Σταύρος Ξαρχάκος: Σκόνη

Του Γ. Λακόπουλου

Ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι ένας από τους ογκολίθους του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.  Στην ίδια κατηγορία με τον Μίκη και τον  Χατζηδάκι. Φάρος σε μια περίοδο ζόφου.

Από πλευράς πολιτικής θέσης, μόνο φίλο του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα τον έλεγε κανείς. Ευρωβουλευτής της ΝΔ ήταν. 

Ο μεγάλος δημιουργός σπανίως μιλάει. Αυτή τη φορά βγήκε στο  ραδιοφωνικό σταθμό «Στο Κόκκινο» και στον Νίκο Ξυδάκη.

Όπως έγραψαν πολλοί «κονιορτοποίησε τη Μενδώνη».  Τη διέσυρε και την παρέδωσε εκτός από την κατακραυγή του καλλιτεχνικού κόσμου  που τη συνοδεύει ήδη και στη δημόσια περιφρόνηση.

Δεν περιμένουμε  από αυτή την κυβέρνηση συναίσθησης της ιλιγγιώδους διαφοράς  Ξαρχάκου- Μενδώνη στα πεδία ήθους, ποιότητας και προσφοράς.

Σε εποχές πολιτικής ευαισθησίας, αν η σκόνη της δημόσιας κονιορτοποιήσης από έναν μεγάλο της τέχνης, έπνιγε έναν ελάχιστο εξωκοινοβουλευτικό μανδαρίνο, θα έπαιρνε την παρέα του και θα έφευγε.

Θα αντιλαμβανόταν το προφανές: δεν μπορεί να σταθεί πλέον, με τον Ξαρχάκο απέναντι.  Όπως άλλοι δεν στάθηκαν απέναντι στον Θεοδωράκη και τον Χατζηδάκι.

Τα υπόλοιπα τα εξηγεί ο ίδιος ο μουσικοσυνθέτης στη μνημειώδη παρέμβαση του:

«Ας μιλήσουμε για Πολιτισμό. Αλλά όπως ξέρετε ο Πολιτισμός είναι μια γενική έννοια και ενίοτε παρεξηγημένη. Νομίζω ότι Πολιτισμός είναι η εκτός σχολείου μόρφωση δηλαδή η καθαυτή μόρφωση. Και χωρίς αυτή τη μόρφωση τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα. Στην προκειμένη περίπτωση όμως ας μιλήσουμε για ένα τομέα του Πολιτισμού, την Τέχνη κι ας βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά.

Ξαναδιάβασα τους περίφημους 16 προεκλογικούς πυλώνες της Νέας Δημοκρατίας και με θλίψη μου διαπίστωσα για μια ακόμα φορά ότι είχαν κάνει λάθος. Δεν υπήρχε ούτε μια λέξη για τον Πολιτισμό. Δηλαδή καμία πρόνοια για τους ανθρώπους της τέχνης, παντελής έλλειψη πολιτιστικής πολιτικής και πρωτοφανής απαξία.

Δεύτερον. Άκουσα με μεγάλη προσοχή τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού προχθές στην πυρετολογία του στη Βουλή. Διαπίστωσα γενικότητες, προχειρότητα και μου φάνηκε σαν κάποιος ή κάποια να τον ανάγκασε την τελευταία στιγμή να κάνει μια αναφορά και για τους επαίτες καλλιτέχνες.

Τρίτον. Διάβασα με περισσή προσοχή την συνέντευξη πού έδωσε το περασμένο Σάββατο η κυρία Μενδώνη. Μια συνέντευξη, μεταξύ μας, άνευ ουσίας, άκρως τεχνοκρατική και κυρίως δυσκοίλια.

Και έβγαλα ένα συμπέρασμα-όχι μόνον από τα συνέντευξη, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε το θέμα της ΑΕΠ, δηλαδή τα πνευματικά μας δικαιώματα.

