Του Γ. Λακόπουλου
Από όσα δημοσιεύθηκαν για την πρώτη εμφάνιση του νέου ιδιοκτήτη των “Νέων” και του “Βήματος” ενώπιον του προσωπικού τους, το πιο ενδιαφέρον -ανάμεσα στα ελπιδοφόρα που είπε για την ανάπτυξή τους και την “εγγύηση για ένα πλαίσιο ελεύθερης και ανεξάρτητης λειτουργίας των δημοσιογράφων του ομίλου” – είναι ότι “πρωταρχικός στόχος του είναι η συνέχιση της ιστορικής πορείας τους”.
Όλοι γνωρίζουν ότι αυτή η πορεία τέμνεται στην περίοδο Λαμπράκη και στην περίοδο μετά από αυτόν. Αν ως “ιστορική πορεία” των δυο εφημερίδων ο Βαγγέλης Μαρινάκης εννοεί όχι μ;oνο τη διαχρονική δημοσιογραφική τους ταυτότητα, αλλά και τον πολιτικό προσανατολισμό τους, τότε πρέπει να περιμένουμε δραστικές αλλαγές για να διορθωθεί η στρέβλωση αυτής της πορείας- που εμφανίσθηκε τα τελευταία χρόνια.
Το “Βήμα” και τα “Νέα” ήταν από την ίδρυσή τους και για δεκαετίες οι δημοσιογραφικοί πυλώνες της δημοκρατικής παράταξης, επειδή έτσι τις διαμόρφωσαν οι προσωπικές πεποιθήσεις και οι πάγιες εκδοτικές επιλογές των δυο Λαμπράκηδων. Κατ’ αντίστοιχο τρόπο η “Καθημερινή” των Βλάχων ήταν ο πυλώνας της συντηρητικής παράταξης.
Αυτή η πορεία εκτός απο την εκδοτική της ανωτερότητα είχε ένα αδιαπραγμάτευτο πρόσημο: τον αντιδεξιό χαρακτήρα της– κυρίως στα “Νέα”. Παράλληλα με την προσπάθεια για έγκυρη ειδησεογραφία, έχουν παράδοση αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας και σχολιογραφικής μαχητικότητας κατά της Δεξιάς και των διαδοχικών πολιτικών φορέων της: από το Λαϊκό Κομμα και την ΕΡΕ ως τη ΝΔ.
Από τους Τσαλδάρηδες και τους Καραμανλήδες ως τους ενδιάμεσους αρχηγούς της Δεξιάς. Με ιδιαίτερη προτίμηση από τη Μεταπολίτευση, στον “σώγαμπρο” Κώστα Μητσοτάκη, τον οποίο – ως πρόεδρο της ΝΔ και πρωθυπουργό- έστησαν, με ντοκουμέντα , στον τοίχο κατ’ επανάληψη.
Αυτή η αντιδεξιά πορεία και η προσήλωση στην ευρύτερη Δημοκρατική παράταξη, δεν διαταράχθηκε ούτε από τις παροδικές αντιδικίες του Λαμπράκη με τους τρεις Παπανδρέου, σε τρεις διαφορετικές δεκαετίες -αλλά ούτε και από τις στρατηγικές διαφορές με το ΚΚΕ.
Όσο ζούσε το “μαγαζί” δεν άλλαξε παράταξη και πολιτικό χώρο, δεν άλλαξε την οπτική στου στις εξελίξεις , όπως δεν άλλαξε και η “Καθημερινή” ούτε στην περίοδο της μεγάλης αναμέτρησης των Αλαφούζων με τον πατέρα Μητσοτάκη, ο οποίος όταν ως πρόεδρος της ΝΔ και Πρωθυπουργός αποκάλεσε “χαμαιτυπείο” τον ραδιοσταθμό τους, εισέπραξε ως πληρωμένη απάντηση ότι τον… πλήρωναν -αλλά ήταν άπληστος και τον έκοψαν.
Η στροφή που έβλαψε
Αυτή η παράδοση του ΔΟΛ αλλοιώθηκε όταν πέρασε στην ιδιοκτησία του Στ. Ψυχάρη, όχι απαραιτήτως με επιλογή του ιδίου- καθώς από ένα σημείο και πέρα η κλονισμένη υγεία του δεν του επέτρεπε να έχει τον έλεγχο των πραγμάτων.
