Συνέντευξη στον Σπύρο Ραπαν΄άκη
«Η ρωσική εισβολή σε μια ανεξάρτητη χώρα προκάλεσε γενικότερη κρίση, που δεν μπορεί να αναστραφεί σύντομα. Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε»
Αντί να επιλυθούν οι διαφορές για να αντιμετωπιστούν τα παγκόσμια προβλήματα της πανδημίας, της οικονομίας, του περιβάλλοντος, άνοιξε ρήγμα που δύσκολα θα γεφυρωθεί, σημειώνει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη και υποστράτηγος εν αποστρατεία Νίκος Τόσκας. “Η αυξημένη ετοιμότητα των πυρηνικών όπλων αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος εκτιμώντας ότι στόχος της Ρωσίας είναι να διώξουν την κυβέρνηση Ζελένσκι και να αποκόψουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στην ακτογραμμή της Μαύρης Θάλασσας. Ο πλανήτης έγινε πιο ‘εύθραυστος’ παρά ποτέ” τονίζει, ενώ υπογραμμίζει ότι η αποστολή στρατιωτικού υλικού ήταν λάθος. “Η χώρα μας πρέπει να είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος” λέει χαρακτηριστικά.
Η Γερμανία επανεξοπλίζεται, ακόμα και παραδοσιακά ουδέτερες χώρες υποστηρίζουν σκληρές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, ο Πούτιν επαναφέρει στο τραπέζι την πυρηνική απειλή. Φαίνεται πως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλάζει τον κόσμο. Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή ψυχρού πολέμου με θερμά επεισόδια; Πώς βλέπετε να αναδιαμορφώνεται η αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη; Πώς επηρεάζονται οι ισορροπίες διεθνώς;
Η ρωσική εισβολή σε μια ανεξάρτητη χώρα προκάλεσε γενικότερη κρίση, που δεν μπορεί να αναστραφεί σύντομα. Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε. Τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Υπάρχουν βάσιμοι φόβοι ότι η γεωπολιτική αστάθεια μαζί με την οικονομική κρίση που αναπόφευκτα θα ενταθεί θα προκαλέσουν περισσότερους τοπικούς πολέμους σε ευαίσθητες περιοχές, περισσότερες ανισότητες, πείνα, δυστυχία, απομονωτισμό των κρατών και άνοδο του εθνικισμού και της Ακροδεξιάς. Αντί να επιλυθούν οι διαφορές για να αντιμετωπισθούν τα παγκόσμια προβλήματα της πανδημίας, της οικονομίας, του περιβάλλοντος, άνοιξε ρήγμα που δύσκολα θα γεφυρωθεί. Τη δεκαετία 1999-2008, υπήρξε ευκαιρία για δημιουργία αρχιτεκτονικής ασφαλείας της Ευρώπης μαζί με τη Ρωσία, αλλά εγκαταλείφθηκε και το πληρώνουμε τώρα. Τα σφάλματα βέβαια του δυτικού κόσμου δεν δικαιολογούν την εισβολή. Τις κυρώσεις υποστηρίζουν ακόμη και παραδοσιακά ουδέτερες χώρες, όπως η Ελβετία.
Η Γερμανία πρώτη εγκαταλείπει την πολιτική της “ήπιας ισχύος” και την προσπάθεια διατήρησης καλών σχέσεων με τη Ρωσία μέσω του εμπορίου (Wandel durch Handel). Φοβήθηκε ότι χωρίς ισχυρό στρατιωτικό δυναμικό δεν θα έχει ρόλο στα νέα δεδομένα. Σε μια εβδομάδα έβαλε τη συνεργασία με τις ΗΠΑ σε νέα τροχιά, συζητάει την αγορά F-35, αποφάσισε την κατασκευή νέου μαχητικού με τη Γαλλία, έστειλε δυνάμεις στη Βαλτική και τη Ρουμανία και όπλα στην Ουκρανία. Ξαναζωντανεύει την αμυντική της βιομηχανία. Σχεδιάζει νέα εθνική στρατιωτική στρατηγική. Αλλάζει την ενεργειακή της πολιτική και ακυρώνει τον αγωγό Nord Stream II.
Η αυξημένη ετοιμότητα των πυρηνικών όπλων αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος. Ο πλανήτης έγινε πιο “εύθραυστος” παρά ποτέ.
Η Αριστερά και οι προοδευτικοί άνθρωποι έχουν αυξημένο ρόλο και ευθύνη να προτείνουν και να διεκδικήσουν μια αρχιτεκτονική κοινωνικής ασφάλειας, με όρους αποκατάστασης της ειρήνης, αλλά και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Η ρωσική πλευρά εκτιμούσε πως η εισβολή θα ήταν ζήτημα λίγων ημερών. Στην πράξη όμως διαψεύστηκε. Επιχειρησιακά και στρατηγικά τι θεωρείτε ότι πήγε στραβά για τις ρωσικές δυνάμεις; Είναι στόχος το Κίεβο ή ο αποκλεισμός της Ουκρανίας από τη Μαύρη Θάλασσα;
Δεν ξέρουμε το χρονοδιάγραμμα των ρωσικών επιχειρήσεων, αλλά μια χώρα 45 εκατομμυρίων δεν καταλαμβάνεται σε λίγες μέρες. Ειδικά όταν υπάρχει αντίσταση στις πόλεις. Η ρωσική εισβολή φαίνεται ότι συσπείρωσε μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε πατριωτική κατεύθυνση. Κάτι που δεν είχαν κατορθώσει οι ουκρανικές κυβερνήσεις μετά το 2014. Φαίνεται ότι οι στόχοι της Ρωσίας είναι να διώξουν την κυβέρνηση Ζελένσκι και να ουδετεροποιήσουν τη χώρα. Επιπλέον, θέλουν να αποκόψουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στην ακτογραμμή της Μαύρης Θάλασσας και να ενοποιήσουν την ανατολική περιοχή (όπου κυριαρχούν οι ρωσόφωνοι) από το Χάρκοβο, που είναι η κυριότερη βιομηχανική πόλη, μέχρι τη Μαριούπολη ή ακόμη και την Οδησσό, προκειμένου να τη διεκδικήσουν στη συνέχεια.
Πώς σχολιάζετε την αποστολή στρατιωτικού υλικού από την Ελλάδα; Ποια στάση πρέπει να κρατήσει η χώρα μας;
Η αποστολή στρατιωτικού υλικού πιστεύω ότι ήταν λάθος. Η χώρα μας πρέπει να είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Θα μπορούσαμε να στείλουμε περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια και όχι όπλα. Άλλωστε, άλλες χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, δεν έστειλαν όπλα. Η πράξη αυτή της κυβέρνησης απ’ ό,τι φαίνεται είχε και εσωτερικές αντιδράσεις και ανατρέπει πολιτική δεκαετιών με την αποστολή σε εμπόλεμες περιοχές μόνο ανθρωπιστικής βοήθειας (πολιτική ήπιας ισχύος). Εξαίρεση ήταν η πρόσφατη αποστολή Patriot στη Σαουδική Αραβία. Η προηγούμενη πρακτική μας προφύλαξε από ανθρώπινες απώλειες, τρομοκρατικά χτυπήματα κ.λπ.
Πώς μπορεί δυνητικά να επηρεάσει η ουκρανική κρίση και η ένταση την κατάσταση στην Μεσόγειο και στα Βαλκάνια; Ιδιαίτερα όσον αφορά την Τουρκία και τις επιδιώξεις της;
Η Τουρκία δεν υλοποιεί τις κυρώσεις απέναντι στη Ρωσία και δεν την ενοχλεί κανείς. Αποτελεί πόλο στήριξης της δυτικής πολιτικής (έστω και με παραδοχές) στη Ν.Α. πτέρυγα. Ο ρόλος που ή ίδια έχει χαράξει, από τα Βαλκάνια μέχρι την Αφρική, τη Μ. Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο, της δίνουν τη δυνατότητα να αποκτήσει ευρύτερα γεωπολιτικά οφέλη. Σε αντίθεση, η ελληνική κυβέρνηση έχει επιλέξει ρόλο μονοδιάστατης πολιτικής και πολλές φορές φοβικής. Η Μεσόγειος και το Αιγαίο έχουν δρομολόγια αντιθέσεων αλλά και συνεργασίας. Πρέπει να προετοιμαζόμαστε για το πρώτο και να επιζητούμε το δεύτερο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΓΗ