Πολιτική ευθύνη: Πόσο μεγάλη είναι η κηλίδα;

Του Αλέξανδρου Λάκκα

Η κηλίδα είναι μεγάλη, η καταστροφή επίσης, αλλά χάρη στην αντιπολίτευση μάλλον έχει γίνει πολύ μεγαλύτερη, να μάθει όλος ο κόσμος ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι ανίκανη. Ποια κυβέρνηση; Μα αυτή φυσικά που πριν από λίγες μέρες χάρη στο Μακρόν και όχι μόνο εμφανιζόταν ενισχυμένη κι έστελνε σε όλο τον κόσμο μια εικόνα της Ελλάδας που βγαίνει από την κρίση και βαδίζει προς την ανάπτυξη- με την εικόνα του Παρθενώνα σε πρώτο πλάνο.

Με πόση χαρά, πόσο θρίαμβο στα μάτια -που γελούσαν έτρεξαν, ο Κυριάκος, η Φώφη, ο Σταύρος στις βρωμισμένες παραλίες να της δείξουν -να μάθει όλος ο κόσμος τα άπλυτα της κυβέρνησης. Μερικοί το πήγαν παραπέρα. Ο υπουργός- που πρέπει να παραιτηθεί- είναι τυφλός, πώς θα κάνει αυτοψία; Φυσικά δημοσιογράφοι, δήμαρχοι, ψαράδες έσπευσαν. Πού είναι το κράτος; Πάει, δεν έχουμε παραλίες πια, καταστραφήκαμε, οϊμέ, πώς θα ζήσουμε τώρα;

Φυσικά η πετρελαιοκηλίδα συνδέεται άμεσα με τις πυρκαγιές, αλλά και τους σεισμούς- που ατυχώς δεν είχαν τόσα πολλά θύματα- ευτυχώς για την κυβέρνηση. Δεν είχε περάσει καιρός όταν οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης έγιναν σεισμολόγοι, ύστερα πυροσβέστες, μεταλλειολόγοι για τις Σκουριές και τώρα περιβαλλοντολόγοι- ειδικοί στην θαλάσσια ρύπανση: Αυτή η κηλίδα θα μείνει ή για πάντα ή έστω μέχρι να πέσει αυτή η κυβέρνηση -που είναι ανίκανη, πιθανόν όσο και οι …προηγούμενες -που τώρα ως αντιπολίτευση παίρνουν το αίμα τους πίσω.

Αν υποθέσουμε ότι παραιτήθηκε ένας, δύο, τρεις υπουργοί, ότι έπεσε η κυβέρνηση. Τι θα γίνει; Mια νέα κυβέρνηση -της αντιπολίτευσης ή εθνικής σωτηρίας σχηματίζεται μες τη νύχτα. Στο μεταξύ η κηλίδα έφτασε στο Μαύρο Λιθάρι. Η νέα κυβέρνηση με αποφασιστικότητα τα ξηλώνει όλα. Λιμενικό, υπουργεία, Πυροσβεστική- που δεν μπορεί θα φταίει κι αυτή σε κάτι. Θα λύσει το πρόβλημα η παραίτηση της κυβέρνησης;

Πώς γίνεται όταν όλα πάει καλά να φταίει η κυβέρνηση κι όταν οι πυρκαγιές ξεφεύγουν από τον έλεγχο να μην φταίει η Πυροσβεστική, αλλά μόνο η κυβέρνηση; Ποιες είναι η ευθύνες του υπουργού -και της κυβέρνησης και τι σημαίνει «πολιτική ευθύνη»; Kι αν πρέπει να παραιτηθεί ο υπουργός γιατί όχι και ο πρωθυπουργός;

To βασικό ερώτημα είναι αν φταίει αυτή η κυβέρνηση, πόσο καλύτερα θα τα κατάφερνε μια άλλη κυβέρνηση; Aτυχώς για την αντιπολίτευση δυο από τα κόμματά της ήταν για πολλά χρόνια κυβέρνηση. Μια έρευνα για τις ευθύνες, για την κατάσταση του κρατικού μηχανισμού, για τη νομοθεσία και το τι έπρεπε να γίνει θα οδηγούσε σ΄αυτές τις κυβερνήσεις και τις τεράστιες ευθύνες τους.

Όπως ακριβώς και με την βύθιση του Σάμινα η έρευνα θα καταλήξει πώς σ΄αυτή τη χώρα για τις καταστροφές -που παίρνουν πολιτικές διαστάσεις- φταίνε όλοι ή σχεδόν όλοι. Φυσικά φταίει η κυβέρνηση, αλλά και η αντιπολίτευση, η πρώην κυβέρνηση. Φταίει- πάνω από όλα ο «μηχανισμός» που δεν λειτουργεί, φταίει το κράτος, οι επιθεωρητές, οι υπάλληλοι που έκαναν στραβά μάτια ή που λαδώνονται.

Τελικά φταίει ο καπετάνιος, αλλά και το πλήρωμα, φταίνε τα συνδικάτα και οι πολίτες. Αλλά μάλλον δεν φταίει ο ….Καπιταλοσμός και η κοινωνία. Γιατί φταίει ο ιδιοκτήτης κι όχι ο ναύτης που εγκατέλειψε τη θέση του ή το συνδικάτο που τον καλύπτει;  Ακόμα και απέναντι σε ριζοσπαστικές κυβερνήσεις πολλές φορές στην Ελλάδα οι πανίσχυρες συντεχνίες αποτελούν πολιτική τροχοπέδη και τα συνδικάτα ευθύνονται για την καθυστέρηση.

