Του Διογένη Λόππα
‘‘Τι συνιστάτε κύριε υπουργέ; – Ψυχραιμία κύριε πρωθυπουργέ.”
Η κυβέρνηση των αρίστων είχε τη μοναδική ευκαιρία από συστάσεως του κράτους να απολαμβάνει μια ιδιότυπη ασυλία από το σύνολο των ΜΜΕ. Σε συνδυασμό με την ικανότατη επικοινωνιακή ομάδα του κ. Μητσοτάκη, από την εποχή που ήταν ακόμα αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η ασυλία αυτή λειτούργησε σαν ασπίδα προστασίας απέναντι σε σωρεία δειγμάτων ανικανότητας. Αν σε κάτι ήταν αλήθεια προετοιμασμένος ο κ. Πρωθυπουργός αυτό ήταν η επικοινωνιακή διαχείριση της πραγματικότητας σε βαθμό παρεξηγήσεως.
Αυτή η ασυλία έλαβε τέλος τη μέρα που ένας ανεκδιήγητος υφυπουργός αποφάσισε να τιμωρήσει τον ένδοξο (Μ)ΠΑΟΚ, γλυκά όμως, τόσο όσο μόνο για να πάρει το πρωτάθλημα ο έτερος τριτοκοσμικός θρύλος. Από εκείνη την αποφράδα μέρα κάτι άλλαξε στο βασίλειο της πολιτικής αφασίας και ξαφνικά φαίνεται ως οι φημισμένοι γραφιάδες εκατέρωθεν αφέθηκαν επιτέλους ελεύθεροι να βγάλουν τα απωθημένα τους (και πρέπει να είχαν πολλά). Έτσι, ενώ μέχρι πρότινος βρισκόταν ακόμα σε mode αντιπολίτευσης κατά του ΣΥΡΙΖΑ, λες και δεν άλλαξε η κυβέρνηση, ξαφνικά θυμήθηκαν ότι κάπου μέσα στο καλοκαίρι έγιναν εκλογές. Είναι αλήθεια λυτρωτικό να βλέπεις φιλοκυβερνητικό αρθογράφο (αιχμηρή πένα) συντηρητικής εφημερίδας να κάνει φέτες τον υπουργό εθνικής άμυνας και βέβαια όχι άδικα.
Ο απροσδόκητος πλους του Τουρκικού ερευνητικού πλοίου μέσα στην (κατά φαντασίαν) ελληνική ΑΟΖ δημιούργησε μια αλληλουχία γεγονότων που αφενός θα έκανε τον κ. Αυγενάκη να μοιάζει ”γάτα” στα ποδοσφαιρικά και αφετέρου θα έκαναν τα κόκαλα του Ανδρέα (αλλά και του Καραμανλή του Α’) να τρίζουν. Οι αλλεπάλληλες αστοχίες της διακυβέρνησης Μητσοτάκη του Β’ δυστυχώς αποκαλύπτουν (και τώρα χωρίς το πέπλο συκής της ιδιότυπης ολιγαρχικής ασυλίας) πως περισσότερο πρόκειται για διακυβέρνηση των αχρήστων και λιγότερο (έως καθόλου) για διακυβέρνηση των αρίστων. Μεταξύ μας, ανήμερα της επετείου των Ιμίων, θα γινόταν περισσότερο πιστευτό ότι πήρε ο αέρας τον κ. Πάγκαλο…
Αλλά δυστυχώς δεν ήταν το μοναδικό μας πρόβλημα ο αέρας εκείνες τις ώρες. Πολλοί είπαν και έγραψαν ότι ο επετειακός πλους του ”Oruc Reis” ήταν μια πρόβα τζενεράλε των Τούρκων για να τεστάρουν τις Ελληνικές αντιδράσεις. Δεν έχω λόγο να το αμφισβητήσω. Αυτό που μου έκανε περισσότερο εντύπωση όμως ήταν η (εκ των υστέρων) ανάλυση των δικών μας αντιφάσεων και προσδοκιών και όχι τόσο οι (μη) δράσεις – αντιδράσεις μας. Δεν περίμενα δα και κάτι περισσότερο από ”ψυχραιμία”, τουλάχιστον όχι από τα συγκεκριμένα πρόσωπα που κινούνται στο ίδιο επίπεδο πατριωτισμού/γνώσεων/αποφασιστικότητας με το άλλο τραγικό τρίο της νύχτας των Ιμίων.
