Του Γ. Λακόπουλου
Σε ένα άρθρο που έγραψε ο Νίκος Μπίστης στο The caller.gr για τη Διακήρυξη ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτικής Συμμαχίας σημειώνει ότι «κριτικές, μετρημένες στα δάκτυλά του ενός χεριού, ήρθαν από δυο διαμετρικά αντίθετες οπτικές».
Ακριβώς αυτή η επισήμανση δείχνει την αδυναμία του εγχειρήματος: ασχολήθηκαν λίγοι.
Ίσως χωρίς το επικριτικό κείμενο του ΑΠ, που ιντριγκάρισε τους 53 και αντέδρασαν, θα υπήρχε στα ΜΜΕ μόνο η αρχική τυπική καταχώριση του κειμένου της Διακήρυξης και ορισμένες αξιοσημείωτες παρεμβάσεις όπως του καθηγητή Μιχ. Σπουρδαλάκη στην «Εποχή» και του Δημήτρη Τσίρκα.
Ένα πολιτικό κείμενο που διεκδικεί ιδρυτικό χαρακτήρα, αν περάσει απαρατήρητο, είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ.
Αν δεν εμπνέει όσους διάβασαν τις 16 σελίδες του -πόσοι ήταν άραγε;- και αν δεν τους παρακινεί να παρέμβουν για να το συμπληρώσουν, να τον κρίνουν, να το διορθώσουν, ακόμη και για να το αμφισβητήσουν, είναι «νεκρό». Πολύ περισσότερο αν δεν υπάρχει διαδικασία που θα τους επιτρέψει να το εγκρίνουν στην τελική μορφή του.
Από πουθενά δεν προκύπτει ότι πρόκειται για κείμενο που επιδέχεται μεταβολές, αλλαγές και συμπληρώσεις με την έννοια ότι η οριστική Διακήρυξη θα προκύψει από το Συνέδριο. Ως ιδρυτική Διακήρυξη του νέα φορέα που διαδεχθεί τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως και αν ονομάζεται.
Χωρίς αυτό όμως κάτι δεν πάει καλά. Για την ακρίβεια δεν οδεύουμε σ’ αυτό που είπε πολύ εύστοχα ο Γιάννης Δραγασάκης: «Δεύτερο ιδρυτικό συνέδριο». Μετά το πρώτο του 2013 του οποίου η Διακήρυξη θα… παραμείνει ενεργή!
Πέρα από τις άλλες αδυναμίες του, το στοιχείο αποδυνάμωσης της διακηρυκτικής ισχύος αυτού του κειμένου είναι ότι ρίχνει τη μπάλα μακριά, αλλά παραβλέπει τα ζητήματα της συγκυρίας.
Αναφέρεται στο «όραμα για μια κοινωνία με σοσιαλισμό, δημοκρατία και ελευθερία» και επιδίδεται σε ρομαντισμούς του τύπου: «μια κοινωνία που η παραγωγή θα οργανώνεται δημοκρατικά με κριτήριο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, την εκπλήρωση των επιθυμιών και όχι το κέρδος». Αλλά χάνει το δάσος για χάρη των δέντρων και παραβλέπει τα ενδιάμεσα στάδια.
Το πρώτο είναι η κριτική αποτίμηση της κυβερνητικής εμπειρίας του ΣΥΡΙΖΑ. Το επόμενο είναι η οργάνωση της πολιτικής παρουσίας του ως εναλλακτική λύση διακυβέρνησης με συγκεκριμένο πρόγραμμα και όχι ως καλή εισήγηση σε σεμινάριο.
Σε κάποια σημεία μάλιστα θολώνει τα νερά. Λέει: “Διακηρύσσουμε τη πρόθεση μας να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να οικοδομήσουμε την Αριστερά της εποχής μας και καλούμε όλους τους Δημοκρατικούς και προοδευτικούς πολίτες να ενταχθούν στον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία”.
Αλλά συνεχίζει: «Και στη πορεία προς το 3ο Συνέδριο τομή, του ΣΥΡΙΖΑ, να συν διαμορφώσουμε ένα κόμμα μαζικό, λαϊκό, ριζοσπαστικό, δημοκρατικό που θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και θα δίνει ρεαλιστικές και προοδευτικές απαντήσεις σε όλα τα σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και ο λαός».
Ποιο κόμμα ακριβώς; Πώς γίνεται οι πολίτες να γίνουν μέλη στον ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία, αλλά το συνέδριο να είναι «του ΣΥΡΙΖΑ» και να οικοδομείται η «Αριστερά της εποχής μας»; Αυτό σημαίνει ότι θα προκύψει πάλι ΣΥΡΙΖΑ, όσα θα συζητηθούν ως τότε θα είναι αέρας κοπανιστός.
