Bitcoin: Άχρηστες πληροφορίες για «προχωρημένους»

Του Ηλία Κυριακάκη

Παραθέτουμε κάποιες επί πλέον πληροφορίες και στοιχεία για το Bitcoin, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος που εκδηλώθηκε και των ερωτήσεων που είχαμε, μετά την προηγούμενη δημοσίευση μας. Τονίζουμε ότι το κείμενο που ακολουθεί, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί παρότρυνση, συμβουλή ή προτροπή για τη διενέργεια επενδυτικής ή άλλης πράξεως με οικονομικό αποτέλεσμα. Στοχεύει μόνο στην επεξήγηση της λειτουργίας των κρυπτονομισμάτων.

Πώς λειτουργεί η «απαραβίαστη λογιστική παρακολούθηση» του Bitcoin;

Κάθε συναλλαγή σε Bitcoins καταγράφεται από υψηλής απόδοσης υπολογιστές που λειτουργούν για το σκοπό αυτό (περίπου 12.000, τον Ιανουάριο του 2021) με χρήση (τρέξιμο) ενός και μοναδικού προγράμματος λογισμικού. Του προγράμματος που έγραψε ο μηδέποτε εμφανισθείς μυστηριώδης κύριος Σατόσι Νακαμότο το 2008, για να μην ξεχνιόμαστε. Η καταγραφή γίνεται ταυτόχρονα σε όλα τα μπλοκ συναλλαγών (λογιστικά βιβλία δηλαδή) που χρησιμοποιούν οι κάτοχοι του κρυπτονομίσματος αυτού. Η αλυσίδα των μπλοκ, που είναι δικτυακά συνδεδεμένα ομότιμα μεταξύ τους (peer to peer), λέγεται Blockchain. Συνεπώς είναι αδύνατη η δημιουργία ενός Bitcoin έξω από το σύστημα αυτό, αφού δεν θα έχει καταγραφεί ταυτόχρονα σε όλα τα μπλοκ της αλυσίδας, με χρήση του συγκεκριμένου προγράμματος. Έτσι είναι αδύνατη η «παραχάραξη» του.

Πώς δημιουργούνται νέα μπλοκ και νέα Bitcoins;

Η διαδικασία που είναι γνωστή ως Mining (εξόρυξη) αφορά τη δημιουργία νέων μπλοκ, με χρήση σύνθετων υπολογιστικών μεθόδων που βρίσκονται στο πρόγραμμα λογισμικού που αναφέραμε ήδη, ώστε να προστεθούν ομότιμα στην αλυσίδα των μπλοκ, δηλαδή στο Blockchain που επίσης περιγράψαμε. Για τη δημιουργία των νέων μπλοκ, οι υπολογιστές που συμμετέχουν αμείβονται με Τόκενς, με Bitcoins δηλαδή. Θεωρητικά, οποιοσδήποτε θέλει μπορεί να συμμετάσχει με τον (ισχυρό) υπολογιστή του στη δημιουργία νέων μπλοκ και στην καταγραφή των συναλλαγών και να αμειφθεί για αυτό με νέα Bitcoins.

Γιατί μετά τα 21.000.000 Bitcoins θα σταματήσει η παραγωγή νέων;

Ο αριθμός των Bitcoins που μπορούν να δημιουργηθούν είναι πεπερασμένος αφού εξαρτάται από τη δημιουργία των μπλοκ, όπως ορίζεται στο σύγγραμμα και τους αλγορίθμους του προγράμματος του κ Νακαμότο. Μπορούν να «εξορυχθούν» 21.000.000 bitcoins συνολικά, διότι η αμοιβή για κάθε 210.000 μπλοκ που δημιουργούνται μειώνεται στο μισό. (Η διαδικασία αυτή, στο σύγγραμμα του κ Νακαμότο αναφέρεται ως Halving, ελληνιστί υποδιπλασιασμός). Μέχρι σήμερα (Φεβρουάριος 2021) έχουν «εξορυχθεί» περίπου 18.615.000 bitcoins και απομένουν να «εξορυχθούν» τα υπόλοιπα 2.385.000. Τότε η αμοιβή για κάθε νέο μπλοκ, συνεχώς υποδιπλασιαζόμενη, θα γίνει μηδέν, οπότε δεν θα υπάρχει οικονομικό ενδιαφέρον για παραπέρα εξόρυξη και αυτή θα σταματήσει. Κάθε μπλοκ που δημιουργείται και προστίθεται, κάνει την αλυσίδα τους πιο μεγάλη, και συνεπώς την «εξόρυξη» του επόμενου μπλοκ πιο χρονοβόρα, αφού για την ενημέρωση μεγαλύτερου αριθμού μπλοκ, απαιτούνται περισσότεροι υπολογισμοί. Σημειώνουμε ξανά ότι η «εξόρυξη» δεν αφορά μόνο τη δημιουργία νέων μπλοκ αλλά και την ενημέρωση όλων των υπαρχόντων με τις συναλλαγές των κατόχων των bitcoins. Οι ισχυροί υπολογιστές που χρησιμοποιούνται στην «εξόρυξη» χρειάζονται για να λειτουργήσουν, πολλή ηλεκτρική ενέργεια και ψύξη.

Γιατί το Bitcoin δεν είναι οικολογικό;

Για να γίνει μια ηλεκτρονική συναλλαγή οποιουδήποτε τύπου, χρειάζεται ένας υπολογιστής που καίει ηλεκτρικό ρεύμα και απαιτεί ψύξη, η οποία επίσης χρειάζεται ρεύμα. Έχει υπολογιστεί ότι μια συναλλαγή με Bitcoin απαιτεί 500.000 φορές περισσότερο ρεύμα από μια συναλλαγή με πιστωτική κάρτα. Αυτό συμβαίνει επειδή κάθε συναλλαγή πρέπει να καταγραφεί σε όλα τα υπάρχοντα μπλοκ, σε όποιον υπολογιστή και να βρίσκονται αυτά, ώστε να είναι πάντα ενημερωμένο το συνολικό blockchain. Αντίθετα, στις πιστωτικές κάρτες, οι κινήσεις γράφονται άπαξ και μόνο στον υπολογιστή της τράπεζας που τις διακινεί. Για να γίνει πιο κατανοητό το κόστος, έχει υπολογιστεί ότι κάθε συναλλαγή σε bitcoins απαιτεί το ρεύμα που καίει ένα νοικοκυριό τεσσάρων ατόμων, σε ένα μήνα. Και, όσο μεγαλώνει η αλυσίδα των μπλοκ, τόσο ανεβαίνει και η κατανάλωση ρεύματος για την ενημέρωση τους. Για τους λόγους αυτούς, οι υπολογιστές που κάνουν εξόρυξη Bitcoins λειτουργούν συνήθως σε κρύα κλίματα όπου απαιτείται λιγότερη ψύξη και σε περιοχές που παράγεται πολύ και φθηνό ρεύμα, με μη οικολογικούς τρόπους, δηλαδή από κάρβουνο. Δεν είναι τυχαίο ότι μερικά από τα μεγαλύτερα συστήματα υπολογιστών που εξορύσσουν Bitcoins λειτουργούν στη Μογγολία και την Κίνα.

Μπορώ να αποκτήσω Bitcoins χωρίς να κάνω εξόρυξη;

Επειδή για οτιδήποτε παράγεται υπάρχει και μια αγορά, έχουν δημιουργηθεί ηλεκτρονικές πλατφόρμες που «εμπορεύονται» κρυπτονομίσματα ή ακριβέστερα που δίνουν τη δυνατότητα στους κατόχους τους να κάνουν συναλλαγές και αγοραπωλησίες με αυτά. Αλλά, ενώ η ταυτόχρονη ενημέρωση των μπλοκ εγγυάται όπως είδαμε την ασφάλεια του Bitcoin, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις διάφορες πλατφόρμες, που λειτουργούν έξω από το σύστημα αυτό. Άλλες μπορεί να εμπορεύονται υπάρχοντα Bitcoins καταγραμμένα σε συγκεκριμένα μπλοκ που ανήκουν σε συγκεκριμένους ιδιοκτήτες και άλλες να πουλάνε «αέρα σκέτο». Έτσι, οι ενδιαφερόμενοι «επενδυτές» πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στις επιλογές τους σχετικά με τις πλατφόρμες αυτές.

Πρέπει να αγοράσω ένα ολόκληρο Bitcoin; Και πως υποδιαιρείται αυτό;

Ένα Bitcoin υποδιαιρείται σε Satoshi. Ένα Satoshi, η μικρότερη υποδιαίρεση του, είναι 100 εκατομμυριοστά του Bitcoin. Αν λοιπόν σήμερα η αξία ενός Bitcoin είναι 60.000€, το ένα Satoshi ισούται με 6€. Αυτό είναι και το τρέχον μικρότερο εμπορεύσιμο μέγεθος του Bitcoin.

Και, αν αγοράσω κρυπτονομίσματα, σε τι νόμισμα θα πληρώσω;

Θα πληρώσετε σε ευρώ ή σε όποιο άλλο νόμισμα διαθέτετε στον τραπεζικό σας λογαριασμό. Οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών συναλλαγών, κάνουν ακριβώς αυτό. Παίρνουν τραπεζικά εκδοθέν χρήμα και το ανταλλάσσουν με κρυπτονομίσματα. Προσοχή, όχι τα ίδια τα κρυπτονόμισμα, αλλά τη θέση, τη διεύθυνση του μπλοκ στην οποία βρίσκονται αυτά.  Εισπράττοντας και κάποια αμοιβή.

Και, που μπορώ να αποθηκεύσω τα bitcoins που θα αγοράσω;

Μα, σε ψηφιακά ηλεκτρονικά πορτοφόλια. Ένα ηλεκτρονικό πορτοφόλι είναι ουσιαστικά ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή μέσα στο οποίο αποθηκεύουμε τις διευθύνσεις δηλαδή τη θέση στο blockchain, των bitcoins που μας ανήκουν.

Είναι ασφαλές το ψηφιακό πορτοφόλι μας;

Το πορτοφόλι μας, όπως και κάθε συναλλαγή που καταγράφεται στα μπλοκ του Blockchain, προστατεύεται από ένα δημόσιο και ένα ιδιωτικό ηλεκτρονικό κλειδί. Μπορούμε, αναλογικά να το φανταστούμε σαν ένα site που για να το χρησιμοποιήσουμε πρέπει να έχουμε μια ταυτότητα χρήστη (user id) που την ξέρουν όλοι και ένα συνθηματικό (password) που ξέρουμε μόνο εμείς. Αν χάσουμε (ή ξεχάσουμε) το προσωπικό μας κλειδί, χάσαμε και το πορτοφόλι, αφού δεν θα μπορούμε να το ανοίξουμε. Αν μας το κλέψει κάποιος χάκερ και το χρησιμοποιήσει, πέταξαν τα bitcoins μας. Διότι, θα τα μεταφέρει στο δικό του ηλεκτρονικό πορτοφόλι και θα χάσουμε αυτά και τα ίχνη τους. Για το λόγο αυτό, οι υπολογιστές που έχουν ψηφιακά πορτοφόλια, συνήθως συνδέονται στο διαδίκτυο μόνο όταν θέλουμε να κάνουμε κάποια συναλλαγή. Φυσικά, επειδή οι υπολογιστές, όπως και κάθε τι άλλο χαλάνε, πρέπει να έχουμε κάπου αλλού και εφεδρικό αντίγραφο (backup) του ηλεκτρονικού πορτοφολιού μας.

Θα μπορούσαμε να επεκταθούμε οριζοντίως και καθέτως και να γράψουμε πάρα πολλά για τα κρυπτονομίσματα. Για τα οποία, άλλοι πιστεύουν ότι είναι το μέλλον του χρήματος και άλλοι ότι είναι μια φούσκα και κάποτε, αργά η γρήγορα θα «σκάσει». Ο χρόνος και η πρόοδος της τεχνολογίας, θα δείξουν ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Μέχρι τότε, προσέχετε που επενδύετε, τις όποιες οικονομίες σας.