Τι πρέπει να σημαίνει για την Κυβέρνηση και το Κράτος “αλλαγή πορείας”

Απο το :alphabeta.gr

 

Του Βασίλη  Κωστόπουλου. *

Η νέα συμφωνία με τους δανειστές δεν θα είναι κάποιος θρίαμβος, αλλά ένα σταμάτημα μιας λανθασμένης αντικοινωνικής και αντιπαραγωγικής πορείας της χώρας συνολικά. Μια τέτοια εξέλιξη ενδέχεται να καταλήξει σε Θρίαμβο εάν και μόνο εάν πραγματοποιηθούν μεταρρυθμίσεις στο κρατικό μηχανισμό, που απαιτούνται και πρέπει να σχεδιαστούν από την Κυβέρνηση, προκειμένου να βγούμε από τις πραγματικές συνθήκες που συνεχίζουν να υφίστανται και μας οδήγησαν σε καθεστώς κρίσης στη συλλειτουργία των δικών μας θεσμών και σε μικρή παραγωγικότητα στη χώρα.

Μπορεί τα δημοσιονομικού χαρακτήρα μέτρα να δώσουν οικονομικές ανάσες αλλά εάν δεν αναδιοργανώσουμε τα του οίκου μας, τη συνολική λειτουργία των φορέων και υπηρεσιών της γενικής κυβέρνησης, το δυσβάσταχτο εξωτερικό χρέος της χώρας ακόμα και εάν “μας το σβήσουν ολόκληρο” θα συνεχίζει να ξαναδημιουργείται και να αυξάνεται ως αποτέλεσμα ενός κατακερματισμένου κράτους με πολλές συναρμοδιότητες και επικαλύψεις μεταξύ διαφορετικών φορέων και υπηρεσιών στο ίδιο ή σε διαφορετικά Υπουργεία.

Είναι γνωστό σε όλους ότι καθ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης δημιουργήθηκαν νέες δομές στο δημόσιο τομέα, νέοι θεσμοί και υπηρεσίες του κράτους που πάντα συνοδεύονταν από επικοινωνιακές κορόνες ότι θα λύσουν ένα πρόβλημα ή θα προσφέρουν κάποια νέα υπηρεσία που χρειάζεται για τον τάδε ή τον δείνα λόγο. Η συνήθης πρακτική ήταν να κτίσω κάτι καινούργιο και όχι να αναδιοργανώσω και να ενισχύσω κάποιο παλαιό θεσμό ή υπηρεσία στις σύγχρονες απαιτήσεις.

Κεντρική στόχευση δεν ήταν η αναδιοργάνωση, ο εκσυγχρονισμός και η καλύτερη συνεργασία των υφιστάμενων φορέων αλλά η δημιουργία νέων αυτόνομων φορέων και υπηρεσιών που επέτειναν τον κατακερματισμό των πόρων και που τελικά, χωρίς κάποια ενιαία στρατηγική σχεδίαση, εξασθενούσαν ακόμα περισσότερο τα αποτελέσματα των συνολικών επενδύσεων της πολιτείας στον Α ή στον Β τομέα.

Επιγραμματικά σκιαγραφούνται δύο από τους αρκετούς τομείς της δυσλειτουργίας της δημόσιας διοίκησης που ουδείς από τα Πολιτικά Κόμματα ή τα ΜΜΕ έχει ασχοληθεί έως σήμερα και που απαιτούν μια στοχευμένη μεταρρυθμιστική σχεδίαση.

1. Ο χώρος των δημοσιονομικών και φορολογικών ελέγχων – επιθεωρήσεων

Η χώρα έχει δεκάδες ελεγκτικούς μηχανισμούς (Ελεγκτικό Συνέδριο, Οικονομικούς Εισαγγελείς, Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, ΣΔΟΕ, Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικού Ελέγχου στο ΓΛΚ , Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου και Υπηρεσίες του Ελεγκτικού Συνεδρίου στα Υπουργεία, Ελεγκτές στους κατά τόπους ΔΟΥ, ελεγκτές-επιθεωρητές για το περιβάλλον, την υγεία, την εργασία, Διευθύνσεις ή τμήματα ελέγχου στις περιφέρειες, υπηρεσίες εσωτερικού ελέγχου σε φορείς και κατά καιρούς ειδικές ομάδες ελεγκτών σε θέματα οικονομίας).