Αν σκεφτούμε πώς ο πρώτος π.χ. που επιχείρησε να ενοποιήσει τα …τρακόσια ασφαλιστικά ταμεία ήταν ο Βενιζέλος το 1924- που βρέθηκε απέναντι στα συνδικάτα και υποχώρησε, τότε η πολιτική ευθύνη διαχέεται πέρα από την εκάστοτε κυβέρνηση. Φυσικά υπάρχουν συνδικάτα που δεν βάζουν το στενό συμφέρον πάνω από το εθνικό, αλλά πόσα είναι; Πόσο ευθύνονται τα συνδικάτα για την κατάσταση των «κοινωφελών οργανισμών»- που έγιναν μέσα εξυπηρέτησης των μελών τους;

Πόσο ευθύνεται ο φοιτητικός συνδικαλισμός για την κατάσταση στα πανεπιστήμια; Πόσα προνόμια έχουν -σε βάρος άλλων- συνεταιρισμοί, συνδικαλιστικοί παρα-φορείς κυρίως του δημοσίου σε μια χώρα όπου οι δημόσιοι υπάλληλοι εκλέγουν με την ψήφο τους -που έχουν ανταλλάξει- κυβερνήσεις;

Η ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής, το να θεωρείται υπεύθυνος ο υπουργός και όχι ο κομματικός πελάτης- και μέλος του συνδικάτου- που αθωώνεται ως …ψηφοφόρος είναι δείγμα πολιτικής υπανάπτυξης. Τελικά μέσα σε ένα πανίσχυρο μηχανισμό με λειτουργία παρακράτους με συντεχνιακή αντίληψη ο πιο ικανός υπουργός είναι ανίσχυρος. Από κει πρέπει να αρχίσει το ξήλωμα.

Φυσικά σε ένα πελατειακό σύστημα ο …πελάτης- εν προκειμένω ο πολίτης- έχει πάντα δίκιο. Ο ενεργός πολίτης τιμωρείται και ο μηχανισμός επιβιώνει με όλες τις κυβερνήσει. Πιθανόν όμως οι πολίτες να έχουν την βασική ευθύνη, όχι μόνο γιατί εκλέγουν τέτοιες κυβερνήσεις -μερικοί με ανταλλάγματα. Όχι μόνο γιατί δεν καταγγέλλουν τις ελλείψεις σε ένα πλοίο που θα βυθιστεί- όπου τίποτε δεν λειτουργεί σωστά. Αλλά γιατί πολίτες είναι πίσω από τη διαφθορά αυτής της χώρας- που μπαζώνουν ρέματα, χτίζουν παράνομα, αποδέχονται ένα κράτος να λειτουργεί με λάδωμα, φακελάκι, προμήθειες και δωράκια.

Φυσικά αυτή η συνενοχή θα κλείσει πάλι τα στόματα κι όταν τα φώτα πέσουν θα τα ξεχάσουμε όλα. Τίποτα δεν θα γίνει. Κι ένα ακόμα μπαλωμένο σαπιοκάραβο -με πιστοποιητικά αγορασμένα- θα κυκλοφορεί ώσπου να βυθιστεί- με θύματα ή όχι στη θάλασσα.

Μια φωτιά θα ξεφύγει από τον έλεγχο και θα τα κάψει όλα. Κι ένας υπουργός που θα τολμήσει να πει πώς …φταίει κι η Πυροσβεστική θα ακούσει τη φράση «Παραιτήσου!». Αλλά αν παραιτηθεί ο υπουργός κι ο αρχηγός την ώρα της καταστροφής αυτή θα είναι ανεξέλεγκτη και θα γίνει μεγαλύτερη. Κι αν είναι να παραιτηθεί ο Κουρουμπλής θάπρεπε να παραιτηθούνε όλοι- από τον Παπουτσή -για τη βύθιση του Σάμινα- μέχρι σήμερα.

Σε μια άλλη ιδανική χώρα η αντιπολίτευση βρίσκεται στο πλευρό της κυβέρνησης, όταν πρόκειται για τέτοιες καταστροφές. Ο υπουργός θα παραιτηθεί όταν όλα κοπάσουν. Και μια ανεξάρτητη αρχή θα αναλάβει να αποδώσει ευθύνες. Ο κρατικός μηχανισμός θα στηθεί με αξιοκρατία- χωρίς κομματικές παρεμβάσεις- και η πυρκαγιά θα είναι ευθύνη δική του κι όχι ενός υπουργού που θα τρέχει με τη μάνικα μπροστά στην κάμερα να σβήσει τη φωτιά.

Η αντιπολίτευση βιάστηκε να βγάλει πόρισμα πριν γίνει η έρευνα. Οι πολιτικοί στα καμμένα ή στη βρώμικη θάλασσα -που καταγγέλλουν, κινδυνολογούν, αναθεματίζουν- μπροστά στις κάμερες δεν είναι ωραία εικόνα. Ούτε είναι δουλειά του υπουργού να πει αυτός αν θα κολυμπήσουν ή όχι- αφού όλοι μαζί στερούν τον λόγο από αυτούς που πρέπει να μιλήσουν, ως πιο ειδικοί, αρμόδιοι- γνώστες του θέμα τος -που δεν χωρά πολιτικολογία. Τελικά η κηλίδα ήταν πιο μικρή, αν είμαστε στην κυβέρνηση, πιο μεγάλη αν είμαστε αντιπολίτευση, πολύ πιο μεγάλη -αν είμαστε συνδικαλιστές. Κι όλοι μαζί θλιβερό θέαμα σαν κι΄αυτό των ακτών που μάλλον ξέρουν, αλλά δεν μιλάνε.