Ο Ζαν Κλοντ Γιούνγκερ και το μέλλον της κοινοτικής Ευρώπης

  Του Γ. Λακόπουλου

Ας ξεκινήσουμε με μια ερώτηση: αντέχει το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς  τον Ζαν Κλοντ Γουόκερ;  Προφανώς  ουδείς αναντικατάστατος.  Αλλά  πριν τον Γιούνγκερ  και μετά τον Ζακ Ντελόρ, ουδείς επικεφαλής  της Κομισιόν δεν είχε τόσο ακλόνητη πίστη στο ευρωπαϊκό όραμα και τόσο βαθιά εμπειρία  για να το αναδείξει μέσα από τους δαιδάλους της πολυπλόκαμης ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής- σε έναν πλανήτη που τρίζει.

Το ερώτημα στην πραγματικότητα το θέτει αυτή την περίοδο ο ίδιος ο Γιούνγκερ.  Πρώτα με την προαναγγελία  όταν δεν θα διεκδικήσει δεύτερη θητεία.  Στη συνέχεια με την δημοσιοποίηση της Λευκής Βίβλου που αποτελεί προσωπικό του στοίχημα: όλοι ξέρουν ότι αν δεν εγκριθεί από τα κράτη- μέλη θα το εκλάβει ως προσωπική ήττα του και θα παραιτηθεί. “Εγώ φεύγω, εσείς να δούμε τώρα… “ όπως λέει ένας στίχος του Ελύτη. Όσοι ξέρουν την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, δεν θέλουν ούτε να το σκέφτονται.

Για τη Λευκή Βιβλίο θα ανοίξει μεγάλη συζήτηση. Είναι μια πολιτική πρόκληση για όλους: για τις πολιτικές ηγεσίες, τους πολίτες, τους θεσμούς, τις κοινωνικές  οργανώσεις.  Δεν υπάρχει  άλλος  δρόμος για να αποσυγκολληθει η κοινοτική Ευρώπη από το τέλμα των τελευταίων ετών.

Κατά κατά κάποιο τρόπο είναι ένα δίλημμα: ή τώρα η ποτέ.  Μόνο ένας  απόλυτος Ευρωπαίος σαν τον Γιούνγκερ θα μπορούσε να το θέσει έτσι. Αλλά και μόνο ένας  πεπειραμένος πολιτικός θα μπορούσε να το σηκώσει τους ώμους και να το  μεταφέρει  απευθείας τους πολίτες- συχνά με την προσωπική παρουσία του στους περίφημους Ευρωπαϊκούς Διάλογους που καθιέρωσε  για  την “ενώπιος ενωπίω”  επικοινωνία των μελών της επιτροπής του με τους Ευρωπαίους πολίτες.

Σ’ αυτούς τους Διαλόγους η παρουσία του Γιούνγκερ είναι κάποιες στιγμές μαγική.  Η τελευταία ομιλία τους στην Λουβέν ήταν ένα άτυπο μανιφέστο για την Ευρώπη που θέλουμε και που πρέπει να διασφαλίσουμε. Με ειλικρίνεια, με καθαρό λόγο, με  αποφασιστικότητα και χωρίς υπεκφυγές- ακόμη και με θρήνο όταν χρειάσθηκε για την απώλεια της Βρετανίας.

Η ουσία αυτού του μανιφέστου ήταν συγκλονιστική: η κοινοτική  Ευρώπη είναι επιλογή.

Με άλλα λόγια η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εθελούσια  για τα κράτη, τους λαούς ,τις κυβερνήσεις, τις πολιτικές δυνάμεις και τους πολίτες.  Πρέπει να την πιστεύουν για να την υπηρετήσουν.

Ενδεχομένως η άρνηση της αναδεικνύει και το μεγαλείο όσων πέτυχαν ως τώρα μαζί οι Ευρωπαίοι. Από την Ειρήνη μέχρι την κατοχύρωση στον υψηλότερο βαθμό όλων των εποχών της Δημοκρατίας, των δικαιωμάτων, των ελευθέριων και του επιπέδου ζωής.