Κανόνες εμπλοκής
Ένα από τα πιο δύσκαμπτα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, παρά το ότι ο υβριδικός (ακόμα) πόλεμος και το (χειροπιαστό) bullying βρίσκονται σε εξέλιξη ουσιαστικά από την επισημοποίηση της τουρκολιβυκής συμφωνίας, είναι αυτό που στη γεωστρατηγική ονομάζουμε ”κανόνες εμπλοκής”. Αυτός ο όρος σημαίνει εν συντομία τα καθορισμένα όρια αντίδρασης σε διαφορετικά επίπεδα, δηλαδή από τον Πρωθυπουργό και τον ΥΕΘΑ έως τους κυβερνήτες των μονάδων επιφανείας του στόλου ή των απλών χειριστών των συστημάτων Patriot.
Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει κανένα όριο έπειτα από το οποίο η στρατιωτική ή έστω η πολιτική ηγεσία του ΥΕΘΑ μπορεί να δράσει αυτόνομα (για χαμηλόβαθμα στελέχη ούτε λόγος) . Για να γίνει οποιαδήποτε κίνηση (action είναι ο όρος) πρέπει υποχρεωτικά να ενημερωθεί ο πρωθυπουργός. Έτσι την ώρα που ο κύριος υπουργός συνιστά ”ψυχραιμία”, μπορεί το κάθε εχθρικό σκάφος να κόβει βόλτες ανενόχλητο, χωρίς ο κυβερνήτης του δικού μας σκάφους να μπορεί να κάνει το παραμικρό. Το γεγονός αυτό είναι βέβαια σε γνώση των Τούρκων, που μπορούν να προκαλούν ανενόχλητοι, ακόμα και χωρίς άνωθεν εντολές, καθώς ξέρουν ότι πριν κάποιος Exocet βληθεί εναντίον τους, θα έχει ενημερωθεί ακόμα και η καγκελάριος Merkel.
EEZ (ΑΟΖ), υφαλοκρηπίδα ή διεθνή ύδατα;
Κατά τη διάρκεια της κρίσης (σοβαρότατη κρίση παρά την προσπάθεια υποβάθμισής της από τους φαν της Χάγης) κανένας στην αλήθεια δε γνώριζε το ακριβές μέγεθος της τουρκικής πρόκλησης και αυτό γιατί μόνοι μας έχουμε δημιουργήσει τον απόλυτο παραλογισμό. Έτσι στην κλήση του ”Νικηφόρου Φωκά” προς το τουρκικό ερευνητικό, ο πλοίαρχος απάντησε ότι βρίσκεται εντός της Τουρκικής EEZ (ΑΟΖ). Όσο και αν αυτό μας εξοργίζει, φοβάμαι πως νομικά ο πλοίαρχος του Oruc Reis είχε δίκιο. Και αυτό γιατί, καθώς η Ελλάδα δεν έχει ανακηρύξει ΑΟΖ, η μοναδική συμφωνία που βρίσκεται σε ισχύ (έστω και εν μέσω αμφιβολιών ή αντιδράσεων) είναι η τουρκολιβυκή.
Θέλουμε ή όχι, μας αρέσει ή όχι, η συμφωνία αυτή είναι διεθνής συμφωνία και κάθε μέρα που περνάει παράγει εθιμικό δίκαιο. Άρα λοιπόν οι Τούρκοι σίγουρα δεν βρισκόταν σε ελληνική ΑΟΖ, καθώς τέτοιος όρος απλά δεν υπάρχει (μόνο στη φαντασία μας), αφού κανένα πολιτικό κόμμα και κανένας πολιτικός αρχηγός δεν είχε ποτέ τα κότσια να την ανακηρύξει. Ακόμα λοιπόν και αν υποθέσουμε ότι είχαν απελευθερωθεί κανόνες εμπλοκής και ότι ο κυβερνήτης του ΄΄Νικηφόρου Φωκά” έκανε οποιαδήποτε κίνηση εναντίον του ”Oruc Reis”, η ενέργειά του θα θεωρούνταν παράνομη και απροκάλυπτα επιθετική και προκλητική, αφού τυπικά το εχθρικό πλοίο βρισκόταν σε διεθνή ύδατα και ως γνωστόν ισχύει εκεί ο ιερός διεθνής κανόνας της ελεύθερης ναυσιπλοΐας.
Η μεγάλη αντίφαση
Για να στηριχθεί οποιαδήποτε ελληνική αξίωση απέναντι στον πλου του ”Oruc Reis”, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι είχε ποντισμένα καλώδια ευρισκόμενο εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Αν όμως κάνουμε αυτή την υπόθεση καταρρέουν τόσο οι σπασμωδικές αντιδράσεις περί κακοκαιρίας όσο και οι γλαφυροί διάλογοι περί ”ψυχραιμίας”. Προφανώς δηλαδή η αντίδραση ενός πρωθυπουργού που θέλει να εμφανίζεται τουλάχιστον σοβαρός απέναντι σε μια de facto διεκδίκηση κυριαρχίας δεν είναι βέβαια ”ψυχραιμία κύριε υπουργέ”, αλλά “βυθίσατε το Χόρα”.
Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο αν αληθεύουν αυτά που μόλις εκστόμισε ο διεθνώς απομονωμένος (sic) κ. Erdogan, ότι δηλαδή ο Τούρκος ΥΕΘΑ ευχαρίστησε τηλεφωνικώς τον Έλληνα ομόλογό του για την ”ψυχραιμία” (διαγωνισμός ψυχραιμίας, αλήθεια!) που επέδειξε φέτος η Ελλάδα στην επέτειο των Ιμίων. Άφησε μάλιστα να εννοηθεί ότι είχε προηγηθεί εκβιασμός από την πλευρά των Τούρκων, ότι δηλαδή αν η Ελλάδα προσπαθούσε να ρίξει στεφάνι (σαν αυτό που έριξε πέρυσι ο πολύς κ. Καμμένος αρκετά μίλα στα μετόπισθεν, αλλά με πολλές κάμερες τριγύρω), η τουρκική αντίδραση θα έπρεπε να αναμένεται ασύμμετρη. Και αναρωτιέται κανείς, αφού έβγαλαν βόλτα το ”Oruc Reis” για να μας ευχαριστήσουν που ήμασταν ”ψύχραιμοι”, τι στο διάολο θα έκαναν αν ήταν δυσαρεστημένοι, θα βομβάρδιζαν τη Σαλαμίνα;
Συνεκμετάλλευση
Βέβαια όλα αυτά έχουν μια εξήγηση και η εξήγηση βρίσκεται σε αυτό που για μια ακόμα φορά απεφάνθη ο γνωστός λαγός του κ. Μητσοτάκη που ακόμα βρίσκεται στη θέση του συμβούλου εθνικής ασφάλειας (με πιάνει τρόμος και μόνο στη σκέψη ότι ο συγκεκριμένος τύπος συμβουλεύει Έλληνα πρωθυπουργό – μήπως να τον δανείζαμε για λίγο στους Τούρκους;), ότι δηλαδή πάμε ολοταχώς για ΜΟΕ, συνεκμετάλλευση και Ίσως Χάγη.
Στο πίσω μέρος του μυαλού του ο κ. Μητσοτάκης προφανώς θα επιθυμούσε να γλιτώσει από τον εφιάλτη που τον βρήκε στη βάρδια του με οποιοδήποτε τρόπο. Φοβάμαι όμως ότι το πρόβλημα ήρθε για να μείνει και ένας από τους βασικούς λόγους που ήρθε στη συγκεκριμένη στιγμή είναι ακριβώς η φοβική ιδιοσυγκρασία του κ. Πρωθυπουργού. Θα επαναλάβω ακόμα μια φορά πως ούτε η Χάγη, ούτε η συνεκμετάλλευση είναι κακές ιδέες. Θα μπορούσαν μάλιστα να είναι συμφερότερες από μια χρόνια διαμάχη ή από μια εξοντωτική εξοπλιστική κούρσα (που ήδη διαφαίνεται). Ούτε να σκεφτούν όμως να πράξουν το οτιδήποτε, χωρίς πρώτα να απαιτήσουν την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων από την Κύπρο.
Προς την εσωστρεφή (τελευταία) αντιπολίτευση
Κανένας δεν έχει την πολυτέλεια να κρύβεται ή να χασκογελά πίσω από τις συνεχείς γκάφες της κυβέρνησης. Τουλάχιστον όχι με θέματα όπως αυτό του ”Oruc Reis” ή της Λιβύης. Μπορείτε να κάνετε όση πλάκα θέλετε με τους ολιγάρχες της μπάλας, τους Πατέρες και τους Διαματάρηδες αλλά μέχρι εκεί. Οι πολίτες και ιδιαίτερα οι σκεπτόμενοι πολίτες του προοδευτικού χώρου που σε λίγο θα εκλιπαρείτε την προσοχή τους, απαιτούν ξεκάθαρες θέσεις και ρεαλιστικές τοποθετήσεις.
Σταματήστε να κρύβεστε πίσω από τη Χάγη ή να υπεκφεύγετε σε θέματα που οι ίδιοι δημιουργήσατε (και καλά κάνατε) όπως η αμυντική συμφωνία με Αμερικανούς και Γάλλους ή οι τριμερείς. Και πάνω από όλα, λόγω σοβαρότητας της κατάστασης, βρείτε επιτέλους ένα βαρύ στέλεχος να ασχοληθεί με τα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Γιατί μπορεί να είναι συμπαθέστατος ο κ. Κατρούγκαλος, όπως ευπρεπέστατοι είναι και ο κ. Παναγιωτόπουλος και ο κ. Δένδιας. Όμως είναι αλήθεια επαρκείς για τα θέματα που κλήθηκαν να διαχειριστούν;
