Του Γ. Λακόπουλου
Πρώτο.-Ανοίγει κάποιος το ραδιόφωνο και ακούει τον δημοσιογράφο να παρουσιάζει το πρόγραμμά του. Και ξαφνικά αρχίζει να μιλάει με ενθουσιασμό για τα πλεονεκτήματα που έχει ένα προϊόν.
Μια τράπεζα, ένα αυτοκίνητο, ένα σούπερ μάρκετ, μια εταιρία τηλεφώνων, ένα κέντρο αδυνατίσματος, μια κρέμα αποτρίχωσης, μια μέθοδος εμφύτευσης μαλλιών, μια ασφαλιστική εταιρία και πάει λέγοντας.
Δεν είναι «διάλειμμα για διαφημίσεις». Δεν πέφτει διαφημιστικό σπορ. Ο ίδιος ο δημοσιογράφος αποφαίνεται -με τη φωνή του και την υπογραφή του- για την καταλληλότητα του προϊόντος και παροτρύνει ους ακροατές τους να το αποκτήσουν. Το πουλάει ως υπάλληλος της εταιρίας. Και μετά συνεχίζει την .. ενημέρωση…
Είναι δημοσιογραφία αυτό; Ποιος θα εμπιστευθεί σε έναν τέτοιο δημοσιογράφο την ενημέρωση του, όταν προκύψει π.χ. ένα θέμα με τον σπόνσορα του;
Δεύτερο. Κάθεται κάποιος μπροστά την τηλεόραση για να παρακολουθήσει ένα δελτίο ειδήσεων, ή μια εκπομπή λόγου με διάφορα πρόσωπα στο πάνελ που διαπληκτίζονται υπέρ του ενός η του άλλου κόμματος. Και ξαφνικά διαπιστώνει ότι μισοί από αυτούς -ή όχι όλοι ενίοτε- είναι… δημοσιογράφοι.
Μετέχουν στο τραπέζι όχι για να κάνουν ερωτήσεις, αν παρίσταται πολιτικό πρόσωπο, να σχολιάζουν ή να κρίνουν.
Χωρίς κανένα πρόσχημα υιοθετούν την απόψεις κόμματος, εναντιώνονται στο άλλο, συμπαρίστανται στην κυβέρνηση ή την αντιπολίτευση.
Είναι δημοσιογραφία αυτό; Ποιος θα πιστέψει κάποιον που εμφανίζεται ως δημοσιογράφος και λειτουργεί ως κομματικός εκπρόσωπος; Ειδικά αν μετά από λίγο γίνει γνωστό ότι προσελήφθη επισήμως στην υπηρεσία της κυβέρνησης;
Τρίτο: Βρίσκει κάποιος τα επαγγελματικά βιογραφικά στοιχεία δημοσιογράφων και ανάμεσα στις απασχολήσεις τους σε μέσα ενημέρωσης διαπιστώνει και την απασχόληση τους σε ιδιωτικές εταιρίες με διάφορες ιδιότητες, όταν δεν είναι οι ίδιοι… ιδιοκτήτες τους.
Είναι δημοσιογράφοι και ταυτόχρονα είναι και επαγγελματίες σε άλλον κλάδο: από ΜΜΕ και εστιατόρια μέχρι πάσης δραστηριότητας και νομικής μορφής επιχειρήσεις.
Η ειδικότερη προσέγγιση αποκαλύπτει ότι ορισμένες από τις εταιρίες των οποίων εμφανίζονται ως μέτοχοι και ιδιοκτήτες δεν έχουν άλλες δραστηριότητες εκτός από μια: εισπράττουν τον μισθό του δημοσιογράφου από τα ΜΜΕ που απασχολούνται- και από άλλες πήγες ενδεχομένως. Οι μισθωτοί δεν είναι ακριβώς μισθωτοί.
Είναι δημοσιογραφία αυτό: μπορεί κάποιος να είναι ταυτόχρονα και δημοσιογράφος μέλος του επαγγελματικού σωματείου- που υποστηρίζει έναν συγκεκριμένο κώδικα δεοντολογίας και ταυτόχρονα να διατηρεί και μια άλλη απασχόληση με δραστηριότητες εντελώς συγκρουόμενες με αυτό τον κώδικα;
Αν θέλουμε να ξέρουμε γιατί η δημοσιογραφία πεθαίνει αυτές οι τρεις περιπτώσεις δίνουν επαρκείς εξηγήσεις. Η κρίση εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κοινό και τους δημοσιογράφους είναι έργο των δημοσιογράφων.
Υπάρχει τρόπος αποκατάστασης; Και ναι και όχι. Το επαγγελματικό σωματείο των δημοσιογράφων να θεσπίσει ασυμβίβαστα. Δεν γίνεται να είσαι μέλος της ΕΣΗΕΑ και να λες ότι αυτό το γιαούρτι είναι καλύτερο από το άλλο. Ή ότι αυτός ο πάροχος Ίντερνετ σκίζει.
Αλλά για να ισχύσει αυτό πρέπει να το αποφασίσουν τα μέλη της Ένωσης. Που είναι δημοσιογράφοι…