Ο  Γιούνγκερ είναι επικοινωνιακός. Ένας ιεροκήρυκας της ευρωπαϊκής ιδέας. Έχει άνεση στην επαφή του με το κοινό και αποθεώνεται στις δημόσιες εμφανίσεις του. Έχει πάθος και γνώση. Πολιτική οξυδέρκεια  και ανθρώπινη ματιά στα πράγματα. Κανείς άλλος από τους πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής σκηνής δεν  εκπροσωπεί με τόση πληρότητα το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Στέκεται απέναντι σε ακροατήριο χιλιάδων ανθρώπων  – όπως π.χ. προ μηνών στο  Παλάτι των Καλών Τεχνών στις Βρυξέλλες- και λέει:  ρωτήστε ό,τι θέλετε και θα σας απαντήσω. Κανείς άλλος δεν το έκανε ως τώρα.

Δέχεται ερωτήσεις και απαντάει χωρίς κανέναν δισταγμό. Με άνεση, πείρα και …χιούμορ. Δεν είναι  εύκολο, όταν αυτοί που ρωτούν δεν είναι επαγγελματίες  δημοσιογράφοι, ή πολιτικοί, αλλά  απλοί πολίτες που προσθέτουν συναίσθημα, ή και θυμό στις ερωτήσεις τους.

Ο Λουξεμβουργιανός πολιτικός αρέσει, ιδιαίτερα στους νέους  και ο λόγος του  φτάνει στο ακροατήριο.  Έχει φαν κλαμπ παντού. Ακόμη και στο προσωπικό της Κομισιόν που μετά την ανιαρή περίοδο  Μπαρόζο  βρίσκει ότι έχει να κάνει με κάποιον που διαθέτει τις αρετές του Ντελόρ και τους εμπνέει.

Αυτή η σχέση εμπιστοσύνης  του πρόεδρου της Κομίσουν με τους πολίτες και το προσωπικό του κινητοποιεί  και αυτό είναι ίσως το πιο αποτελεσματικό εργαλείο που έχει αυτή τη στιγμή η κοινοτική Ευρώπη. Σε μια Κομισιόν που τείνει να γίνει  γραφειοκρατικός μηχανισμός, ο Γιούνγκερ προσπαθεί να βάλει  όραμα,  όρεξη για  δουλειά και  αυτοπεποίθηση .

Στο δημόσιο λόγο του  ξέρει να διαχωρίσει τα πράγματα ανάμεσα στα κοινωνικά προβλήματα της Ευρώπης  και των λαών της, την τρομοκρατία , το  προσφυγικό, τη   θωράκιση των συνόρων.

Να αναζητήσει χάρτη πορείας στη  διεθνή κατάσταση που πιέζει τις ευρωπαϊκές  χώρες δημιουργώντας ακραίες καταστάσεις στην οικονομία, την  κοινωνία και την πολιτική τους.  Να αναδείξει την ανάγκη διατηρήσει η Ευρώπη τις αρχές της , τις  ελευθερίες της και την ψυχή της.

Από πολιτική άποψη, πιστεύει πλέον με την εμπειρία του ότι  η ΕΕ πρέπει να επανεξετάσει την οργάνωσή της για να βεβαιωθεί ότι τα μέλη μπορούν να μοιραστούν τις πολιτικές με διαφορετικές ταχύτητες, εφόσον το επιθυμούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση να επανεξετάσει πλαίσιο της και να επιτρέψει σε ορισμένες χώρες να κάνουν τα πάντα μαζί και άλλες να συμμετέχουν λιγότερο.

Σ’ αυτή τη βάση η Λευκή Βίβλος είναι οι πλάκες που  φέρνει ο Γιούνγκερ από το δικό του ορός Σινά για να πείσει πολλούς λαούς μαζί  στην Ευρώπη ότι είναι περιούσιοι, ανάμεσα σε άλλους επίσης περιοίσιους λαούς στον κόσμο. Αλλά πρωτίστως να πείσει ότι η πορεία της κοινοτικής Ευρώπης, ως βίωμα πλέον,  είναι ιστορικό υπόδειγμα που πρέπει να περάσει στην επόμενη φάση του, γιατί μαζί του γυρίζει  και ο τροχός της ανθρώπινης ιστορίας.