Γράφει ο Δημήτρης Ελέας*
Tι «θα έλεγε» ο Νικολό Μακιαβέλι στον ΣΥΡΙΖΑ; Και, τι «θα έλεγε» εμμέσως στους ψηφοφόρους του; Είναι σίγουρο πως ο Ιταλός μαιτρ της πολιτικής, θα έδινε θερμά συγχαρητήρια –με μισή καρδιά…– στους ψηφοφόρους και τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας. Η μπλε παράταξη δεν σάρωσε μόνο στην Ελλάδα, αλλά πρώτευσε και στις πέντε ηπείρους! Αξίζει να κοιτάξουμε προσεχτικά, τα ερωτήματα και τις ουκ ολίγες διαπιστώσεις που αναδύονται. Μέσω πάντα της μακιαβελικής εμπειρίας. Θα σήκωνε άραγε ποτέ ο ίδιος ο Μακιαβέλι τα χέρια ψηλά;
Η ήττα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι συντριπτική. Είκοσι μονάδες η διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου; Στο μυαλό κάθε ανθρώπου έρχεται το όνομα του Μακιαβέλι. Αυτός ο ιδιαίτερος σύμβουλος του ηγεμόνα, που ήξερε, πως η νίκη έχει εκατό πατέρες και η ήττα είναι ορφανή! Από εκείνη την εποχή, σαφώς, έχουν αλλάξει πολλά. Ο λαός σήμερα έχει δικαίωμα ψήφου, δικαιώματα, και ταυτόχρονα, είναι «αλυσοδεμένος» με τα social media και μπορεί δημοκρατικά να επιλέξει πως θέλει να κυβερνηθεί. Πώς όμως άραγε θα συμβούλευε τους μεγάλους ηττημένους των εκλογών του Μαΐου του 2023; Τι σκέψεις θα έκανε ο στοχαστής που έγραψε την πραγματεία Ο Ηγεμών (1513); Σινιόρε Μακιαβέλι δώστε μας τα φώτα σας!
Μήπως να φορέσουνε όλοι τους γραβάτα; Η πολιτική στην εποχή της τηλεόρασης είναι σοβαρή υπόθεση και η γραβάτα κάνει τη διαφορά. Η γραβάτα θα προσδώσει κύρος, είναι το ξίφος! Μα δε μιλάνε οι αριθμοί στις έδρες; Χωρίς γραβάτα, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, δεν κέρδισαν την εμπιστοσύνη των πολιτών. Προσοχή, τα ίδια στελέχη που στο παρελθόν, γύρισαν ανάποδα στο δημοψήφισμα, το «Ναι» σε «Όχι». Ας ισχυριστούμε, όμως, ότι αυτό έγινε για το καλό του τόπου…
Καμία νίκη δεν είναι παντοτινή, όπως και καμία ήττα. Χωρίς γραβάτα όμως, η ήττα, ίσως δεν είναι αναστρέψιμη. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ κέρδισε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά έχασε τις εκλογές. Ηγήθηκε όμως, και έτσι, κέρδισε τον πόλεμο. Ηγήθηκε! Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ηγήθηκε ποτέ πραγματικά στην Κεντροαριστερά, τουλάχιστον κατά την προεκλογική περίοδο. Οι άλλοι, εντός του χώρου, δεν τον είδαν με καλό μάτι.
Κάθε ιστορική περίοδος κρύβει ευκαιρίες και θανάτους. Δεν είναι μόνο μεγάλη η νίκη της Νέας Δημοκρατίας, είναι σημαντική και η άνοδος του ΠΑΣΟΚ. Το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου λειτούργησε όπως η μπίρα Φιξ! Πέθανε, αλλά λόγω της δύναμης που είχε το brand, αναστήθηκε χρόνια αργότερα. Όλοι τους τώρα στο ΠΑΣΟΚ φοράνε γραβάτα, και προπαντός ο ίδιος ο Παπανδρέου φορούσε τότε.
Ο Μακιαβέλι, «θα συνεχίσει», και ίσως πει, πως η Αριστερά θα έπρεπε να μιλήσει με παραπάνω σοβαρότητα και ένταση για θέματα, όπως: Ο λογαριασμός στο σούπερ-μάρκετ, ο λογαριασμός στο ρεύμα, η φτώχεια, το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων, και άλλα πολλά. Και ίσως, να μπορούσε να είχε μιλήσει και για «καστοριαδική αριστερά». Γιατί όχι; Ποτέ δεν το έκανε! Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ήταν αριστερός, και ίσως είναι, ο μεγαλύτερος ελληνικός νους των τελευταίων αιώνων.
Ο Μακιαβέλι, «θα πει επίσης», ότι δεν χτύπησε τη Δεξιά και στο βαρύ της ιστορικό φορτίο. Το δίκαιο του ισχυρού, που συμβολίζει η Δεξιά και που θα παλέψει με νύχια και με δόντια για να κρατηθεί στην εξουσία. Και το ερώτημα, φαίνεται πως σήμερα είναι, «δημοκρατία ή ολιγαρχία», όπως σημείωσε και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Columbia, Στάθης Γουργουρής, μετά την έκπληξη του διαφαινόμενου αποτελέσματος. Και να πει, το κόμμα αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, «θα συνέχιζε» ο Μακιαβέλι, πως σήμερα, οι οικονομικές ανισότητες δεν λύνονται με κουπόνια (market pass, fuell pass…). Έτσι, φοράς γραβάτα να μιλήσεις για τα θέματα αυτά και για σε πάρουν στα σοβαρά.
Ταυτόχρονα, χρειάζονται νέα στελέχη όχι μόνο σε ηλικία, που έχουν λόγο, γνώση, και ήθος που έχει δοκιμαστεί μέσα στην κοινωνία, αλλά, και νέα στελέχη στην πολιτική. Το μαχαίρι που κόβει περισσότερο; Ναι, μέσα σε κάθε συρτάρι, σε κάθε κόμμα δηλαδή, ένα-δυο μαχαίρια κόβουν πιο πολύ από τα άλλα. Αυτά τα μαχαίρια αναδεικνύεις… Επίσης, το «πρώτη φορά Αριστερά» άδειασε νοήματος και νωρίς, καθώς πολλά σημαντικά στελέχη αποχώρησαν για να σχηματίσουν τα δικά τους κόμματα.
Και ο Μακιαβέλι, «φανταζόμαστε» πως θα συνέχιζε, πως η πολιτική είναι στρατηγική, πρέπει να σκέφτεσαι μακριά και για μετά από χρόνια. «Οι άνθρωποι αλλάζουν εύκολα τον ηγεμόνα τους…» έλεγε στους Φλωρεντινούς του 16ου αιώνα. Έτσι, και η απλή αναλογική, που εισηγήθηκε το κόμμα που ηττήθηκε, είναι καλή, αλλά η Ελλάδα, δεν είναι Ολλανδία ή Γερμανία και δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασίας. Και οι εκλογές, είναι πόλεμος, μεταξύ των εκλογικών επιτελείων των κομμάτων. Εδώ, η ΝΔ, προχώρησε σαν στράτευμα σε πολεμική σύρραξη, με καθαρό μήνυμα σταθερότητας, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ σαν παιδική χαρά. Κρίμα! Οι σύμβουλοι στρατηγικής και επικοινωνίας του πρέπει να αλλάξουν δουλειά.
Όταν δεν φοράς γραβάτα και στο παρελθόν ντύθηκες χωρίς γραβάτα, επειδή ήσουν ο αντισυστημικός παίχτης του πολιτικού φάσματος, πρέπει να καταλάβεις εγκαίρως, πότε πρέπει να αποφασίσεις να αρχίσεις να βάζεις γραβάτα. Ο σωστός χρόνος είναι το παν. Να δείξεις ότι είσαι κόμμα του «συστήματος», κόμμα που κυοφορεί λύσεις και όχι κόμμα που είναι μέρος του προβλήματος. Δεν συνεχίζεις να επενδύεις στον αντισυστημισμό, όταν οι ξένες πρεσβείες εν Ελλάδι, σε θεωρούν σοβαρό πολιτικό οργανισμό.
Συνεπώς, η γραβάτα, δεν είναι ακριβώς μια ασήμαντη λεπτομέρεια, «θα τόνιζε» ο Μακιαβέλι. Έχει να κάνει με σοβαρότητα, γνώση, δείχνει σεβασμό στους πολίτες και ευχαριστεί τον καθένα από αυτούς που είναι προσκείμενος στο κόμμα και το στηρίζει. Η αξιωματική αντιπολίτευση είναι πυλώνας σταθερότητας του πολιτικού συστήματος. Ελέγχει την εξουσία, με απώτερο σκοπό να κερδίσει εκλογές και να ασκήσει το ίδιο την διακυβέρνηση της χώρας. Όλα αυτά, είναι πολύ σοβαρά ζητήματα και απαιτούν αφοσίωση.
Είχε τον χρόνο, ο ΣΥΡΙΖΑ, να ετοιμαστεί καλύτερα, «θα έλεγε» πάλι ο μαιτρ, ίσως και λίγο ιδεαλιστικά, για το καλό και το μέλλον του τόπου. Απέδειξε πως δεν μαθαίνει και ίσως δεν θέλει, και σίγουρα «δεν μπορεί». Λάθη στρατηγικής στην πολιτική επιφέρουν ήττα γιατί ήσουν ο αντίπαλος με τις αδυναμίες. Η τσεκουριά θα είναι μεγαλύτερη κάτω από τις συνθήκες ενισχυμένης αναλογικής με τις οποίες θα διεξαχθούν οι επόμενες δεύτερες εκλογές του 2023.
Στο τέλος, μεταξύ αστείου και σοβαρού, όταν είσαι στην πολιτική και δεν φοράς γραβάτα, ο Μακιαβέλι, θα σηκώσει τα χέρια ψηλά… την ώρα που σαφώς και ο λαός, ο εργατόκοσμος που έχει πει το ψωμί ψωμάκι, με την ψήφο του «υπογράφει» την νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση της χώρας. Ο λαός θέλει να βλέπει σοβαρότητα και είναι σημαντικό, που ο Αλέξης Τσίπρας, μίλησε στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ για ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ.
*O Δημήτρης Ελέας [Dimitris Eleas] σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Λονδίνο και είναι συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής που ζει στη Νέα Υόρκη. Το e–mail του είναι: [email protected].
—