Οι μύχιοι πόθοι του Ερντογάν με το “πόκερ” των διερευνητικών

Του Μιχάλη Ψύλου

Πρώτη είδηση στην ιστοσελίδα του CNNTurk χθες το μεσημέρι: «Επίδειξη δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο…Το Τουρκικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε ότι αεροσκάφη F-16 F4-E 2020 και μεταγωγικά ανεφοδιασμού CN-235 CASA E7-T και KC-135R πραγματοποιούν εκπαιδευτική αποστολή στην Ανατολική Μεσόγειο».

Πανομοιότυποι οι τίτλοι και τα ρεπορτάζ στις ιστοσελίδες της  Milliyet της Yeni Safak και σε άλλες μεγάλες τουρκικές εφημερίδες με εντυπωσιακές φωτογραφίες ανεφοδιασμού ενός τουρκικού F-16 στον αέρα. Και με την επισήμανση  ότι «την είδηση ανέβασε το Τουρκικό υπουργείο Αμυνας στην επίσημη ιστοσελίδα του»!

Ποιο είναι το περίεργο θα πείτε; Μα την ίδια ώρα ακριβώς που ο Τουρκικός Τύπος έκανε λόγο για «επίδειξη δύναμης» τελείωνε εσπευσμένα η πρώτη ελληνοτουρκική «διερευνητική συνάντηση» στο περίφημο Οθωμανικό παλάτι Ντολμά Μπαχτσέ  στην Κωνσταντινούπολη. Η πρώτη μετά από 5 χρόνια συνάντηση κράτησε 35 ώρες και  ολοκληρώθηκε δύο ώρες νωρίτερα από ότι είχε προγραμματιστεί. Προφανώς γιατί υπήρξε αδιέξοδο. Ανακοινώθηκε επίσης ότι ο επόμενος γύρος θα γίνει στην Αθήνα.

Δημοσιογραφικές πληροφορίες από την Κωνσταντινούπολη αναφέρουν ότι «όπως αναμενόταν  τουρκική πλευρά έβαλε στο τραπέζι  για τον καθορισμό της ατζέντας όλα τα λεγόμενα «γκρίζα» θέματα και φυσικά η ελληνική αντιπροσωπεία το απέρριψε». 

«Παρών» ο Ερντογάν διά του Ιμπραήμ Καλίν

Οι εντολές στον επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας πρέσβη Παύλο Αποστολίδη ήταν ότι η Αθήνα συζητά μόνο για νησιωτική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ . Η τουρκική αντιπροσωπεία -στην οποία μετείχε ως πρόσωπο έκπληξη και ο Ιμπραήμ Καλίν – ο πιο στενός συνεργάτης του προέδρου Ερντογάν- δεν δίστασε να ανοίξει όλη τη βεντάλια των προκλητικών διεκδικήσεων της Αγκυρας και να ζητήσει διάλογο άνευ όρων και χωρίς προϋποθέσεις: Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μας «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο και ο  μηχανισμός για το Μεταναστευτικό.

Οπως έγραψε μαλιστα στο Twitter o Ιμπραημ Καλίν : «Υπό την ισχυρή ηγεσία του Προέδρου μας είναι δυνατόν να επιλυθούν όλα τα προβλήματα συμπεριλαμβανομένου του Αιγαίου και έχουμε τη  βούληση για αυτό»

Ο αρθρογράφος της Yeni Safak Μεχμέτ Ακίν  αποκαλύπτει μάλιστα ότι «το περασμένο  Σάββατο το απόγευμα πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη ευρεία σύσκεψη για την εξωτερική πολιτική υπό την προεδρία του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.». Στη συνάντηση αυτή στην οποία μετείχε επίσης ο Ιμπραήμ Καλίν καθορίστηκε επακριβώς η τουρκική ατζέντα για τις διερευνητικές συνομιλίες. Και προφανώς για να μην υπάρξει κάποιο «παραστράτημα» λόγω της παλιάς γνωριμίας των επικεφαλής των δύο αντιπροσωπειών αποφασίστηκε να παραστεί και ως «κέρβερος» ο εξ απορρήτων προεδρικός σύμβουλος Ιμπραήμ Καλίν. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει άλλωστε στο μυαλό του δύο τακτικές:

-Αυτή του Χότζα-βάζουμε τα πάντα στο τραπέζι για να επιτύχουμε τελικά αυτά που πραγματικά θέλουμε.

-Και την τακτική του blame gameσε ποιόν δηλαδή θα αποδοθούν οι ευθύνες διεθνώς για την μη ευόδωση των συνομιλιών. Συνεπώς και εναντίον ποιας πλευράς θα κλιμακωθούν οι διεθνείς πιέσεις.

Δεν περιμέναμε και τίποτα περισσότερο…

Ουδείς βέβαια περίμενες ότι ο νέος γύρος των διερευνητικών επαφών θα απέδιδε κάτι περισσότερο. Είναι ενδεικτικό άλλωστε ότι  ΟΥΔΕΜΙΑ από τις 28 μεγάλης κυκλοφορίας τουρκικές εφημερίδες είχε χθες στην πρώτη της σελίδα ως θέμα την επανάληψη των συνομιλιών. Ούτε μία ούτε μονόστηλο! Σαν να μην υπήρχε θέμα. Αλλά και στις  μεγάλες ιστοσελίδες μόνο η  Yeni Safak είχε μια αναφορά για την επανάληψη των «διερευνητικών συνομιλιών» με την επισήμανση ότι «τα  προβλήματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αναμένεται να είναι στην κύρια ατζέντα».