Ξεκίνησε πάντως ως δική του επιλογή η υποστήριξη προς τον Αντ. Σαμαρά. Μετά την αποτυχημένη προσπάθειά του να διαπραγματευτεί προσωπικά με τον Τσίπρα -δια της γάτας Ιμαλαίων- το Συγκρότημα διολίσθησε, εν πολλοίς ερήμην του, σε υποστήριξη προς τη ΝΔ , απολήγοντας σε αρθρογραφία που αβαντάρει τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Στην πράξη, με πρόσχημα την οφειλόμενη κριτική στη κυβέρνηση, εκδηλώνονταν, δια της αρθρογραφίας κυρίως, με εμπαθή επιθετικότητα προς τον ΣΥΡΙΖΑ και συχνά με ένα ιδιότυπο μπούλινγκ στον Αλέξη Τσίπρα προσωπικά.
Εκ παράλληλου ακόμη και οι πιο ακραίοι επιτελείς της ΝΔ απέκτησαν πρόσβαση και ασυλία. Τόση αμεροληψία από πλευράς ορισμένων γραφίδων, που συμπαρέσυραν το ύφος των εφημερίδων στις ακραίες και επιλεκτικές αντιλήψεις τους. Αγάπες και λουλούδια με τη Δεξιά, μίσος για την Αριστερά, με την οποία το Συγκρότημα είχε πάντα ανοιχτή γραμμή και φιλοξενούσε τη δράση της. Εν το μεταξύ κάποιες επιλογές επί Ψυχάρη, αποψίλωσαν τις εφημερίδες από “υπογραφές”.
Το κόστος αυτής της στροφής ήταν ότι πολλοί αναγνώστες των δυο εφημερίδων -έχοντας ακολουθήσει τον ΣΥΡΙΖΑ μετακινούμενοι από το ΠΑΣΟΚ – αισθάνθηκαν ότι εμπαίζονται ή χειραγωγούνται και το έδειξαν στο περίπτερο. Δεν μόνο η άνιση μεταχείριση του κόμματος που επέλεξαν από την -πρώην – εφημερίδα τους, αλλά και η λοιδορία των ιδεών και των αγώνων τους, της ιστορίας τους και όσων την προσωποποιούσαν στο ΠΑΣΟΚ, την Αριστερά ή τον συνδικαλισμό και τις λαϊκές κινητοποιήσεις. Ήταν αδύνατο να μετέχει κάποιος σε διαμαρτυρίες για το Μνημόνιο με τις εφημερίδες του ΔΟΛ υπό μάλης.
Η κρίση του Συγκροτήματος ήταν πρωτίστως δημοσιογραφική- ακολούθησε η κακοδιαχείριση και μετά το οικονομικό αδιέξοδο. Η αναγκαστική αποχώρηση του Ψυχάρη, συνδέθηκε με διάφορες ανοησίες του τύπου “ο Τσίπρας επιχείρησε να κλείσει τον ΔΟΛ”- εννοώντας ότι …δεν εξασφάλισε προνομιακή δανειακή αιμοδοσία, όπως στο παρελθόν. Σε συνδυασμό με μπουρδολογίες περί πανστρατιάς για υπεράσπιση του …αστικού καθεστώτος, από τον κίνδυνο εξαγοράς των εφημερίδων από τον “φίλο Συριζαίο” Σαββίδη- με Δούρειο Ίππο τον κουμπάρο του Ψυχάρη και παλιό στέλεχος του ΔΟΛ Βασ. Μουλόπουλο και άλλα διηγήματα.
Κάποια έφτασαν ως την μυθοπλασία για …συνωμοσία Τσίπρα- Καραμανλή-Παυλόπουλου κατά της Δημοκρατίας και τις απορίες αν ο ηττημένος ΣΥΡΙΖΑ θα… ” παραδώσει την εξουσία”- ριμέικ της δεκαετίας του 1980 για τα “πράσινα τανκς”. Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν.
Η εθελουσία επιστροφή του Παν. Λάμψια σε ανύποπτο χρόνο, -κυρίως για να στηρίξει τον αποδυναμωμένο Ψυχάρη, που αδυνατούσε να αντιδράσει ακόμη σε κείμενα εναντίον του στις εφημερίδες που του ανήκαν ακόμη- έβγαλε τα “Νέα” από αυτόν τον κύκλο της συνωμοσιολογίας και ανέκοψε κυκλοφοριακή πτώση τους, καθώς ξανάνοιξε τις πόρτες –τις σελίδες τους για την ακρίβεια-στο ΠΑΣΟΚ, που για ένα διάστημα είχε εξοβελιστεί υπέρ του… Στ. Θεοδωράκη.