Με άλλα λόγια αν η Διακήρυξη δεν είναι ανοιχτή σε αλλαγές θα μείνει σαν τις πλάκες του Μωυσή- σε μια εποχή που κανείς δεν ενδιαφέρεται για Παλιές Διαθήκες. Το «δημοκρατικό κάλεσμα ένταξης στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία» -για να αποδειχθεί παραπλανητικό, αν όχι παγίδα: ένα κείμενο που συνέταξαν λίγοι θα αποδοθεί στους πολλούς, χωρίς να έχουν λόγο στη διαμόρφωσή του. Έτσι ο πραγματικός στόχος θα αντιφάσκει με τα μέσα για την κατάκτησή του.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το 4ο κεφάλαιο της Διακήρυξης: «Η επιστροφή της πολιτικής οργάνωσης, το κόμμα που χρειαζόμαστε». Είναι το ουσιώδες τμήμα της και θα μπορούσε να είναι ολόκληρη η Διακήρυξη, χωρίς τις φλυαρίες που προηγούνται. Αναφέρεται:
“Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αλλάξει και θα αλλάζει γνωρίζοντας ότι η διαδρομή που θέλουμε να ακολουθήσουμε σημαίνει πρώτα από όλα πλατιά κοινωνική συμμετοχή. Δεν είναι δρόμος των λίγων και των «φωτισμένων». Είναι ο δρόμος της πλειοψηφίας”.
Σωστό. Ακριβώς αυτό είναι το ζητούμενο. Αλλά σε πολλά σημεία της Διακήρυξης αναδύεται ότι οι συντάκτες της αντιλαμβάνονται αυτό που προτείνουν ως το επόμενο στάδιο της ιστορικής πορείας της Αριστεράς- και κάποιων επικουρικών δυνάμεων.
Μπορεί να το δει κανείς και έτσι. Αλλά τότε αυτός ο ΣΥΡΙΖΑ που πρέπει να αλλάξει» δεν θα είναι πλειοψηφικός. Δεν θα είναι κυβερνώσα δύναμη. Θα γίνει απλώς αυτό που πρότεινε κεντρικό στέλεχος: “αριστερός πόλος”. Που θα στήνει «μέτωπα», όπως λένε άλλοι. Δεν υπάρχει πιο ανιστόρητη και αδιέξοδη επιλογή.
Η δυνατότητα στην Αριστερά να κυβερνήσει, δόθηκε από όσους αισθάνονται Κεντροαριστεροί και από αυτούς μπορεί να της ξαναδοθεί. Η Διακήρυξή το παραβλέπει. Επιδιώκει να εγγραφούν στον κομματικό ιστό οι Κεντροαριστεροί- και πάντως να ψηφίζουν το ΣΥΡΙΖΑ- αλλά το κόμμα να παραμένει άλλο από αυτό που αντιλαμβάνονται οι ίδιοι. Και κυρίως να μην ενσωματώνει τις θεμελιώσεις πεποιθήσεις τους.
Για παράδειγμα από τη Διακήρυξη απουσιάζει το σημαντικότερο στοιχείο ταυτότητας της σημερινής Ελλάδας: η συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση που είναι η στρατηγική παραδοχή του κεντροαριστερού πολίτη.
Ούτε καν ο όρος δεν υπάρχει στο κείμενο- πλην μιας συντομογραφίας «ΕΕ» σε μια σελίδα. Υπάρχουν αναφορές σε κάποια «Ευρώπη», που έχει κατακτήσεις, προβλήματα, αδιέξοδα, ακροδεξιούς, νεοφιλελεύθερους, Αριστερά -αυτή πού τη βρήκαν;- και άλλα.
Αλλά η ευρωπαϊκή υπόσταση της Ελλάδας και το μέλλον που της διασφαλίζει -ή πρέπει να της διασφαλίζει από την προοδευτική οπτική- απουσιάζει. Όταν δεν υπονοείται… έξω από την κοινοτική συμπόρευση. Σα να μην είναι η ένταξη στην Ένωση πάγια και αδιαπραγμάτευτη παράμετρος.
Σ’ αυτά τα κείμενα η απουσία σημαίνει απόρριψη. Όσοι είναι σύμφωνοι παίρνουν θέση δίπλα σε κάποια μέλη του κόμματος της Βαβυλωνιακής Ευρωπαϊκής Αριστεράς και της περιθωριακής GUE όπου ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει -ακατανόητα- μέλος. Όταν πατάς σε δυο βάρκες πρέπει να είναι καθαρό με ποια από δυο θα πάρεις το δρόμο για τη στεριά. Αλλιώς κάποιοι προσπαθούν να κοροϊδέψουν τους άλλους.
Είναι τόσο σαφές ώστε μόνο τυφλοί δεν το βλέπουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ δυο επιλογές:
Η μια είναι να ταυτιστεί με την εκλογική βάση του 32% και να συμβάλει στην συγκρότηση νέου δημοκρατικού φορέα με σύμπτυξη Αριστεράς- Κεντροαριστεράς -γιατί αυτό το μείγμα υπήρχε στην κάλπη του τον Ιουλίου. Έτσι θα μπορεί να διεκδικήσει νέα κυβερνητική πλειοψηφία, υπό τον Αλέξη Τσίπρα.
Η άλλη είναι να παραμείνει «Αριστερά» με την ψευδαίσθηση ότι θα τον ψηφίζουν οι κεντροαριστεροί, δίνοντάς τους χάντρες και καθρεφτάκια, μέχρι να διαπιστώσει ένα πρωί ότι δεν υπάρχει ως κυβερνώσα δύναμη. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όχι ο Τσίπρας.
