Του Μάνου Στεφανίδη
Επιτέλους! Ο κύριος Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών μίλησε στη LIFO είπε και πολλά και σωστά πράγματα. Και μάλιστα με την γνωστή αρκαδική του ντομπροσύνη. Όπως π.χ. για το “σύνδρομο του Γράμμου” και τον ηλίθιο ρεβανσισμό που κατατρύχει την αριστερά ως σήμερα αλλά και για τους ανεγκέφαλους “γραφίτες” που δεν σέβονται το περικαλλές κτήριο των Χάνσεν.
Μόνο που κατά την άποψή μου ο σεβαστός κύριος πρόεδρος μίλησε κάπως αργά. Και μίλησε αφού πρώτα τα πήρε όλα: Και θέσεις και αξιώματα και προβολή και υψηλές αμοιβές. Και από τα κόμματα εξουσίας και από την επίσημη πολιτεία και από τους φορείς του Κράτους. Λέει σωστά πράγματα χωρίς όμως κανένα προσωπικό ρίσκο και από θέση ασφαλείας όντας ο εκλεκτός του συστήματος με ολόκληρη κουστωδία οπαδών γύρω του, πρόθυμων να υπερασπιστούν και τον ίδιο και το πολύ αξιόλογο έργο του.
Ο Βαλτινός είναι σήμερα, εκτός από έξοχος τακτικιστής, και ο κορυφαίος μας πεζογράφος. Για τον λόγο ακριβώς αυτό, θα τον ήθελα να παίζει τον ρόλο που διαδραμάτισε ο Σεφέρης στην Δικτατορία. Δεν τον έπαιξε και θλίβομαι για αυτό. Όπως θλίβομαι και για την περίπτωση του Κωνσταντίνου Τσουκαλά, τον οποίο θαύμαζα ως φοιτητής και ο οποίος κατάντησε από σημαιοφόρος ουραγός και παρακολούθημα.
Θέλω να πω με αυτά τα παραδείγματα ότι οι άνθρωποι αυτοί με το ταλέντο και το κύρος τους, με το έργο και την προσωπικότητα τους, με την εμπειρία και την συμμετοχή τους στα κοινά, θα έπρεπε να είναι σημεία αναφοράς για έναν ολόκληρο κόσμο αποπροσανατολισμένο και μαλθακό από την χρόνια κατανάλωση πνευματικών υποπροϊόντων και λαϊκιστικής ρητορείας, αλλά ΔΕΝ είναι. Δυστυχώς είναι και αυτοί κομμάτι της κρίσης, αντί να αποτελούν την ελπίδα για το ξεπέρασμα της.
Ίσως, πάλι, εγώ να παραμένω ρομαντικός περιμένοντας τα περισσότερα από εκείνους που a priori τα διαθέτουν. Εξ ου και η απογοήτευση μου. Από τον Βαλτινό ασφαλώς θα μείνει το έργο του, “Η κάθοδος των Εννιά”, η συνταρακτική «Ορθοκωστά», «Το συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη», «Τα στοιχεία για την δεκαετία του ’60», «Ο τελευταίος Βαρλάμης», κλπ. Θα μείνουν όμως και η αξεδίψαστη επιθυμία του για δύναμη και για εξουσία. Θα μείνει με άλλα λόγια η πολιτεία του εκτός από την δημιουργία του. Η σχέση του με τις λογής εξουσίες ώσπου να καταστεί και ο ίδιος ένα κομμάτι τους.
Τι κρίμα γιατί αυτός ο πανέξυπνος και χαρισματικός άνθρωπος, θα μπορούσε -και το λέει με πολλή ταπεινότητα ένας πολύ νεότερος- να γίνει κάτι πολύ καλύτερο. Δηλαδή πρόσωπο και σημείο αναφοράς για έναν ολόκληρο κόσμο, για μιαν ολόκληρη εποχή. Όπως π.χ ο Νίκος Καρούζος ή ο Μανόλης Αναγνωστάκης εφόσον είμαστε σχεδόν μεταφυσικά μοιρασμένοι όλοι οι άνθρωποι σε Αγιάννηδες τυφλωμένους από το έαρ και σε Λαυρέντηδες που το αντιμετωπίζουν απλώς σαν ευκαιρία. Καταλαβαινόμαστε, θαρρώ …
Σημείωση: Τέλος όμως με τα παράπονα. Ο Θανάσης Βαλτινός, από την υψηλή του θέση, οφείλει να αποκαταστήσει το καθημαγμένο κύρος της Ακαδημίας Αθηνών εξυγαίνοντας τους θεσμούς και τα επιμέρους ιδρύματά της και επιβάλλοντας αξιοκρατία παντού. Γιατί διαθέτουμε μεν πνευματικούς ανθρώπους αλλά έχουμε οδυνηρή έλλειψη μεγεθών. Μπορεί;
Υστερόγραφα:
Ας πέσει ο καιρός, ας τελειώνουμε…
Μάρκος Αυγέρης, 1973
- Σκόρπιες οι ειδήσεις, φύρδην-μίγδην οι πληροφορίες, στάγδην βραδέως η μελαγχολία. Ο τόπος βουλιάζει, το πολιτικό σύστημα περί άλλα τυρβάζει και οι διανοούμενοι, οι σταρ της τέχνης, παραμένουν εγκλωβισμένοι στη ναρκισσιστική ματαιοδοξία τους. Προχτές το Παρίσι, χτες οι Βρυξέλλες αλλά σήμερα και κάθε μέρα η Ειδομένη, ο Πειραιάς, η Λέσβος. Στον πνευματικό μας μικρόκοσμο το περιοδικό Νέα Ευθύνη, τις προάλλες, κυκλοφόρησε με ένα ακόμα, έχω χάσει τον αριθμό, αφιέρωμα στον άξιο συγγραφέα Θανάση Βαλτινό. Διερωτώμαι: “Δεν κουράστηκε ο πολυβραβευμένος ογδοηκοντούτης ακαδημαϊκός τους εξακολουθητικούς επαίνους του δήμου και των σοφιστών, δεν χόρτασε την ιδιότυπη ηδονή της πνευματικής εξουσίας;” Δεν βαρέθηκε. Δεν χόρτασε! Η σιωπή και το πένθος -κυρίως για τον εξανδραποδισμό των νεότερων γενεών και για τον ευτελισμό της πατρίδας- δεν ταιριάζουν στους επιφανείς των γραμμάτων μας. Το “εγώ” υπερκαλύπτει το “εμείς” όπως ο λιβανωτός των εγκωμίων τον τρόμο της ιστορίας. Τους αρκεί να ακούγεται συνεχώς το όνομά τους έστω και σαν αντίλαλος στο φαράγγι των ιλίγγων.
- Απ´ την άλλη η ανυπαρξία σοβαρού κράτους και θεσμών επέτρεψε τη γρήγορη αντικατάσταση της παλιάς διευθύντριας του ΕΜΣΤ με καινούρια χωρίς πολλά-πολλά, βαρετές διαδικασίες επιλογής κλπ. ώστε λάου-λάου να προχωρήσει σύντομα η λειτουργία του μουσείου. Στα εγκαίνια του θα παρουσιαστεί το διδακτικό happening “ο Θάνατος σου η Ζωή μου”. Πρωταγωνιστούν αρχαίος χορός αμαξιδίων και υποκριτές σε ρόλους κανιβάλων. Ο τελευταίος επιζών κανίβαλος κερδίζει. Γίνεται από ταγματάρχης στρατηγός. Όσο για την παλιά διεύθυνση, ας πρόσεχε. Δεν είναι ούτε η ίδια άμοιρη από παιχνιδάκια εξουσίας, φαβοριτισμούς ή αποκλεισμούς. Μόνο που να, εδικαιούτο, μετά από τόσα χρόνια, να ανοίξει πρώτη το μαγαζί.
- Όσο πιο ασήμαντος είναι κανείς σε αυτόν τον τόπο, όσο πιο γονυπετής, τόσο και πιο επιτυχημένος. Εγώ πάλι, με αυτά που γράφω, όχι βραβείο από την Ακαδημία δεν θα δω αλλά και ούτε και πρόσκληση για τα μελλοντικά πάρτι του ΕΜΣΤ. Καλά να πάθω!