Μπορεί κάθε ένας από αυτούς τους φορείς να ελέγχει-επιθεωρεί κάτι το συγκεκριμένο αλλά το συνολικό αποτέλεσμα από όλους αυτούς τους φορείς/ελέγχους φαντάζει αρνητικό αφού φθάσαμε στη σημερινή δυσάρεστη οικονομική κατάσταση ως χώρα.

Ως πρώτο βήμα της εκλογίκευσης της λειτουργίας όλων αυτών των δημόσιων θεσμών και υπηρεσιών είναι να συνεργαστούνε με συντονισμό από τη Κυβέρνηση προκειμένου να ξεκαθαρίσουν τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες τους ώστε να μη υπάρχουν ελλείψεις ή να μη επαναλαμβάνονται οι έλεγχοι και να μη γνωρίζει ό ένας φορέας τους ελέγχους του άλλου.

2. Ο χώρος των επιστημών της γης και η παροχή υπηρεσιών για την έρευνα και την ανάπτυξη.

Η σχεδιαστική ασυνεννοησία της μεταπολίτευσης στις επιστήμες της γης και στις εφαρμογές τους, δημιούργησε πολλούς νέους φορείς δημοσίου συμφέροντος που μαζί με τους 6 παλαιούς θεσμούς που υφίσταντο εδώ και δεκαετίες στις αρχές της δεκαετίας του 80, (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Υδρογραφική Υπηρεσία Π.Ν, Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, ΕΘΙΑΓΕ, ΙΓΜΕ), αριθμούν σήμερα δεκάδες φορείς (ΠΙΝΑΚΑΣ ) δημόσιου συμφέροντος και χρηματοδότησης για τις επιστήμες – εφαρμογές της γης και ένα σημαντικό αριθμό διοικητικών μονάδων σε Υπουργεία και Περιφέρειες που λειτουργούν χωρίς θεσμική μεταξύ τους συνεργασία, συνεννόηση και συν-σχεδίαση.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στο χώρο του Περιβάλλοντος και της προστασίας του οι ΗΠΑ έχουν μόνο 5 εθνικούς θεσμούς (Μετεωρολογική και Ωκεανογραφική Υπηρεσία (Νational Oceanic and Atmospheric Administration-NΟΑΑ), Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (Environmental Protection Agency-EPA), Γεωλογική Υπηρεσία (US Geological Service-USGS), Εθνική Υπηρεσία Διατήρησης Φυσικών Πόρων και Εθνική Υπηρεσία Δασών στο Υπ. Γεωργίας (Natural Resources Conservation Service-NRCS και US Forest Services /US Department of Agriculture).

Η μεταρρύθμιση στο χώρο αυτό είναι αναγκαία αλλά και ταυτόχρονα σύνθετο θέμα αφού οι συναρμοδιότητες και οι επικαλύψεις των φορέων του ΠΙΝΑΚΑ σήμερα πραγματοποιούνται:

• Με την εγκατάσταση και λειτουργία πολυδάπανων αλλά κατακερματισμένων και μη διαλειτουργικών τεχνολογικών υποδομών (σταθερών και κινητών) σε σημαντικό αριθμό δημοσίων φορέων.

• Με ένα σημαντικό αριθμό ερευνητών, επιστημόνων και τεχνικών με συναφές επιστημονικό-τεχνολογικό αντικείμενο σε αρκετούς φορείς χωρίς να υπάρχει η στοιχειώδης συνεργασία μεταξύ τους.

• Με την έλλειψη θεσμικής συνεργασίας των φορέων στην εκπροσώπηση και την ενεργό συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς, ευρωπαϊκούς και διακρατικούς οργανισμούς έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης στους οποίους η χώρα καταβάλλει περίπου 20 εκ ευρώ ετησίως για την συμμετοχή της στα τεχνολογικά τους προγράμματα (επιχειρησιακά και ερευνητικά).

• Με την αυτόνομη συμμετοχή “συγγενών” φορέων σε ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης επιτείνοντας τον υφιστάμενο κατακερματισμό και την έλλειψη συνεργασίας ενώ υφίστανται αδυναμίες στην ευέλικτη συμμετοχή νέων επιστημόνων και ερευνητών στα προγράμματα.

Το κόστος της λειτουργίας των ανωτέρω δραστηριοτήτων καθώς και των υποδομών που τις συνοδεύουν είναι πολλαπλάσιο του απαιτούμενου, ενώ υφίσταται έλλειψη “κοινής σχεδίασης” και θεσμικής συνεργασίας μεταξύ των εθνικών φορέων.

