Πόλεμος και αυτοδιαχείριση στη βόρεια Συρία

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου 

Αυτό το καλοκαίρι θα κυνηγήσουμε άγρια τους «τρομοκράτες και τους υποστηρικτές τους», ανήγγειλε ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, αναφερόμενος στη συνεχιζόμενη εκστρατεία της Τουρκίας εναντίον των Κούρδων στη Συρία. Ταυτόχρονα δεν έκρυψε την ογκούμενη οργή του για την αμερικανική πολιτική, λέγοντας ότι «μας κάθονται στο στομάχι», οι «τακτικές κωλυσιεργίας των ΗΠΑ. Παρακολουθούμε προσεκτικά (αυτούς που υποστηρίζουν) την τρομοκρατική οργάνωση (PYD). Αν κάποιος σχεδιάζει να ξοδέψει 500 με 550 εκατομμύρια για να υποστηρίξει (τους τρομοκράτες), τι υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουμε; Να τους ευχηθούμε καλή τύχη;»

Πίσω από τις απειλές ήταν προφανής η αναγνώριση της αδυναμίας να επιτευχθεί νίκη στο Αφρίν, πολύ περισσότερο να επεκταθεί η επιχείρηση στο Μαντζίμπ, όσο σύντομα τουλάχιστο ήλπιζε η Άγκυρα. Σύμφωνα με διπλωματικούς παρατηρητές, οι δυσκολίες αντανακλούν πιθανώς όρια που έχει θέσει η Μόσχα στον Ερντογάν, αλλά και την κοινωνική πραγματικότητα που επικρατεί στη Ροζάβα, την υπό κουρδική αυτοδιοίκηση περιοχή.

H Ρωσία δεν μπορούσε να μην κάνει τίποτα, όταν ο Ρεξ Τίλλερσον ανήγγειλε τη δημιουργία πολιτοφυλακής στη Βόρειο Συρία με αμερικανική υποστήριξη και συμμετοχή των κουρδικών δυνάμεων, αναφέρει υψηλά ιστάμενος Ρώσος παρατηρητής, που επισημαίνει ότι η χώρα του παρακολουθεί εδώ και καιρό με ανησυχία την αμερικανο-κουρδική στρατιωτική συνεργασία. Γενικότερα η συνεργασία των Κούρδων με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ήταν αναπόφευκτο να μην τους χαρίσει πολλούς φίλους στη Μέση Ανατολή, διευκολύνοντας το έργο των εχθρών τους.

Πηγές προσκείμενες στο κουρδικό κίνημα επιβεβαίωσαν ότι το ανεπίσημο «πράσινο φως» της Μόσχας στην τουρκική επιχείρηση, δόθηκε μόνο όταν απέρριψαν προτάσεις να τεθούν υπό τη διοίκηση του Άσαντ. Όπως δήλωσε στη χθεσινή «Καθημερινή» ο εκπρόσωπος του PYD στην Ευρώπη Ιμπραχήμ Μούσλα, οι Ρώσοι πρότειναν στους Κούρδους να παραδώσουν την διοίκηση όλης της περιοχής στον Άσαντ, κάτι που δεν δέχτηκαν γιατί θα σήμαινε «να εκθεμελιώσουμε τη δημοκρατική, λαϊκή επανάσταση που διεξάγουμε στα εδάφη μας».

Πάντως ήδη, υπό την τουρκική στρατιωτική πίεση, οι Κούρδοι είναι αναγκασμένοι να στραφούν στον Άσαντ για προστασία, αφού «η Δύση δεν μας προστατεύει», δήλωσε υψηλά ιστάμενος αξιωματούχος τους στη Deutsche Welle.

Ένας παράγοντας που κάνει πολύ δυσκολότερα τα πράγματα για τον τουρκικό στρατό στο Αφρίν, έστω κι αν δεν φαίνεται από μόνος του ικανός να δώσει στους Κούρδους τη νίκη, είναι και η κοινωνική κατάσταση στη Ροζάβα, που της επιτρέπει (σε συμφωνία με τα πάντα επίκαιρα «δόγματα» του Κλαούζεβιτς) να αμυνθεί πολύ καλύτερα από όσο φαντάζονται, όσοι αντιλαμβάνονται τον πόλεμο αποκλειστικά ως υπόθεση «συσχετισμού υλικής δύναμης». Κοινωνική κατάσταση που εμπεριέχει, σε βαθμό δύσκολο να προσδιορισθεί με ακρίβεια, αλλά υπαρκτό, το στοιχείο μιας «κοινωνικής επανάστασης», τουλάχιστο στις απαρχές της.

Οι κουρδικές δυνάμεις δεν περιορίστηκαν να αναλάβουν τον έλεγχο της περιοχής, αλλά οργάνωσαν συλλογικά τον πληθυσμό, μεταξύ άλλων και με την ίδρυση περισσότερων των 140 συνεταιρισμών (κοοπερατίβων), προκειμένου να αναπτυχθεί η κοινοτική οικονομία των περιοχών, συνεταιρισμών που εξουδετέρωσαν την μονοπωλιακή θέση των μεσαζόντων, την κυριαρχία μονοπωλίων και των πληθωρισμό.

Στους συνεταιρισμούς περιλαμβάνονται μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, εταιρείες που τις (αυτό)διαχειρίζονται εργάτες ή καταναλωτές, ακόμα και οικοδομικοί συνεταιρισμοί που τους διαχειρίζονται οι κάτοικοι της περιοχής.

Η δημιουργία συνεταιρισμών στη Βόρειο Συρία έγινε κυρίως ως απάντηση αφενός στον αποκλεισμό της περιοχής, που την οδηγούσε σε ασφυξία, αφετέρου ως απάντηση στις διακυμάνσεις των τιμών της αγοράς, σε συνδυασμό με τους άλλους θεσμούς που δημιούργησε το επαναστατικό κίνημα στη Βόρειο Συρία. Οι κοοπερατίβες αναπτύσσονται, όπως λένε οι πρωταγωνιστές τους, γύρω από την ιδέα της αυτάρκειας και της προσπάθειας υπέρβασης της καπιταλιστικής νοοτροπίας.

* Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. 

ΑΠΟ ΤΟ ΑΠΕ ΜΠΕ