Υπέρ Μητσοτάκη μέσω… Τσίπρα
Αλλά το “Συγκρότημα” παραμένει ένας σκληρός αντικυβερνητικός και αντι -ΣΥΡΙΖΑ μηχανισμός που υπερβαίνει συχνά το σκάμμα της υποχρέωσης για έλεγχο της εξουσίας και των κυβερνώντων και πρακτικά ρίχνει νέο στο μύλο του Κυριάκου Μητσοτάκη, ενίοτε παραβιάζοντας βασικούς κανόνες αμεροληψίας και εγκυρότητας- πέρα από τις πολιτικές επιλογές που συγκρούονται με την παράδοσή του.
Σε κάποιες στήλες εκφράζεται ακόμη και αδημονία για την έλευση του Κυριάκου- ενώ η κριτική για τον ίδιο και το κόμμα του εχει εξαφανιστεί από τις σελίδες των πιο αντιμητσοτακικών εφημερίδων της εκδοτικής ιστορίας της χώρας. Πρόσωπα του περιβάλλοντος Μητσοτάκη, που δεν θα τους έδινες ούτε το χέρι, θεωρούν ότι έχουν “δικαίωμα” να επιτιμούν συντάκτες τους Συγκροτήματος. Επί Λαμπράκη θα είχαν πολτοποιηθεί…Οι δυο εφημερίδες εχουν τραβήξει μια αυθαίρετη ιδεολογική γραμμή τοποθετώντας ως αντίπαλο τον ΣΥΡΙΖΑ από τη μια πλευρά και τσουβαλιάζοντας τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ από την άλλη.
Η εξαγορά του ΔΟΛ τον Βαγγέλη Μαρινάκη έδειχνε να επισημοποιεί την ανοχή, αν όχι τη σαφή υποστήριξη, προς τον Μητσοτάκη και τη ΝΔ σε εφημερίδες κατά παράδοση δημοκρατικές και αντιδεξιές.
Αλλά κανείς δεν είχε όρεξη να ασχοληθεί με αυτό, καθώς ο νέος ιδιοκτήτης είναι αξιόπιστος ως επενδυτής. Έπεσε ως μάννα εξ ουρανού για τους καταπονημένους εργαζομένους, που έκαναν τη δουλειά τους με επάρκεια χωρίς πληρώνονται για μήνες- και χωρίς να έχουν άλλο πόρο στη συντριπτική πλειοψηφία τους, ενιότε υφιστάμενοι το προκλητικό “ιμπεριουμ” όσων δεν είχαν κανένα πρόβλημα επιβίωσης.
Για πολλούς δημοσιογράφος του ΔΟΛ ήδη οι εκδοτικές δραστηριότητες του εφοπλιστή ήταν μια διέξοδος και είχαν καταφύγει στις άλλες εφημερίδες του -προτού προσθέσει σ’ αυτές και τους τίτλους τους παλαιού ΔΟΛ και ουσιαστικά ξαναβρεθούν εκεί από όπου ξεκίνησαν.
Η εποχή Μαρινάκη και τα διλλήματα της
Τώρα ο νέος ιδιοκτήτης των “Νέων” και του “Βήματος” καταθέτει στο δημοσιογραφικό δυναμικό τους την προσωπική του εγγύησή για “ένα περιβάλλον που χωρίς παρεμβάσεις, αλλά με ανεξαρτησία, προσήλωση, αντικειμενικότητα και μεράκι θα επιτρέψει στο δημοσιογραφικό δυναμικό του Οργανισμού να προσφέρει υψηλού επιπέδου δημοσιογραφία στους αναγνώστες”.
Ωραία. Αλλά επειδή, όπως έγραψαν και οι εφημερίδες του, “αφού συνομίλησε με τους εργαζόμενους στους χώρους εργασίας τους, αποχώρησε”- τι άλλο θα έκανε ο άνθρωπος- ακριβώς την επόμενη εμφανίσθηκε κείμενο με διατυπώσεις όπως “ανέβλεψε ο Κουρουπλής” και απορίες του τύπου “Μπορεί να κάνει αυτοψία ένας τυφλός; Επ’ ουδέν. Μπορεί, ασφαλώς, να δει με τα μάτια της ψυχής, μπορεί να ακούσει περιγραφές – αλλά αυτοψία;” Έτσι ελήφθη το μήνυμα για υψηλού επιπέδου δημοσιογραφία.