Μόνο οι πολιτικά ανόητοι πιστεύουν ότι  η Αγκυρα και ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν έχουν πραγματική διάθεση για εποικοδομητικές συνομιλίες. Αφού ξεπέρασε η Τουρκία τον σκόπελο των Ευρωπαϊκών κυρώσεων με την αμέριστη υποστήριξη της Γερμανίας τώρα προσπαθεί να εμπλέξει την Ελλάδα στο παιγνίδι του «μουτζούρη»:

Για να επιρρίψει στην Αθήνα την ευθύνη για το αναμενόμενο αδιέξοδο στις διερευνητικές. Και κυρίως για να εμφανιστεί ως αθώα περιστερά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και την ομάδα Εξωτερικής πολιτικής και Αμυνας του  Προέδρου Μπάιντεν  που έχει δείξει με κάθε τρόπο πως δεν εμπιστεύεται πλέον τον Ερντογάν ως σύμμαχο. Η ιστοσελίδα Al Monitor  που ειδικεύεται στην Τουρκική πολιτική στη Μέση Ανατολή εκτιμά  ότι «οι υπολογισμοί της Αγκυρας επικεντρώνονται απλά σε βραχυπρόθεσμα κέρδη στις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Το αραβικό περιοδικό Arab Weekly δίνει μάλιστα και μια άλλη διάσταση εκτιμώντας ότι «οι σκληροπυρηνικοί στρατιωτικοί ηγέτες στην Τουρκία είναι αυτοί που κατευθύνουν τον Πρόεδρο  Ερντογάν περισσότερο από ό τι τους κατευθύνει αυτός». Και ο στρατός παρά τις σαρωτικές εκκαθαρίσεις από τον Ερντογάν μετά το πραξικόπημα του 2016 παραμένει πάντα βασικός πρωταγωνιστής στις πολιτικές εξελίξεις στη Γείτονα. «Μετά το  πραξικόπημα του 2016» γράφει το αραβικό περιοδικό που γνωρίζει πολύ καλά τα θέματα- «ο Ερντογάν κατόρθωσε να επικρατήσει με την καθοριστική βοήθεια του τότε αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Χουλουσί Ακάρ».

Ο Ερντογάν διόρισε στη συνέχεια τον Ακάρ υπουργό Αμυνας και αυτός πλέον τον επηρεάζει αποφασιστικά. «Ο Ερντογάν έχει συμμαχήσει με απόστρατους αντι-δυτικούς στρατιωτικούς αξιωματούχους» λέει ο Τούρκος πολιτικός αναλυτής Ιλχάν Τανίρ. «Είναι οι ίδιοι αξιωματικοί που υπερασπίστηκαν τις επεκτατικές πολιτικές στο Αιγαίο στη Μεσόγειο και σε άλλες θάλασσες και προώθησαν την στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη και την τουρκο-λιβυκή θαλάσσια συμφωνία. Αυτή η σχέση είναι αμοιβαία επωφελής καθώς ο Ερντογάν λαμβάνει έγκριση για τις πολιτικές του στη Λιβύη και οι απόστρατοι ανώτατοι αξιωματικοί έχουν  αναγνώριση στην κοινή γνώμη ως διασημότητες».

Το μυστικό όνειρο του Ερντογάν

Όπως λέει ο διάσημος Γαλλο-ιρανός νομικός και  συγγραφέας Αρνταβάν Αμίρ Ασλάνι που διδάσκει  «γεωπολιτική της Μέσης Ανατολής» στο Ecole de Guerre Economique  όλη η εξωτερική πολιτική Ερντογάν περιστρέφεται «γύρω από ένα όνειρο: Την επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών της Λωζάνης του 1923 και την επαναχάραξη των συνόρων της Τουρκίας».

Από τους καλύτερους ειδικούς στο διεθνές δημόσιο δίκαιο -εκπροσωπεί μάλιστα  διάφορα κράτη σε όλο τον κόσμο-ο Αμίρ Ασλάνι  προειδοποιεί ότι «η τυχοδιωκτική πολιτική της Τουρκίας  στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Είναι ένα εμφανές σύμπτωμα μιας επιθυμίας βαθιά ριζωμένης στην ψυχή του Ερντογάν: να επαναδιαπραγματευτεί τις συμφωνίες της Λωζάνης».

Οπως λέει ο γαλλο-ιρανός επιφανής νομικός «θα ήταν τεράστιο σφάλμα να περιορίσουμε τον τυχοδιωκτικό χαρακτήρα της Τουρκίας του Ερντογάν μόνο στην επιθυμία για αυτάρκεια στους υδρογονάνθρακες. Η Τουρκία αναζητά περισσότερα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Επιδιώκει να επανασχεδιάσει τα σύνορά της όπως αποφασίστηκαν το 1923 στη Λωζάνη. Και πρώτος στόχος του στην προοπτική αυτή είναι η κατοχύρωση στην Τουρκία της θαλάσσιας ζώνη γύρω από το Καστελόριζο…

Σε αντίθεση με τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ο οποίος χαρακτήρισε τη Λωζάνη ως ιστορική νίκη τονίζει ο Αμίρ Ασλάνι «ο Ερντογάν πιστεύει ότι  ήρθε η ώρα της εκδίκησης. Αυτό που αναζητά ο Τούρκος πρόεδρος είναι τίποτα περισσότερο τίποτα λιγότερο από την επαναδιαπραγμάτευση των συνόρων της Τουρκίας σε βάρος των γειτόνων της μεταξύ των οποίων είναι η Ελλάδα»!  Για να μην ξεχνιόμαστε δηλαδή….