Το φάντασμα μιας νέας οικονομικής και πολιτικής κρίσης, ο πολιτικός χρόνος της κυβέρνησης Μητσοτάκη και οι πρόωρες εκλογές

Του Νίκου Λακόπουλου

Τελικά δώδεκα μέρες μετά τη σύλληψη του Δημήτρη Λιγνάδη για βιασμούς ανηλίκων και όσα συγκλονιστικά είδαν το φως της δημοσιότητας έρευνα στο σπίτι του παρήγγειλε η ανακρίτρια της υπόθεσης- αφήνοντας ερωτηματικά γιατί ως τώρα οι αστυνομικές αρχές δεν κατέσχεσαν το κινητό και τον ηλεκτρονικό υπολογιστή του σκηνοθέτη.

Η κυβέρνηση έκανε ό,τι μπορούσε για “να μην το ρίξει στα σκυλιά”, -κατά τον υπουργό Επικρατείας- η υπουργός που δεν έκανε αρχικά δεκτή την παραίτησή του για τις “φήμες”- αποφάσισε να τον δώσει τελικά ως “επικίνδυνο” που “τους” εξαπάτησε και αντί της παραίτησής της ίδιας είχαμε δύο άλλες παραιτήσεις.

Η παραίτηση του κυβερνητικού εκπροσώπου -που μάλλον δεν έκανε για την δουλειά- για λόγους προσωπικούς που προέκυψαν “ξαφνικά” ήλθε λίγο μετά την παραίτηση της συμβούλου της υπουργού Πολιτισμού που ξαφνικά αρρώστησε και μάλιστα προβλέπεται η ασθένεια να κρατήσει πολύ -οπότε δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά της.

Με άλλα λόγια η υπόθεση Λιγνάδη αποκάλυψε ένα κυβερνητικό μπάχαλο με περισσότερο βάθος, αλλά η απεργία πείνας του Κουφοντίνα και η στάση της κυβέρνησης μετατόπισε το ενδιαφέρον από το “ένοχο μυστικό” του Μητσοτάκη στις δηλώσεις του Θοδωρή Δρίτσα για την 17 Νοέμβρη με τα κυβερνητικά στελέχη από την παραίτηση της Μενδώνη να ζητάνε την διαγραφή του.

Συστηματικά η κυβέρνηση από την αρχή της θητείας της καταφέρνει με ένα σύστημα μέσων ενημέρωσης να βοηθάει να αλλάζει την ατζέντα και να κάνει αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση που πνίγεται σε μια κουταλιά νερό και δεν καταφέρνει να ορίσει αυτή την ατζέντα -βασική προϋπόθεση να επιστρέψει στην κυβέρνηση.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια πτώση της δημοφιλίας της κυβέρνησης και του Κυριάκου Μητσοτάκη που δεν μεταφράζεται σε οφέλη για την αξιωματική αντιπολίτευση -αν και όλα αυτά μαζί με τις γκάφες του ανέμελου πρωθυπουργού θάπρεπε να είναι περίπατος για τον Αλέξη Τσίπρα.

Τα λεφτά είναι πεπερασμένα”

Προφανώς δεν άλλαξαν και πολλά πράγματα από την νίκη του Μητσοτάκη στις τελευταίες εκλογές που δεν ήταν παρά μια ήττα -αλλά όχι μεγάλη για να υποστεί ένα σοκ- που θα επέτρεπε στον ΣΥΡΙΖΑ να ξαναδεί από την αρχή τα πράγματα: με 32% στην τσέπη η αξιωματική αντιπολίτευση θα περιμένει -συνετή και μετριοπαθής- να έλθει η φθορά της κυβέρνησης και να πέσει σαν “σάπιο μήλο”.

Η φθορά θα ακολουθήσει το τέλος της πανδημίας, τα λεφτά που είναι “πεπερασμένα” κατά τον Θ. Σκυλακάκη- με τα οποία ο Μητσοτάκης αγοράζει δημοφιλία θα τελειώσουν. Τα λουκέτα και η ανεργία -που συγκαλύπτεται- θα αποκαλυφθούν. Οι δανειστές θα ζητήσουν την εφαρμογή του πτωχευτικού νόμου και οι πλειστηριασμοί θα σοκάρουν όσο δεν το έχουν κάνει έξι χιλιάδες θάνατοι -καθώς δεν είδαμε ποτέ ούτε ένα φέρετρο στα κανάλια και η κυβέρνηση κομπάζει πως πρόκειται για μια δική της επιτυχία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίαζε έναν νεοφιλελεύθερο αιμοδιψή που ως πρωθυπουργός θα έκοβε επιδόματα και θάκανε απολύσεις, αλλά συνάντησε έναν οπαδό του Κέυνς -“όταν χρειάζεται”- που αντί για λιτότητα σκορπάει λεφτά -αν και ιστορικά ήταν οι συντηρητικοί που μάζευαν λεφτά κι έρχονταν οι προοδευτικοί σοσιαλιστές για να τα… ξοδέψουν -στα μπουζούκια και στις γυναίκες -για να θυμηθούμε τον συνομιλητή του Βαρουφάκη -στο περίφημο ¨Ουάου”.

Στην πραγματικότητα ο Μητσοτάκης -που εκτός από το μαξιλάρι του ΣΥΡΙΖΑ με τα ματωμένα πλεονάσματα δανείζεται σαν σοσιαλδημοκράτης- μοιράζει λεφτά με πολλούς τρόπους όπως απευθείας αναθέσεις και λίστες Πέτσα -δηλαδή χρησιμοποιεί το δημόσιο ταμείο για να ξαναπάρει τις εκλογές -παρότι θα παραδώσει μια χώρα φτωχότερη αντί για ανάπτυξη που όριζε ο ίδιος πως θα φτάσει το 4% μόνο και μόνο γιατί είναι ο “καλύτερος” και ξέρει την δουλειά -δηλαδή “καλές θέσεις για όλους”.

Ωστόσο ο αναπληρωτής υπουργός Θοδωρής Σκυλακάκης -που φυτεύτηκε δίπλα στον Σταϊκούρα- ως συνεπής νεοφιλελεύθερος, λέει -μάλλον στον Μητσοτάκη- πως “τα λεφτά θα πρέπει να γυρίσουν πίσω”. Ήδη- όπως έγραψε η Καθημερινή “θύμα του παρατεταμένου lockdown πέφτει το σχέδιο της κυβέρνησης να επαναληφθεί φέτος η μειωμένη προκαταβολή φόρου”.

“Αυτή τη στιγμή, στο οικονομικό επιτελείο περνούν μέρες αγωνίας. Υπολογίζουν ότι κάθε εβδομάδα που παρατείνεται το lockdown στο λιανικό εμπόριο στις περιοχές που βρίσκονται στο «κόκκινο» ανεβαίνει το κόστος για τον προϋπολογισμό κατά 175 εκατ. ευρώ. Ηδη, η έκθεση της Κομισιόν έδειξε υπέρβαση του κόστους των μέτρων στήριξης κατά 1,5% του ΑΕΠ σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό, κάτι που σημαίνει ότι το πρωτογενές έλλειμμα βρίσκεται στην περιοχή του 5%-5,5% του ΑΕΠ”.

Με άλλα λόγια οι δαπάνες έχουν εκτοξευθεί, τα έσοδα του κράτους πέφτουν και η διόγκωση του δημόσιου χρέους στο 207% μπορεί να παραπέμπουν μετά την πανδημία σε μέτρα λιτότητας, νέο μνημόνιο -ακόμα και σε κυβέρνηση σωτηρίας -οικουμενική ή τεχνοκρατών.

“Πολλές επιχειρήσεις δεν μπορούν να κρατηθούν άλλο σε καθεστώς αναστολής λειτουργίας και όταν τα χρέη τους ξεπεράσουν ένα όριο βάζουν οριστικό λουκέτο” θα γράψει ένας πρώην υπουργός Οικονομικών, ο Νίκος Χριστοδουλάκης. ” Αμέσως, η προσωρινή διακοπή εργασίας γίνεται έτσι μόνιμη ανεργία για τους μισθωτούς, που αδυνατούν πλέον να εξυπηρετήσουν τις δικές τους υποχρεώσεις και έτσι αυξάνεται και το δικό τους χρέος”.

Η “λύση” των πρόωρων εκλογών

Η προσφυγή στις εκλογές -με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν πως η κυβέρνηση πέφτει σε δημοφιλία, αλλά “αντέχει” είναι βέβαιη για τους πολιτικούς αναλυτές, αλλά μένει να αποφασισθεί ο χρόνος. Ο Μητσοτάκης πάντως ζήτησε από τους βουλευτές τους να πουν που θέλουν να είναι υποψήφιοι -δηλαδή φτιάχνει λίστες- και όρισε ως χρόνο για τις “μεταρρυθμίσεις” τον Ιούνιο.

Όπως έγραψε ο Βασίλης Σκουρής στο Ieidiseis. gr “η κατάσταση της οικονομίας και οι ελπίδες που καλλιεργούνται για τον εμβολιασμό, ωστόσο, επαναφέρουν σε «γαλάζια» στελέχη κοντά στον πρωθυπουργό τις σκέψεις ότι ο εκλογικός αιφνιδιασμός στις αρχές καλοκαιριού θα είναι το «τέλειο χτύπημα», καθώς θα επιφέρει μια μεγάλη επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας που θα της επιτρέψει να κυβερνήσει απρόσκοπτα τα επόμενα χρόνια”.

Ωστόσο “ο πολιτικός χρόνος μέχρι το φθινόπωρο θα είναι μεγάλος και το εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να αποτελέσει έκπληξη”. Ο Σεπτέμβριος δείχνει αυτή τη στιγμή να συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες σε περίπτωση που ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφασίσει όντως τις πρόωρες κάλπες για το 2021.

“Σα να μην έφταναν όλα αυτά, σε λίγο θα πλακώσει και ο πληθωρισμός” προειδοποιεί ο Νίκος Χριστοδουλάκης. “Όσο η πανδημία περιορίζεται και η ζήτηση σταδιακά επανέρχεται, ο πληθωρισμός θα τσιμπάει περισσότερο γιατί πολλές επιχειρήσεις θα αργούν να δουλέψουν και άλλες θα έχουν εγκαταλείψει την αγορά οριστικά”.

Το κρίσιμο καλοκαίρι

Μέσα σε όλα αυτά ο Μητσοτάκης θα πρέπει να αντιμετωπίσει έναν αποχαλινωμένο Ερντογάν στον οποίο έχει κάνει ήδη παραχωρήσεις, αλλά εκείνος τα θέλει όλα. Ο “καλύτερα προετοιμασμένος πρωθυπουργός” δεν έχει εξωτερική πολιτική, αλλά καλή διάθεση και την κρυφή ελπίδα να συζητάμε χρόνια με την Τουρκία η οποία όμως βιάζεται να αξιοποιήσει την απουσία δυναμικής εξωτερικής πολιτικής με τετελεσμένα.

Το καλοκαίρι που έρχεται από όλες τις πλευρές θα είναι κρίσιμο με εξελίξεις που μπορεί να είναι απρόβλεπτες. Πέρα από την τύχη της κυβέρνησης Μητσοτάκη -που άρχισε να γελοιοποιείται με τον χειρισμό της πανδημίας και την Υπόθεση Λιγνάδη -που θα έχει και συνέχεια- κρίνεται και η τύχη μιας χώρας που μόλις βγήκε από τα μνημόνια έπεσε στα χέρια μιας κυβέρνησης που εμφανίζει την αποτυχία της σε επιτυχία και αγοράζει δημοφιλία με δανεικά.

Πόσο θα κοστίσει στην Ελλάδα η διακυβέρνηση του Μωυσή -που θα οδηγούσε τον λαό του στη Γη της Επαγγελίας- θα αρχίσει να φαίνεται σύντομα όταν θα γίνει ο απολογισμός της διετίας. Η προσφυγή στις εκλογές μπορεί να δώσει λύση στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και μια νέα τετραετία, αλλά δεν θα απαντήσει στο πρόβλημα μιας χώρας που κινδυνεύει να βρεθεί μπροστά σε μια νέα κρίση και θα στηρίζεται στην “καλοσύνη των ξένων”, το κούρεμα χρέους και μια νέα πολιτική κρίση -αν από τις κάλπες προκύψει ένα νέο πολιτικό αδιέξοδο.

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να αποφύγει την φθορά και η αξιωματική αντιπολίτευση δεν προβάλλει ως εναλλακτική πρόταση με μόνη λύση μια “προοδευτική διακυβέρνηση” – δύσκολη αφού εξαρτάται από το Κινάλ -ένα κόμμα που μπορεί να οδηγείται σε διάσπαση ή σε εξαφάνιση -τη στιγμή που φαίνεται να είναι ο ρυθμιστής κι ένα χρήσιμο κόμμα.

Πάντως για να κερδίσει τις εκλογές ο Μητσοτάκης θα πρέπει να ξαναπάρει το ίδιο ποσοστό -σα να μην έχει υποστεί καμιά φθορά- κι ο ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία να ξεπεράσει τα ποσοστά που τον έφεραν στην κυβέρνηση -με το κόμμα του Καμμένου που δεν υπάρχει πλέον.

Αν δεν συμβεί τίποτα από τα δύο η Ελλάδα θα βρεθεί σε ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό με την πανδημία να έχει αφήσει πληγές, το φάντασμα μιας νέας χρεοκοπίας να πλανάται και τον Ερντογάν να απειλεί την εθνική της κυριαρχία.