Η αλήθεια είναι ότι ο Μαρινάκης έκανε μια συγκροτημένη ομιλία στο προσωπικό του, αιφνιδιάζοντας με την πολιτική και οπτική του όσους εικάζουν τις πολιτικές προτιμήσεις του και τις σχέσεις του με το Μητσοτακέικο και πάντως τοποθετήθηκε με αξιοπρέπεια, εκδοτική επάρκεια και επαγγελματισμό- αν όχι και με κουλτούρα επιστροφής στην περίοδο Λαμπράκη. (Η ομιλία δημοσιεύεται ξεχωριστά).
Σε ό,τι αφορά όσα είπε για τη λειτουργική ανεξαρτησία των δημοσιογράφων και συνέχιση της ιστορικής πορείας των εφημερίδων συν την οικονομική διασφάλιση, δεν υπάρχει αμφισβήτηση της φερεγγυότητας των λόγων του,- παρότι κατ’ ουσίαν η εκδοτική δραστηριότητα είναι πάρεργο για αυτόν μπροστά στο εύρος των επιχειρήσεών του.
Αλλά η διατύπωση για “συνέχιση της πορείας” και η παρότρυνση “συνεχίστε στην ίδια γραμμή” χρειάζονται περεταίρω διευκρίνιση, καθόσον θέτουν διλλήματα που μένει να απαντηθούν.
Αν πρόκειται για συνέχιση της κατάστασης των τελευταίων ετών υπάρχει απόσταση από την ιστορία του ΔΟΛ. Η επιστροφή στην παραδοσιακή γραμμή του, δεν υποστηρίζεται με αρθρογραφία που αντιμετωπίζει με φρασεολογία καραγωγέα έναν Πρωθυπουργό που ανέδειξε η εκλογική βάση της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, ή καλλιεργεί την απόρριψη της Αριστεράς. Δεν μπορεί να τροφοδοτεί την πορεία του Μητσοτάκη προς τη κυβέρνηση -αντί να την αναχαιτίζει -κατά το εκδοτικό DNA του, ούτε να λειτουργεί ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τη Δεξιά και σημερινά στελέχη της σαν τον Άδωνι και τον Βορίδη.
Ιστορική συνέχεια με αρθρογραφία που επιτίθεται χωρίς προσχήματα τον Τσίπρα- αλλά και τον… Ανδρέα Παπανδρέου κάποιες φορές- και αποθεώνει την οικογένεια Μητσοτακη δεν υπάρχει. Κι ο Λαμπράκης είχε φίλους στη συντηρητική παράταξη, αλλά οι εφημερίδες του έκαναν τη δουλειά τους… Πριν απο όλα υποστηριξη σε κάποια δημοκρατική παράταξη χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ δεν νοειται. Ο επικεφαλός της νεας Κενρροαριστεράς ειναι οΤσίπρας και αυτό δεν αλλαζει με λίβελους εναντιον του.
Αν όμως ο νέος εκδότης εννοεί ως ιστορική συνέχιση την επιστροφή στην κάλυψη της δραστηριότητας ολόκληρης της Δημοκρατικής Παράταξης και των κομμάτων της –απο το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ ως το ΚΚΕ και τους κεντρώους παράγοντες- και την πλεονεκτική ανάδειξή της πολιτικής της, της ιδεολογίας και της ιστορικής διαδρομής της, ακόμη και της αισθητικής της, έναντι της ευρύτερης Δεξιάς, τότε το Συγκρότημα βρηκε τον κατάλληλο άνθρωπό ,την κατάλληλη στιγμή.
Θα μπορέσει να ξανασταθεί στα πόδια του, ήτοι να ξανακυλήσει στις ράγες παλιές ράγες του για να επιστρέψει στις παλιές δάφνες του και το παλιό κοινό του. Προτού το χάσει οριστικά από την ενδεχομένη δρομολόγηση του νέου “Έθνους” σ’ αυτές τις ράγες…
ΥΓ. Όλα μπορουν να τα κάνουν το “Βήμα” και τα “Νέα”, αλλά ως αθηναϊκές εφημερίδες δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τον Παναθηναϊκό για τον Πειραιώτη “Ολυμπιακό”, προς τον οποίο εκδηλώνουν ήδη συμπάθειες.Να εξηγουμαστε έ;