ΕΝΔΕΚΑ + ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ, ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ:

Έχουμε τουλάχιστον 10 δημόσιους φορείς που επενδύουν σε συναφείς και σχετικά δαπανηρές υποδομές μετεωρολογικής – κλιματολογικής-υδρολογικής παρατήρησης (Μετεωρολογικοί – Κλιματολογικοί-Υδρολογικοί Σταθμοί) και μοντελοποίησης χωρίς ενιαία υιοθέτηση των διεθνών προτύπων παρατήρησης, συλλογής, αρχειοθέτησης, επεξεργασίας των μετρήσεων και συνεργασία στην έρευνα.

• Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (100 περίπου Μετεωρολογικούς-Κλιματολογικούς σταθμούς που συμμετέχουν στο Παγκόσμιο Σύστημα Παρατήρησης Κλίματος)

• Προσωπικό και Υποδομές Μετεωρολογικών Σταθμών στην Ειδική Γραμματεία Υδάτων

• Προσωπικό και Υποδομές Μετεωρολογικών Σταθμών Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

• Προσωπικό και Υποδομές Μετεωρολογικών Σταθμών ΔΕΗ

• Ακαδημία Αθηνών – Κέντρο Έρευνας Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας

• Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, 2 συνοπτικούς μετεωρολογικούς σταθμούς που ακολουθούν τα πρότυπα του GCOS.

• ΕΛΓΑ – Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών

• ΕΚΒΑΑ/ΙΓΜΕΜ σημαντικό αριθμό υδρολογικών μετρήσεων σε όλη την επικράτεια.
• ΕΘΙΑΓΕ και ΕΥΔΑΠ Προσωπικό και Υποδομές Μετεωρολογικών-Υδρολογικών Σταθμών

• Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – Δίκτυο Ανεμολογικών Σταθμών

• Δήμοι της χώρας που έχουν αναπτύξει δικά τους δίκτυα Μετεωρολογικών Σταθμών

• Άλλα Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια συντηρούν μικρά δίκτυα .

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΞΗΡΑΣ:

ΥΠΑΠΕΝ (Οργανισμός Κτηματολογίου & Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ) που ενοποιήθηκε με το Κτηματολόγιο Α.Ε., Διεύθυνση Δασικών-Θεματικών Χαρτών στη ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ , το ΙΓΜΕ για την γεωλογική – μεταλλευτική χαρτογράφηση) και την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ).

ΟΚΤΩ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΩΛΟΓΙΑ, ΤΟΝ ΟΡΥΚΤΟ ΠΛΟΥΤΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ:

Δημόσια εταιρεία υδρογονανθράκων και ΙΓΜΕ του ΥΠΑΠΕΝ, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών , 4 Τμήματα γεωλογίας-σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, του ΑΠΘ, του Πανεπιστημίου της Πάτρας και του ΤΕΙ Κρήτης που συντηρούν αντίστοιχα και σχεδόν ισοδύναμα δίκτυα σεισμογράφων σε όλη την επικράτεια, Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (Ι.Τ.Σ.Α.Κ) που ενοποιήθηκε με τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.) κάτω από το Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού.

ΠΕΝΤΕ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΛΛΑΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ:

Υδρογραφική Υπηρεσία Πολεμικού Ναυτικού, Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών – ΕΛΚΕΘΕ, Υπηρεσίες Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, Ναυτικό Μετεωρολογικό Κέντρο της ΕΜΥ, Διεύθυνση Αλιείας Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Υπάρχει λόγος που διατηρούμε αυτή την πολυδιάσπαση και τον κατακερματισμό υποδομών, επιστημόνων και προγραμμάτων με δεκάδες θεσμούς που βρίσκονται μάλιστα κάτω από διαφορετικά μισθολογικά καθεστώτα και ερευνητικά κίνητρα ?

Δεν είναι εύκολο να διορθωθούν όλα τα κακώς κείμενα ταυτόχρονα και χρειάζονται προτεραιότητες που θα ενσωματώνουν και οικονομικό και αναπτυξιακό όφελος.

Εάν δεν αρχίσει η Κυβέρνηση να βλέπει τα πράγματα με αυτή την μεταρρυθμιστική οπτική, τότε δεν θα αλλάξει πορεία στη χώρα που μπορεί να επιθυμεί ιδεολογικά αλλά η αποτελεσματικότητα και η επιτυχία χρειάζεται δουλειά στη σωστή κατεύθυνση και όχι μόνο ιδεολογία.

* Ο Βασίλης Κωστόπουλος είναι  μετεωρολόγος