Του Μελέτη Ρεντούμη
Όπως όλοι γνωρίζουν, ο βασικός μοχλός χρηματοδότησης όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά κυρίως στην Ελλάδα που είχε ανέκαθεν έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, είναι ο τραπεζικός κλάδος, όπου το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στις συστημικές τράπεζες, για την διοχέτευση ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Παρά τις προσπάθειες των ελληνικών τραπεζών με την πώληση και τιτλοποίηση μεγάλων πακέτων μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα ποσοστά είναι ακόμη υψηλά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ λόγω της πανδημίας, οι χορηγήσεις φρέναραν σε ρυθμό, καθώς αφενός η ζήτηση μειώθηκε δραματικά για νέες επενδύσεις και αφετέρου ο κίνδυνος σχεδόν σε όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους ανέβηκε κατακόρυφα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΚΤ έχοντας την ευθύνη της νομισματικής πολιτικής της ΕΕ και σε συνεννόηση με την Κομισιόν, έχει προβεί σε μία σημαντική δέσμη μέτρων, όπου οι τράπεζες έχουν την δυνατότητα να αντλήσουν πραγματική ρευστότητα, την οποία μπορούν πλέον να διαθέσουν στην πραγματική οικονομία.
Πιο συγκεκριμένα, το λεγόμενο haircut σε αποτιμήσεις διαφόρων assets των τραπεζών έχει μειωθεί κατά 20%, αυξάνοντας έτσι τεχνητά το ύψος της χρηματοδότησης της κάθε τράπεζας από το Ευρωσύστημα.
Επίσης, οι πρόσθετες πράξεις μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, τα λεγόμενα LTROs, πραγματοποιούνται με σημαντικά μειωμένο επιτόκιο από την προηγούμενη περίοδο, με αποτέλεσμα την μείωση του κόστους δανεισμού για τις τράπεζες.
Εκτός αυτού, το λεγόμενο QE που εφάρμοζε και πριν την κρίση η ΕΚΤ συνεχίζεται κανονικά, με πρόσθετες αγορές ομολόγων και χρεογράφων ύψους 120 δις ευρώ μέχρι τέλος του 2020.
Το σημαντικότερο όμως ίσως μέτρο, είναι το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς τίτλων λόγω της πανδημίας, με τίτλο Pandemic Emergency Purchase Program, όπου μέσω αυτής της διαδικασίας, θα γίνουν αγορές για τους επόμενους 12 μήνες, ομολόγων συνολικής αξίας άνω του 1.3 τρις ευρώ, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζεται σημαντική ρευστότητα για το τραπεζικό σύστημα.
Τέλος, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, αποφάσισαν πως θα πρέπει να μειωθεί για το διάστημα της πανδημίας η απαιτούμενη κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, με αποτέλεσμα, οι τράπεζες που είναι υπόχρεες να πρέπει απλά να εκπληρώσουν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις που απομένουν μόνο για τον βελτιωμένο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας, δημιουργώντας απόθεμα κεφαλαίου.
Με βάση τα παραπάνω μέτρα, καθώς και με τις συντονισμένες παρεμβάσεις της κυβέρνησης για τα μέτρα ενίσχυσης των επιχειρήσεων και της απασχόλησης, οι ελληνικές τράπεζες, μπορούν να χορηγήσουν μέχρι τέλος τους έτους σημαντική ρευστότητα αξίας 17 δις ευρώ, δίνοντας την ευκαιρία σε αρκετές επιχειρήσεις όχι απλά να επιβιώσουν, αλλά και να αναπτυχθούν με στρατηγικές επενδύσεις, δημιουργώντας υπεραξία για την οικονομία και την κοινωνία, αυξάνοντας ταυτόχρονα μεσοπρόθεσμα τις θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός