Του Γ. Λακόπουλου
Το έτος 2015 είχε εμφανιστεί με δυο ελπιδοφόρες προοπτικές. Διέφεραν μεταξύ τους, συγκρούονταν, αλλά στην ουσία ήταν συμπληρωματικές και γι’ αυτό απέτυχαν και οι δυο.
-Η πρώτη προοπτική ήταν να βγει η χώρα από το Μνημόνιο και να αρχίσει η βελτίωση του δημοσιονομικού προφίλ της με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και έξοδο στις αγορές. Αυτή η προοπτική καταστράφηκε πρώτα από εκείνους που τη δημιούργησαν και την προωθούσαν: την κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ. Στη συνέχεια ανατράπηκε πλήρως από εκείνους που την αμφισβητούσαν: τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και της εκείθεν της ΝΔ Δεξιάς.
-Η δεύτερη προοπτική ήταν πιο προωθημένη και προοδευτική καθώς προέβλεπε πλήρη απεξάρτηση από τα μνημόνια, αυξήσεις και ευημερία. Με αυτήν την προοπτική συνέβη ακριβώς ό,τι και με την προηγούμενη. Καταστράφηκε από εκείνους που την δημιούργησαν και την προωθούσαν: τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και όταν η ηγεσία του, απέβαλε τους ακραίους και άλλαξε πολιτική. Μένει να αποδειχθεί αν με τον νέο χρόνο θα ανατραπεί με τη σειρά της από εκείνους που την αμφισβητούν- κυρίως τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ.
Η αρχική απάντηση είναι όχι. Γιατί η επιδίωξη της ανατροπής μιας κυβέρνησης δεν είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να έχει ένα περιεχόμενο. Να αποτρέπει την κυβέρνηση στα λάθη και αν δεν την πείθει να δημιουργεί συνθήκες για να πάρει τη θέση της και να τα διορθώσει. Δεν μας ενδιαφέρει να φύγει αυτή η κυβέρνηση και να έλθει μια άλλη. Μας ενδιαφέρει να είναι σωστή η πορεία και σωστός ο τρόπος άσκησης της εξουσίας.
Αν δεν είναι – και γι’ αυτό πρέπει να αλλάξει η κυβέρνηση-, τότε όσοι το επιδιώκουν το κάνουν με λάθος αφετηρία και με λάθος τρόπο. Με λάθος πολιτική αντίληψη. Οι περισσότεροι νομίζουν για να αλλάξουν οι πολιτικοί συσχετισμοί και να ηττηθεί ο Αλέξης Τσίπρας, αρκεί να εκλεγεί μια νέα ηγεσία στη ΝΔ και από εκεί και πέρα τα πράγματα θα πάρουν το δρόμο τους. Όποια και αν είναι αυτή η ΝΔ και όποια πολιτική και αν έχει.
Άλλοι νομίζουν ότι αυτό θα συμβεί με την εκλογή Μεϊμαράκη, που θα ανοίξει ενδεχομένως το δρόμο για την επιστροφή Καραμανλή με νέο σχήμα και άλλοι ποντάρουν στην εκλογή του Μητσοτάκη.
Πρόκειται για ασκήσεις πολιτικής αφέλειας. Καμιά κυβέρνηση δεν έπεσε, αλλά και καμιά κυβέρνηση δεν έχασε εκλογές, επειδή η αντιπολίτευση ανέδειξε τον έναν ή τον άλλον αρχηγό. Αυτά είναι επικοινωνιακές σαπουνόφουσκες των ενδιαφερόμενων και παύουν να έχουν οποιαδήποτε αξία την επομένη της ανάδειξης του αρχηγού.
Κοινωνία και αντιπολίτευση
Οι κυβερνήσεις δέχονται πραγματική πίεση, πέφτουν ή χάνουν εκλογές μόνο στην περίπτωση που κινητοποιείται εναντίον της πολιτικής τους και αμφισβητεί την κυριαρχία τους ο λαϊκός παράγοντας. Ασφαλώς το ύφος της δημόσιας παρουσίας, οι ικανότητες και ο πολιτικός λόγος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης συμβάλλει. Αλλά δεν είναι η αντιπολίτευση που αλλάζει το συσχετισμό. Είναι η κοινωνία. Γιατί η αλλαγή αν θα γίνει δεν θα γίνει υπέρ της αντιπολίτευσης. Θα γίνει υπέρ της κοινωνίας.
Με αυτή τη λογική η αντιπολίτευση για να πετύχει τον αυτονόητο στόχο της πρέπει να μπορεί να κινητοποιήσει την κοινωνία. Κινητοποίηση της κοινωνίας δεν σημαίνει απλώς άσκηση συστηματικής αντιπολίτευσης στη Βουλή. Σημαίνει πρωτίστως άσκηση κοινωνικής πίεσης έξω από τη Βουλή. Δηλαδή συμμετοχή στις κινητοποιήσεις των κοινωνικών ομάδων, υποστήριξη των απεργιών τους, συμβολή στην επεξεργασία των αιτημάτων τους. Να βρίσκεται δηλαδή η αντιπολίτευση δίπλα στην κοινωνία και να μην θέλει απλώς την κοινωνία δίπλα της.
Θα μπορούσε ποτέ ο Αλέξης Τσίπρας να κερδίσει εκλογές μόνο με τα επικοινωνιακά του χαρίσματα και χωρίς να ταυτιστεί ακόμη και με ακραίες μορφές διαμαρτυρίας της κοινωνίας, ή και να τις προκαλέσει κιόλας; Για πολιτική πρόκειται, όχι για σεμινάριο.