Έβγαλα λοιπόν το συμπέρασμα ότι αυτή η κυρία διακατέχεται από ένα σύνδρομο που εγώ το λέω “βλαπτική έπαρση”. Και ξέρετε κάτι; Δικαίωμα στην έπαρση έχει μόνο η σημαία. Ως υπουργός και μάλιστα σ αυτό το ταλαίπωρο υπουργείο, πρέπει κάποιος να είναι και λίγο υπερβατικός. Διότι για να λύσει θέματα που αφορούν την τέχνη α)πρέπει να έχει πλήρη αντίληψη του φαινομένου Τέχνη και β να μπορεί να κάνει υπερβάσεις.

 Όλα τα άλλα μπορούν να τα κάνουν κάλλιστα οι γενικοί γραμματείς και φαρισαίοι. Η κυρία Μενδώνη οφείλω να ομολογήσω ότι υπήρξε και είναι μια πολύ αποτελεσματική Γενική Γραμματέας. Αλλά, τον υπουργό αναζητάμε. Τον εμπνευσμένο υπουργό αναζητάμε.

Η λειτουργία της Τέχνης δεν εξυπηρετεί ιδεολογικές ανάγκες αλλά είναι αναπόσπαστο στοιχείο της παραγωγής μιας χώρας.
Η δημιουργική Τέχνη είναι άχρονη ενώ η πολιτική είναι έρμαιο του χρόνου. Η τέχνη είναι παρηγοριά της αιωνιότητας. Ζούμε σε εποχές πολιτιστικής αναιμίας.

Γιατί; Διότι έχουμε πλήρη έλλειψη ενιαίου εθνικού ψυχισμού Και πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ο Πρωθυπουργός; Αυτός θα έπρεπε να ήταν μάλλον ο πρώτος από τους εξαγγελθέντες πυλώνες.

Έχω δυο μηνύματα για τον Πρωθυπουργό:

Το πρώτο είναι ότι προτείνω την άμεση δημιουργία Ταμείου Ανεργίας. Προσωπικά ο κος Πρωθυπουργός πρέπει να απευθυνθεί στα δυο ιδρύματα τα οποία τροφοδοτούνται από καλλιτέχνες, δηλαδή σε Νιάρχο και Ωνάση, αλλά και σε άλλα ευαγή, ευάερα και ευήλια ιδρύματα, τα οποία, έχω την αίσθηση, ότι ευχαρίστως θα χορηγήσουν και θα συντηρούν το ταμείο ώστε η μεγάλη μερίδα των ανθρώπων της τέχνης να μπορέσει να ανακουφιστεί και να διαπιστώσει ότι για μια φορά επιτέλους η Πολιτεία στάθηκε αρωγός. Αυτό είναι πολύ εύκολο να γίνει χωρίς τις τεχνοκρατικές λεπτομέρειες του πως θα μοιρασθούν τα χρήματα (αυτά είναι δυο γαϊδουριών άχυρα).

Και το δεύτερο που θέλω να πω στον πρωθυπουργό είναι ότι πρέπει να προσέχει. Διότι η Τέχνη είναι σαν το κάρβουνο που όταν είναι αναμμένο και το πιάνεις καίγεσαι κι όταν είναι σβηστό και το πιάνεις μουτζουρώνεσαι. Θα μου επιτρέψετε και μια υστερολογία.

Θα σας πω ένα περιστατικό που συνέβη στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου στο Λονδίνο Κάποιοι επιτελείς του Τσώρτσιλ του εισηγήθηκαν να κόψει οποιαδήποτε οικονομική σχέση είχε το Κράτος με τους καλλιτέχνες και γενικά με την Τέχνη. Η απάντησή του ήταν αποστομωτική και βέβαια ιστορική. “Μα τότε γιατί κάνουμε πόλεμο;” τους είπε».

ΥΓ. Είναι ώρα να μιλήσει και ο Μίκης για αυτό το πολύπαθο -μετά τη Μελίνα- υπουργείο Πολιτισμού.