάγεται και τον Πάγκαλο στον οποίο δεν δίνει σημασία κανείς. Νεοδημοκράτες σαν τον Γ. Κουμουτσάκο  -που ξέρουν  τα παλιότερα διπλωματικά παρασκήνια- τρέμει το φυλλοκάρδι τους μην υλοποιήσει την απειλή του ο Κοτζιάς να κάνει φέιγ-βολάν κάποια χαρτιά.

Είναι ένας ακόμη λόγος που θα έπρεπε να κάνει τον Μητσοτάκη να ακούει Σαμαράς και να γυρίζει πλάτη. Υπάρχουν και χειρότερα από τα συλλαλητήρια και τη Novartis: να μπλέξεις με τον Κοτζιά.