Αν λοιπόν μιλάμε για αλλαγή σκηνικού το 2016, αυτή η αλλαγή δεν θα προέλθει από την αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ. Θα προέλθει από την ικανότητά της να συμβάλει στην αφύπνιση της κοινωνίας και πρακτικά να ταυτιστεί μαζί της- αν μπορεί. Αυτό δεν γίνεται με θεωρίες κατά των λαϊκών κινητοποιήσεων, κατά του συνδικαλισμού, κατά της κοινωνικής αντίστασης, που διαπερνούν το λόγο των υποψηφίων αρχηγών της αξιωματικής αντιπολίτευσης και άλλων κομμάτων..
Η αφύπνιση της κοινωνίας δεν θα γίνει αναγκαστικά και αποκλειστικά λόγω της λιτότητας και δεν θα γίνει υπέρ ενός κόμματος. Άλλωστε η ίδια περιοριστική πολιτική θα ασκείται και μετά τον Τσίπρα, όπως είχε ασκηθεί και πριν τον Τσίπρα.
Η αφύπνιση θα γίνει με συνολική αναμέτρηση σε όλα τα επίπεδα και κυρίως στα μέτωπα που είναι αδύναμη ή και προκλητική η κυβέρνηση. Με πρώτο στόχο να διορθώσει την πολιτική και τη νοοτροπία της- αν μπορεί. Αυτά τα μέτωπα είναι ο καλυμμένος αντιευρωπαϊσμός της, η αυταρχική διάθεση διακυβέρνησης και το έλλειμμα ανθρώπινου δυναμικού.
Για να αναδειχθούν αυτά η αντιπολίτευση και ιδίως η ΝΔ πρέπει να πείθει ότι λέει την αλήθεια. Και ο μόνος τρόπος γι’ αυτό είναι να μετέχει στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των πολιτών. Όχι για να τις καπελώσει, αλλά για να τις ενισχύσει.
Αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης βρεθούν δίπλα στους αγωνιζόμενους και συνειδητοποιημένους πολίτες, με σεβασμό στα αιτήματα και την αυτονομία τους, θα μπορέσουν να αναδείξουν το ότι σταδιακά από κάποιες δυνάμεις των κυβερνώντων κομμάτων, προωθείται ένα σύστημα εξουσίας ασύμβατο με στοιχειώδεις δημοκρατικές και κοινοβουλευτικές αρχές. Ταυτόχρονα η κυβερνητική πολιτική δεν θα έχει το ηθικό πλεονέκτημα που διεκδικεί- προβάλλοντας την έλλειψη ηθικής από όσους κυβέρνησαν στο παρελθόν.
Η κυβέρνηση Τσίπρα
Το πρόβλημα με την κυβέρνηση Τσίπρα δεν είναι η οικονομική πολιτική που ασκεί. Την ίδια πολιτική θα ασκούσε οποιαδήποτε κυβέρνηση μιας χώρας που είναι χρεοκοπημένη και δεν μπορεί να επιβιώσει ούτε μια μέρα, χωρίς τη στήριξη των εταίρων. Είναι ο τρόπος που την ασκεί. Σ’ αυτόν τον τομέα το μόνο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι χρειάζεται αποτελεσματικότητα για φανεί ο ορίζοντας εξόδου από την κρίση. Στην ουσία όμως και τον προσανατολισμό η πολιτική που επιβάλλει μνημόνια δεν αλλάζει.
Το πρόβλημα για την κυβέρνηση Τσίπρα είναι ότι το μοντέλο διακυβέρνησης που υιοθετεί και προωθεί σταδιακά, υποδηλώνει καθεστωτικές διαθέσεις. Ότι στους κόλπους της πολλοί δεν επιθυμούν να κυβερνούν με βάση την ελληνική συνταγματική τάξη και την ευρωπαϊκή θεσμική κουλτούρα, αλλά με βάση τη δική τους ιδιαίτερη πολιτιστική ιδεολογική αντίληψη. Κυβερνάει ως Αριστερά, όχι ως εκλεγμένη εκτελεστική εξουσία στο πλαίσιο των συντεταγμένων λειτουργιών της Γ΄ Ελληνικής δημοκρατίας, Ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν είναι η πολιτική δύναμη που δικαιώνεται ακόμη και στα λάθη της από την ηθική των προθέσεών της, αλλά αντίθετα έχει ήδη μεγάλα ρήγματα –με ονοματεπώνυμο- σ’ αυτόν τον τομέα.
Αν όλα τα παραπάνω είναι σε γνώση του εκλεγμένου πρωθυπουργού, ή τον υπερβαίνουν και τον εγκλωβίζουν, εναπόκειται στον ίδιο να το αποδείξει. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αν πρόκειται να βρει αντίπαλο αυτή η κυβέρνηση δεν θα είναι η ΝΔ. Θα είναι η κοινωνία. Και αν θα την αμφισβητήσει στην καθημερινή άσκηση της εξουσίας και στην επομένη κάλπη δεν θα είναι μόνο για τον ΕΝΦΙΑ και τον ΦΠΑ ή τις συντάξεις. Θα είναι για λόγους που σχετίζονται με την δημοκρατική, την ηθική και την κοινοβουλευτική τάξη.
Αυτά δηλαδή που δεν αναδεικνύονται με λόγους από τους άμβωνες και αρθρογραφία, αλλά κυρίως με κοινοποίηση του πληθυσμού. Με νέο σχέδιο και νέα πολιτική αντίληψη που θέλει να αφήσει πίσω, όχι μόνο τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τη διακυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – ΝΔ που προηγήθηκε.
