Του Γ. Λακόπουλου
Τα μεγαλύτερα σκάνδαλα των τελευταίων δεκαετιών είναι η υπόθεση του Χρηματιστηρίου και η υπόθεση της Ζήμενς. Το πρώτο αφορά κυρίως το ΠΑΣΟΚ και το δεύτερο και τα δυο μεγάλα κόμματα της Μεταπολίτευσης -με ειδικές επιβαρύνσεις για τη ΝΔ.
Για το πρώτο δεν αποδόθηκε ποτέ Δικαιοσύνη. Το δεύτερο βρίσκεται ένα βήμα πριν την παραγραφή.
Η ατιμωρησία αναδεικνύεται σε σταθερή εξέλιξη της δυσωδίας που κρύβει όχι μόνο η ποινική πλευρά και των δύο υποθέσεων, αλλά κυρίως η πολιτική. Και στις δύο περιπτώσεις δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με τυπική παράβαση του νόμου, αλλά και για πολιτικά παιχνίδια με αντίστοιχα αποτελέσματα κατά περιόδους.
“Αυτοί τα χαρτιά, εμείς τα λεφτά”
Το Σκάνδαλο του Χρηματιστήριου άρχισε και τέλειωσε επί των ημερών της εκσυγχρονιστικής κορύφωσης των κυβερνήσεων Σημίτη. Ουσιαστικά -για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας – ήταν μια “επιχείρηση” που υποστηρίχθηκε από μια ομάδα υπουργών, μια ομάδα επιχειρηματιών και μια ομάδα τραπεζιτών. Με την τεχνική συνδρομή χρηματιστηριακών παραγόντων, ένας εκ των οποίων είχε το δόγμα: “αυτοί τα χαρτιά εμείς τα λεφτά”.
Οι θεωρητικοί της κυβέρνησης είχαν και επιχειρήματα: δια του χρηματιστηρίου θα εμφανιζόταν το μαύρο χρήμα, ή τα λεφτά που ήταν αποθηκευμένα εκτός τραπεζών, και έτσι θα προέκυπτε ανάπτυξη. Κάτι σαν νόμιμο ξέπλυμα.
Η κυβέρνηση άλλαξε τη νομοθεσία και οι ελεγχόμενες διοικήσεις των ασφαλιστικών ταμείων κατεύθυναν τα αποθεματικά τους στον τζόγο του Χρηματιστηρίου, για να χαθούν τεράστια ποσά από τις αποταμιεύσεις των ασφαλισμένων.
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τα λεφτά τους- θύματα της κυβερνητικής προπαγάνδας της εποχής και της βουλιμίας τους για εύκολο και σύντομο πλουτισμό. Όπως έβλεπαν να συμβαίνει γύρω τους, με προσωπικά παραδείγματα.
Η κυβέρνηση της εποχής αντί να τους προστατεύσει, τους προέτρεπε με ποικίλους τρόπους. Ο υπουργός Οικονομικών προέβλεπε πορεία του δείκτη ως τις εφτά χιλιάδες μονάδες- σήμερα είναι πεντακόσιες. Το ΠΑΣΟΚ έβγαζε προεκλογικές αφίσες. Ο επικεφαλής της μεγαλύτερης κρατικής τράπεζας τροφοδοτούσε την καμπάνια για…. μετοχοδάνεια – σα να έδινε η τράπεζα δάνειο για να παίξεις στο καζίνο.
Η συμπεριφορά της Σοφοκλέους προβλήθηκε ποικιλοτρόπως ως αντανάκλαση της κυβερνητικής επιτυχίας στην οικονομία και ο Πρωθυπουργός ανήγγειλε μέχρι και χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος από τον τζίρο της.
Βίαιη αναδιανομή πλούτου
Πρακτικά το παιχνίδι του Χρηματιστήριου, εκτός από την πολιτική πλευρά του, ήταν η μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου όλων των εποχών. Απίστευτα πολλά συγκεντρώθηκαν σε χέρια λίγων.
Μόνο ένα πολύ μικρό ποσό των κεφαλαίων που συγκέντρωσαν οι εισηγμένες εταιρίες επενδύθηκε -όπως ήταν ο σκοπός του. Μπήκαν σε τσέπες και έφυγαν για το εξωτερικό.
Εκτός από τις 500 σχεδόν εταιρίες που μπήκαν στο χρηματιστήριο άλλες τετρακόσιες περίμεναν να εισαχθούν με πλημμελείς έλεγχους προϋποθέσεων. Φούρνοι και σουβλατζίδικα μετατράπηκαν σε “επενδύσεις” και αντλούσαν ζεστό χρήμα.
Στην ευφορία που δημιουργούσαν οι επιδόσεις του δείκτη έγιναν απίστευτες κομπίνες, πλούτισαν χιλιάδες άνθρωποι, ιλιγγιώδες χρήμα διοχετεύτηκε σε σύμβολα του πλούτου, με προκλητικό τρόπο.
Πολιτικοί, κομματικά στελέχη, δημοσιογράφοι και ποικίλοι καταφερτζήδες βρέθηκαν με τα λεφτά των άλλων στα χέρια τους, ως “μυημένοι” των αυξομειώσεων στο ταμπλό του “ναού”.
“Ας πρόσεχαν”
Ταυτόχρονα αποθεώθηκε ο εκφυλισμός, ο τυχοδιωκτισμός και η κατάπτωση. Στη Βουλή βουλευτές και υπουργοί εγκατέλειπαν τη νομοθετική εργασία και έτρεχαν στα τηλέφωνα για να αγοράσουν και να πουλήσουν. Κομματικά στελέχη εμπορευόταν “ευκαιρίες” για κέρδη. Δημιουργήθηκε μια ειδική κάστα “παικτών” που προσομοίαζε με τους “αλογομούρηδες” του Ιπποδρόμου.
Κάποιοι εκτός από λεφτά, άλλαξαν και κοινωνικό στάτους. Άλλοι έβαλαν θεμέλια για πολιτική σταδιοδρομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς διαμορφωτές του κλίματος της εποχής μεσουρανεί σήμερα. Απλοί άνθρωποι ακόμη και μεγάλης ηλικίας ακούμπησαν τις οικονομίες τους –και τις περιουσίες τους- στα χρηματιστήρια γραφεία – που ξεπηδούσαν σαν τα παλιά βιντεοκλάμπ. Για να τους τα αυγατίσουν.
“Ας πρόσεχαν” είπε αργότερα ο Πρωθυπουργός που έκανε πολιτική καριέρα στη μη προσοχή τους και υποχρεώθηκε να ξηλώσει στελέχη του για την εμπλοκή τους, για να απομακρύνει την ευθύνη από πάνω του.
Για τρία καλοκαίρια η Ελλάδα ζούσε με καρδιά τη Σοφοκλέους. Η πολιτική και η δημοσιογραφία εξαχρειώθηκαν, καθώς η διακίνηση μιας πληροφορίας σήμαινε εκατομμύρια. Και στο τέλος βέβαια ήλθε η τραγωδία. Ο θάνατος του επενδυτάκου.
Η κάθαρση που δεν ήλθε
Δεν ήλθε όμως πότε και η κάθαρση. Η κυβέρνηση της ΝΔ που κέρδισε τις εκλογές του 2004 με σύνθημα την απόδοση ευθυνών δεν έκανε τίποτε. Η ατιμωρησία της κόστισε ακριβά καθώς οι δικοί της αναθάρρησαν και άρχισαν να στήνουν το κόλπο των “δομημένων ομολόγων”, με εναπομείναντα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων. Αν δεν είχε αποκαλυφθεί σύντομα θα έριχνε την κυβέρνηση.
Τελικά η ποινική πλευρά της υπόθεσης εξαντλήθηκε στις επαναλαμβανόμενες δίκες μιας δημόσιας εταιρίας και στα κατηγορητήρια ορισμένων παρατραβηγμένων περιπτώσεων παιχνιδιών με μετοχές. Όσοι πήραν τα λεφτά, τα πήραν. Με το θάνατο του μακαρίτη Μιλτιάδη Έβερτ σταμάτησαν και οι καταγγελίες για το σκάνδαλο.
Η “επιτυχημένη Ελλάδα” που παρέδωσε ο Κ. Σημίτης το 2004 , όπως προβάλλουν οι προπαγανδιστές του, άφησε κάπου ενάμισι εκατομμύριο θύματα αφελών που έχασαν τις οικονομίες τους. Και μερικές χιλιάδες νεόπλουτων- χωρίς κόπο.
Ζήμενς: η ιστορία επαναλαμβάνεται;
Το αίσχος του Χρηματιστηρίου πάει να συναγωνιστεί τώρα το αίσχος της Ζήμενς. Η γερμανική εταιρία δραστηριοποιείται από την προπολεμική περίοδο στην Ελλάδα και έχει συνδεθεί με πρόσωπα σαν τον διαβόητο Βουλπιώτη. Για δεκαετίες κατοχύρωνε διαρκώς την παρουσία της σε κάθε τομέα του δημοσίου που αφορούσε τεχνολογία και τεχνογνωσία.
Υπήρξαν περιπτώσεις εμπλοκής της σε αδιαφανείς συμπεριφορές κρατικών λειτουργών αλλά δεν πήραν διάσταση. Τελικά το μυστικό της εταιρίας αποκαλύφθηκε εκ των έσω: είχε δημιουργηθεί ειδικό ταμείο το κεφάλαιο του οποίου -δημιουργημένο από τον τζίρο τη εταιρίας στην Ελλάδα -κατευθύνονταν στην “καλλιέργεια εδάφους”.
Ήτοι μίζες στα κυβερνητικά κόμματα της Μεταπολίτευσης, σε συνδικαλιστές και πολιτικά πρόσωπα.
Ποιος θα σώσει την τιμή της πολιτικής
Όπως και στην περίπτωση Κοσκωτά, η πρώτη αντίδραση του συστήματος της μίζας, ήταν η φυγάδευση του πρώτου που θα καλούνταν να δώσει εξηγήσεις στη Δικαιοσύνη. Μόνο που η φυγάδευση Χριστοφοράκου και Καραβέλα ήταν μόνιμες και από ότι φαίνεται οριστικές. Ο ένας είναι αγνώστου διαμονής και ο άλλος πολύ γνωστής: ζει κανονικά στη Γερμανία και δεν τον αγγίζει κανένας. Ούτε η σημερινή κυβέρνηση -παρά τα όσα είχε υποσχεθεί ως αντιπολίτευση για την έκδοση του.
Οι αργοί ρυθμοί στην εκδίκαση της υπόθεσης Ζήμενς –ενός μέρους της μάλλον- ώστε να πλησιάσει προς την παραγραφή της και να πάρει το δρόμο του Χρηματιστηρίου μαρτυρούσαν από την αρχή την αγωνία των εμπλεκομένων. Όπως μαρτυρούσαν και τη διασπορά τους τουλάχιστον στα δυο μεγάλα κόμματα της εποχής. Επώνυμα στελέχη των οποίων σχετίζονται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο με την παρουσία της Ζήμενς στην Ελλάδα. Ακόμη και με ευτελές αντικείμενο σε κάποιες περιπτώσεις.
Εν τω μεταξύ οι συμβιβασμοί που έχουν γίνει ήδη με την εταιρία, έχουν από μόνοι τους σκανδαλώδη χαρακτήρα και πάντως παραβλέπουν την ποινική ευθύνη προσώπων.
Υπάρχει ακόμη ένα μικρό περιθώριο να σωθεί η τιμή της χώρας, της Δικαιοσύνης, της πολιτικής, αλλά και της Αριστεράς: να γίνει σύντομα αυτή η δίκη, με την παρουσία και του Χριστοφοράκου. Στην αντίθετη περίπτωση ο συνδυασμός των υποθέσεων Ζήμενς και Χρηματιστηρίου, θα ρίξουν εμπρηστικό υγρό σ’ ένα καζάνι που βράζει και όταν ξεχειλίσει θα κατακάψει τα πάντα.
