Συνέντευξη στο ΑΠΕ – ΜΠΕ
Ο Νίκος Μουζέλης, καθηγητής του London School of Economics and Political Science και μέλος της Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, είναι από τους σημαντικότερους σύγχρονους διανοούμενους με διακριτό στίγμα πολιτικού λόγου στο δημόσιο χώρος. Η συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων που ακολουθεί είναι μια διαυγής πολιτική απάντηση σε όσους ανέλαβαν εργολαβικά την αποδόμηση το τελευταίο διάστημα. Δεν έχει καμιά οργανική σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ο λόγος του είναι νηφάλιος καθαρός και τον διατυπώνει με παρρησία και συνέπεια στην θέσεις του.
Όπως κατέληξε προλογίζοντας το βιβλίο ” Το μυθιστόρημα του ΠΑΣΟΚ” στην επανέκδοσή του από το “Βήμα” το 2007 “… η προώθηση στενά κομματικών συμφερόντων να μην υπερισχύει της προώθησης πιο γενικών συλλογικών στόχων”. Τι άλλο είναι η αναθεώρηση τους Συντάγματος; .
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του φημισμένου ακαδημαϊκού έχει ως εξής:
Κύριε Μουζέλη, πώς αποφασίσατε να συμμετάσχετε στην Επιτροπή διαλόγου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, όταν είχε σηκώσει πολύ «σκόνη», πριν καν ανακοινωθούν τα μέλη της;
Κοιτάξτε, εδώ και 20 χρόνια ασχολούμαι με θέματα που σχετίζονται με την ελληνική κομματικοκρατία, ως πρόεδρος της ΜΚO Ένωση Πολιτών για την Παρέμβαση. Παράλληλα ασχολούμαι θεωρητικά και στην πράξη με θέματα της ελληνικής κομματικοκρατίας που οδήγησε σε μια τεράστια ανισορροπία μεταξύ κράτους και κοινωνίας. Όταν δέχτηκα το τηλεφώνημα του πρωθυπουργού το θεώρησα καθήκον μου να αποδεχτώ.
Και σε όλα τα επικριτικά που ακούγονται για την επιτροπή;
Πράγματι ακούστηκαν πολλά, όπως ότι δεν είμαστε νομικοί/συνταγματολόγοι, ότι αυτό είναι έργο της Βουλής και όχι της κοινωνίας κ.λπ. Εμείς έχουμε επιφορτιστεί να ανοίξουμε διάλογο με την κοινωνία και να καταγράψουμε τις απόψεις της. Να δούμε ο καθένας από το πόστο του, τι θέλουν οι Δήμοι, οι ΜΚΟ, οι πολίτες να αλλάξει ως προς το Σύνταγμα. Η Επιτροπή θα μεταφέρει αυτές τις απόψεις στα πλαίσια ενός δημοκρατικού διαλόγου. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό τα δικά μας πορίσματα θα επεξεργαστεί μια άλλη επιτροπή αποτελούμενη από νομικούς και στη συνέχεια θα τα εισηγηθεί στη Βουλή, που μόνη έχει και τη νομοθετική αρμοδιότητα. Ωστόσο ο διάλογος με την κοινωνία είναι σημαντικός γιατί δείχνει μια κίνηση εκδημοκρατισμού του πολιτεύματος.
Χαρακτηρίζετε την Επιτροπή κίνηση εκδημοκρατισμού του πολιτεύματός, την ίδια ώρα ωστόσο ακούγονται δηλώσεις, όπως ότι ο Αλέξης Τσίπρας φτιάχνει αυταρχικό καθεστώς. Πού βρίσκεται η αλήθεια;
Θα χαρακτήριζα αυτές τις δηλώσεις Κασσανδρική φαντασίωση. Ακούμε ότι ο Τσίπρας στοχεύει σε είδος διακυβέρνησης τύπου Πούτιν, Ερντογάν ή Τσάβες. Κατά τη γνώμη μου ο Τσίπρας επιθυμεί κάτι τέτοιο από τη στιγμή που επέλεξε να παραμείνει στην ευρωζώνη.
Ωστόσο μπορείτε να αποκλείσετε την πολιτική του επικυριαρχία στο εσωτερικό της χώρας;
Όχι δεν μπορώ να το αποκλείσω, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα γίνει με δημοκρατικό τρόπο, όπως συνέβη και με το ΠΑΣΟΚ.
Συμπεραίνω από την απάντηση σας ότι δεν βλέπετε συρρίκνωση του ΣΥΡΙΖΑ ή διάλυση του;
Όχι δεν βλέπω συρρίκνωση, αντιθέτως βλέπω να δημιουργείται ένα νέο δίπολο με κυρίαρχες δυνάμεις τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ. Το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι φαντάζουν πολύ αδύνατες δυνάμεις για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, παρότι θα ήταν πολύ χρήσιμο, και για μένα προσωπικά επιθυμητό, αυτός ο χώρος να εξελιχθεί ως ένας τρίτος πόλος του κομματικού μας συστήματος. Παρ’ όλα αυτά δεν το βλέπω για τη στιγμή.
Ποια πολιτική δύναμη βλέπετε ικανή να υλοποιήσει το Μνημόνιο και να οδηγήσει τη χώρα στην επόμενη μέρα;
Δεν υπάρχει άλλη πολιτική δύναμη να υλοποιήσει το Μνημόνιο και να οδηγήσει τη χώρα με ασφάλεια στην επόμενη μέρα, εκτός από τον Αλέξη Τσίπρα, οποιοσδήποτε άλλος θα είχε πολύ μεγαλύτερα εμπόδια.
Πώς μπορεί να γίνει αυτό, όταν η αξιωματική αντιπολίτευση επιμένει σε εκλογές και όταν ακόμα και στο εσωτερικό της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν αντιδράσεις για το πρόγραμμα;
Θα έλεγα ότι είναι λάθος για τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ζητά συνεχώς εκλογές, είναι λάθος και για τον ίδιο και για το κόμμα του. Δεν θα μπορέσει τόσο εύκολα να τελειώσει με το Μνημόνιο. Θα αναγκαστεί και αυτός να πάρει ακόμη πιο σκληρά αντιλαϊκά μέτρα, και θα έχει μεγαλύτερη δυσκολία να τα περάσει. Όσον αφορά το εσωτερικό τοπίο του ΣΥΡΙΖΑ, είναι σαφές ότι υπάρχουν αντιδράσεις ειδικά από τη στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας αναγκάστηκε να υιοθετήσει τις απαιτήσεις του Μνημονίου. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός διευκολύνεται με την πρακτική που υπάρχει στην Αριστερά όποιος βουλευτής διαφωνεί να παραδίδει την έδρα του. Ενώ και από την πλευρά των ΑΝΕΛ, δεν πιστεύω πως θα κινδυνέψει η κυβέρνηση, αφού δεν φαίνεται να έχουν καμία διάθεση να χάσουν την εξουσία που δεν θα είχαν φανταστεί ούτε στο όνειρό τους.
Εκτιμάτε ότι είμαστε πιο κοντά στη διάλυση της ΕΕ, με δεδομένη την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας ή πιο κοντά την ενοποίηση της;
Η Ευρώπη δεν θα διαλυθεί. Από μια πλευρά θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι η αποχώρησή της βοηθάει μακροπρόθεσμα τη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Σας θυμίζω ότι από τη δημιουργία της Ένωσης, ο Ντε Γκολ δεν ήθελε την ένταξη της. Η Αγγλία έβαζε πάντα εμπόδια στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Το μόνο που την ενδιέφερε ήταν μια μεγάλη αγορά. Φυσικά η εμμονή της Γερμανίας στον νεοφιλελευθερισμό και στην πίστη ότι οι αγορές αυτορυθμίζονται δημιουργεί πρόβλημα, κυρίως στην αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, αφού έχει στους κόλπους της ανταγωνιστικές και λιγότερο ανταγωνιστικές οικονομίες. Αυτό οδηγεί σε μια συστηματική μεταφορά πόρων από τον Νότο στον Βορρά και ήρθε η ώρα να αλλάξει.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε πολλές φορές το ζήτημα των προβλημάτων του Νότου, μάλιστα με την ευρωμεσογειακή σύνοδο υπογράμμισε με έναν τρόπο την ανάγκη να μπει τέλος στη λιτότητα. Εάν βρισκόμαστε πολύ κοντά στην ενοποίηση της Ευρώπης ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει σημαντικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη;
Η Ευρώπη καθυστερεί αλλά προχωρά, ο Νότος καθυστέρησε αλλά ξεκινά. Η Γερμανία, μπορεί να αλλάξει στρατηγική. Ο αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Γκάμπριελ έχει δώσει το στίγμα του ενάντια στις πολιτικές της λιτότητας που υπερασπίζεται η Μέρκελ. Εάν υπάρξει η συνεργασία των Σοσιαλδημοκρατών, των Πρασίνων και της Αριστεράς στις εθνικές γερμανικές εκλογές του 2017, ο συσχετισμοί αλλάζουν, η Ευρώπη αλλάζει και οι πολιτικές λιτότητας μπορεί να αλλάξουν επίσης. Η άνοδος της ακροδεξιάς παντού στην Ευρώπη, οι συνεχώς αυξανόμενες ανισότητες ενδοκρατικές και διακρατικές, η εντεινόμενη ευρωφοβία, όλα αυτά ωθούν σε αλλαγές. Στη Ευρώπη πάντως καταγράφονται κινήσεις προς σοσιαλοδημοκρατικές λύσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ξέρω πως δεν αρέσει στην Αριστερά η Σοσιαλδημοκρατία. Αλλά ξεχνάει ότι σε αυτή οφείλεται, στη χρυσή εποχή της (1945-75), η εξάπλωση των αστικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων προς τα λαϊκά στρώματα. Μέχρι σήμερα καμιά άλλη προοδευτική πολιτική δύναμη δεν πέτυχε παρόμοια αποτελέσματα. Τέλος πιστεύω ότι η συνεργασία των χωρών του Νότου εκκρεμεί εδώ και καιρό και η πρόσφατη κίνηση του Αλέξη Τσίπρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Κλείνοντας τη συνέντευξη θα ήθελα ένα σχόλιο σας με αφορμή αυτό που γράφεται στο βιβλίο για τον Φρανσουά Ολάντ, ότι η Ελλάδα Αλέξης Τσίπρας ζήτησε, το 2015, από τον Βλαντιμίρ Πούτιν να τυπώσει δραχμές στη Ρωσία.
Η κυβέρνηση του Ιανουαρίου 2015 μπήκε σε μια διαπραγμάτευση, κατά την οποία ο Αλέξης Τσίπρας πίστευε ότι μπορεί να κερδίσει περισσότερα. Τα πράγματα εξελίχθηκαν πολύ άσχημα, η οικονομία επιβαρύνθηκε σημαντικά και Ευρωπαίοι εταίροι έμειναν αμετακίνητοι. Σε αυτό το διάστημα ενδεχομένως θα έγιναν πολλά τα οποία δεν είμαι ούτε εγώ ούτε πολλοί άλλοι σε θέση να τα γνωρίζουμε. Έχει μόνο ιστορική σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο πρωθυπουργός επέλεξε τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη. Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα έφερνε πολύ χειρότερα δεινά από τις δυσκολίες που περνάμε σήμερα.
