Του Γιώργου Λακόπουλου
Τόσο πολύ λάτρεψε την εξουσία ο Παν. Λαφαζάνης, σ’ αυτούς τους πέντε μήνες που την απολαμβάνει, ώστε δηλώνει πως θα παραβιάσει ακόμη περισσότερους κανόνες της πολιτικής και της κοινής λογικής για να τη διατηρήσει.
Πρώτα, δεν ψήφισε μια απόφαση της κυβέρνησης της οποίας είναι μέλος. Τώρα δηλώνει ότι θα καταψηφίσει, ως βουλευτής, ένα νομοσχέδιο που θα κληθεί να εφαρμόσει ως υπουργός. Και στο καπάκι ξεκαθαρίζει ότι μπορεί να έχει διαφορετική γραμμή από τον Πρωθυπουργό, αλλά δεν θα του δώσει την παραίτησή του. Ίσως, αρνηθεί να την υποβάλει ακόμη και αν του ζητηθεί.
Ο Λαφαζάνης ζει σ’ ένα δικό του παράλληλο κόσμο που δεν αναγνωρίζει τη Βουλή, το Σύνταγμα, τους νόμους και τα πολιτικά ήθη.
Στην Ελλάδα του Ευρώ αυτός είχε στο νου του τη δραχμή. Στη Μόσχα του Πούτιν αυτός έκλινε το κεφάλι στο σοβιετικό παρελθόν που λάτρεψε στα νιάτα του. Σε μια οικονομία που εξαρτάται από την Ευρωζώνη, αυτός έχει εναλλακτικές λύσεις. Και στο προνόμιο του πρωθυπουργού να ορίζει τους υπουργούς του κατά βούληση, αυτός τίθεται επικεφαλής της δικής του κυβέρνησης.
Κάπως έτσι καταλήγουν οι άνθρωποι που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την εποχή τους. Η λατρεία των απολιθωμάτων και των ηττημένων θεωρητικών σχημάτων δεν επιτρέπει σε έναν, κατά τα λοιπά ευπρεπή άνθρωπο, να διασώσει την πολιτική του αξιοπρέπεια παίζοντας με τους κανόνες που ισχύουν για όλους.
Στο δικό του σύμπαν τα πράγματα είναι ίσως διαφορετικά. Αλλά στο πολιτικό σύστημα βάσει του οποίου είναι βουλευτής και υπουργός, όποιος διαφωνεί με μια πολιτική παραιτείται. Όποιος δεν βρίσκει του γούστου του τις αποφάσεις ενός υπουργικού συμβούλιου αποχωρεί. Όποιος δεν κρίνει επαρκείς του χειρισμούς ενός Πρωθυπουργού αποχωρεί από το κόμμα του και την κυβέρνηση του.
Με όρους της Κουμουνδούρου ο Λαφαζάνης είναι το ένα τρίτο των κομματικών στελεχών του ανώτερου κομματικού οργάνου. Υπολογίσιμος είναι και ως ομαδάρχης βουλευτών. Αλλά ως υπουργός είναι μόνος και στο έλεος του Πρωθυπουργού.
Έτσι λειτουργεί το σύστημα. Και σ’ αυτό δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Σε άλλους καιρούς και σε άλλα συστήματα μπορεί το Πολιτικό Γραφείο ενός κόμματος να καθοδηγούσε –ή και να αποκεφάλιζε- έναν πρωθυπουργό. Στην κοινοβουλευτική δημοκρατία αυτό δεν γίνεται.
Ο Πρωθυπουργός είναι ο ανώτατος παράγων της Εκτελεστικής Εξουσίας. Όποιος δεν βολεύεται μπορεί να πάει στη Βουλή και να τον ανατρέψει. Αν έχει τις δυνάμεις. Άλλωστε οι αποστασίες δεν σπανίζουν στον εγχώριο πολιτικό βίο. Αλλά τρόπος να χρησιμοποιηθεί το κόμμα για να επιβληθούν κανόνες στην κυβέρνηση δεν υπάρχει.
Με τον τρόπο του ο Παν. Λαφαζάνης επιβεβαιώνει την ατάκα του Έρικ Χομπσμπάουμ: «Το παράδοξο του κομμουνισμού στην εξουσία είναι ότι ήταν συντηρητικός».
