Του Γ. Λακόπουλου
Την περασμένη Παρασκευή η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»- ανέδειξε ως πρώτο θέμα της την επιστολή του Λιθουανού επιτρόπου Βιτένις Αντριουκάιτις στην Κομισιόν. Περιγράφει τα όσα είδε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Μυτιλήνη στις 19 Νοεμβρίου και μεταξύ άλλων λέει: «Δεν ήμουν στην Αφρική, ούτε σε κάποια απομακρυσμένη αναπτυσσόμενη χώρα. Τα είδα όλα αυτά εδώ στην ΕΕ, στο νησί της Λέσβου, στην Ελλάδα. Σοκαρίστηκα, έφριξα».
Ο επίτροπος είναι υπαρκτό πρόσωπο, η επιστολή είναι πραγματική και το θέμα απολύτως επίκαιρο. Δεν υπάρχει εφημερίδα που δεν θα το έκανε πρώτο θέμα – της Αυγής συμπεριλαμβανομένης- αν παίρνει στα σοβαρά το ρόλο της. Ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος περιγράφει ένα βίωμα του στο κολέγιο των Επιτρόπων.
Το ίδιο βράδυ ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στη διάρκεια της ομιλίας του για τον Προϋπολογισμό είπε μεταξύ άλλων ότι ‘τα συγκροτήματα της διαπλοκής που ξεψυχούν και πιάνονται από το καθετί… Και με πηχυαίους τίτλους αναδεικνύουν ότι η Ελλάδα της αλληλεγγύης είναι Αφρικανική χώρα’.
Σε καμία δημοκρατική χώρα ένας Πρωθυπουργός δεν θα σχολίαζε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων μ’ αυτόν τον τρόπο. Και σε κανένα πολιτικό σύστημα το απολύτως τεκμηριωμένο θέμα μιας εφημερίδας δεν θα εμπλέκονταν με τη γενικότερη αντίληψη και τις σχέσεις που έχει το κυβερνών κόμμα με τους ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης. Γιατί αυτό αποδεικνύει ότι το ίδιο κόμμα έχει πρόβλημα με την ενημέρωση.
Ως νόμιμη κυβέρνηση η κυβέρνηση Τσίπρα – Καμμένου, μπορεί να κάνει ό,τι κρίνει για να διαμορφώσει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, εφόσον φυσικά έχει την έγκριση της Βουλής και κινείται στα πλαίσια του Συντάγματος. Μπορεί επίσης να έχει όποια γνώμη θέση για τα μέσα ενημέρωσης και την πολιτική γραμμή τους. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί ο Πρωθυπουργός να διεκδικεί ρόλο αρχισυνταξία των εφημερίδων. Τα καθεστώτα στα οποία συνέβαιναν αυτά δεν υπάρχουν πλέον. Αν έχει γνώμη για την αξιολόγηση των ειδήσεων, ας παραιτηθεί από Πρωθυπουργός και ας πάρει τη θέση του Μητρόπουλου στα ΝΕΑ, ή έστω στην Αυγή.
Ποιο θέμα θα αναδείξει μια εφημερίδα είναι υπόθεση της διεύθυνσής της. Και με ποιο τρόπο θα αναδείξει το θέμα του ένας δημοσιογράφος είναι υπόθεση που αφορά τη συνείδηση του και την ακρίβεια των πληροφοριών του. Η κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα, η εξουσία γενικά δεν μπορεί να έχει λόγο σ’ αυτό . Κυρίως δεν μπορεί να αντιδρά με τον τρόπο που αντέδρασε ο Πρωθυπουργός εφόσον το θέμα των ΝΕΩΝ ήταν ακριβές. Μπορείς να διαψεύσεις κάτι που δεν είναι αλήθεια. Δεν μπορείς να επιτίθεσαι στο πραγματικό.
Εξουσία και ΜΜΕ
Τα πρόσωπα που συγκροτούν τον κυβερνητικό ιστό, από την εποχή που βρισκόταν στη αντιπολίτευση, είχαν ένα θέμα με την ενημέρωση. Ό,τι δεν τους βολεύει πρέπει να ρίχνεται στην πυρά. Ό,τι τους εξυπηρετεί ανακηρύσσεται σε υπέρτατη και μοναδική αλήθεια. Η νομιμότητα και η παρανομία πρόεκυπτε από τις διαθέσεις τους και αυτό φυσικά είναι κάτι που πληρώνουν τώρα γιατί τους γυρίζει ανάποδα. Όσοι τους είχαν πάρει τους μετρητοίς τότε, το κάνουν τα ίδια και σήμερα. Αλλά στους πρώτους διδάξαντες δεν αρέσουν και ζητούν την επιβολή του νόμου στην παραβίαση του οποίου καλούσαν οι ίδιοι.
Τα ίδια πρόσωπα δυσκολεύονται να καταλάβουν ότι στα ΜΜΕ καταχωρούνται δυο στοιχεία: τα πραγματικά περιστατικά και τα σχόλια. Τα πραγματικά περιστατικά πρέπει να είναι ακριβή και αν δεν είναι αυτός που τα προέβαλε οφείλει να επανορθώσει. Ή να υποστεί τις συνέπειες του νόμου. Αλλά το σχόλιο είναι δικαίωμα του, ακόμη και αν είναι άδικο. Η κριτική δεν αποτελεί επιλογή των μέσων ενημέρωσης: είναι συστατικό της λειτουργίας τους. Είναι υποχρέωση τους. Αυτοί που κρίνουν επ’ αυτού τους δημοσιογράφους δεν είναι οι πολιτικοί, είναι οι αναγνώστες και οι ακροατές. Όπως και τους πολιτικούς δεν τους ορίζουν τα ΜΜΕ αλλά οι ψηφοφόροι.
Αν, λοιπόν, στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο πρέπει να γίνουν ρυθμίσεις η κυβέρνηση έχει δικαίωμα να τις κάνει. Για όσους από τους εμπλεκόμενους σ’ αυτό το πεδίο υπάρχουν υπόνοιες ή στοιχεία παρανομίας αρμόδια να αποφασίσει είναι η Δικαιοσύνη στη οποία πρέπει και να αποταθεί όποιος έχει ο,τιδήποτε υπόψη. Κανείς δεν θα ψέξει μια κυβέρνηση ή ένα πολιτικό κόμμα γι’ αυτό.
Αλλά αν η κυβέρνηση θέλει να έχει λόγο στο περιεχόμενο των δημοσιευμάτων τότε δεν προσπαθεί να επιβάλει τον νόμο.Προσπαθεί να στρέψει τα δημοσιεύματα υπέρ της και αυτό συνιστά αντισυνταγματική συμπεριφορά. Προσπαθεί να δημιουργήσει ένα πεδίο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην ίδια και τα μέσα ενημέρωσης προκειμένου να τα επηρεάσει με της ισχύ της εξουσίας της υπέρ της πολιτικής της.
Αυτό παραβιάζει την ουσία της Δημοκρατίας και της Ελευθεροτυπίας -όταν δεν παραβιάζει και τη νομοθεσία. Γιατί όπως έλεγε ο Αλμπέρ Καμύ: ‘Ο ελεύθερος Τύπος μπορεί να είναι είτε καλός είτε κακός, αλλά χωρίς ελευθερία, είναι απόλυτα βέβαιο ότι ο Τύπος δεν μπορεί να είναι ο,τιδήποτε άλλο από κακός’.
.
