Του Γιώργου Μαρκάκη*
Η Ελληνική μουσική αόρατη στο εξωτερικό στο συντριπτικά τεράστιο ποσοστό παραγωγής της, για να διαδοθεί και να γίνει γνωστή στον υπόλοιπο κόσμο πρέπει να περάσει και να λανσαριστεί μέσα από το είδος που αποκαλείται διεθνώς world music ή ethnic music.
Προσωπικά εκτιμώ πως είναι αναπόφευκτη αυτή ο οδός.
Κι αυτό είτε μας αρέσει ο όρος ethnic είτε μας ξυνίζει.
Είτε πιστεύουμε πως οι ονομασίες και οι οι ετικέτες ethnic & world music είναι εποχικοί όροι και ‘αγαπημένες γεύσεις΄ γιατί άλλωστε όπως δηλώνουν διάφοροι ‘έγκριτοι δημοσιογράφοι’ κατά καιρούς ακόμα και στην πατρίδα μας (!) είναι της μόδας και περνάνε…
Την αντιγραφή ή πιο έντεχνα ….την προσαρμογή ξένης αρθρογραφίας στα ελληνικά μουσικά πράγματα την κάναμε δεκαετίες ολόκληρες.
Πρώτα από όλα ας θεωρήσω (εγώ προσωπικά) απλά , αδόκιμο τον όποιο Έλληνα δημοσιογράφο που θα θεωρήσει αδόκιμο και άσχημο τον όρο ethnic music.
Το να είσαι Κινέζος ή Inuit και να εισάγεις ξένες λέξεις στο λεξιλόγιο σου το κατανοώ !
Όντως θα μπορούσε αυτή η προσέγγιση να έχει κάποια βάση για την γλώσσα που μιλούν αφού η λεξη ethnic δεν παύει να ‘ναι ‘greek to them’.
Στο Τόκυο , στην Καλκούτα αλλά και στη Άκκρα άκρη της Γκάνας συνάντησα γλώσσες που δεν κατανοούσα αλλά όταν γίνονταν επεξηγηματική αναφορά σχετικά με την δουλειά που κάνω ξεχώριζα καθαρά και ευδιάκριτα την ελληνική λεξη ‘εθνικ’ ανάμεσα στο ίδιο τους το ξένο προς εμένα λεξιλόγιο.
Θα πρέπει να θεωρήσουμε αυτοκλαδευτικό το να ισχυριστούμε εμείς οι ίδιοι ¨Ελληνες ότι, ο όρος Ethnic είναι passé όπως και η λέξη αλλά και ο ορισμός της μουσικής ταυτότητας των Εθνών που προέρχεται από την ελληνική λέξη ΕΘΝΟΣ !
Η Ελλάδα δεν είναι μουσικά παρά μια απειροελάχιστη κουκκίδα μουσικά στο ΟΛΟΝ.
Άρα πως θα μπορούσαμε να τιτλοφορήσουμε την προσπάθεια που κάνουμε για διάδοση της τεράστιας και πολύχρονης μουσικής παράδοσης μας, αν δεν την εντάξουμε μέσα στην κατηγορία που αγγίζει και εμπεριέχει όλες τις μουσικές, όλων των υπολοίπων Εθνών του πλανήτη μας μέρος του οποίου είμαστε και εμείς ;
Πιστεύω πως οφείλουμε να συμφωνήσουμε όλοι μας στο εξής ζήτημα.
Ακόμα και αν η χρήση της λέξης ‘ethnic music & world music ’ είναι εποχική και… ’της μόδας’ στο εξωτερικό, γιατί απλά η παγκόσμια μουσική βιομηχανία προτάσει πάντα το άεναο ανεβοκατέβασμα διαφορων γεύσεων ώστε να ανανεώνει καταναλωτικά το ενδιαφέρον του κοινού και να εισπράττει πάντα, θα έπρεπε εμείς οι ίδιοι να ενθαρρύνουμε ένα ολόκληρο πλανήτη να χρησιμοποιεί μια λέξη ελληνική που περιγράφει ένα παγκόσμιο μουσικό φαινόμενο και να την διαδώσουμε αντί να την κλαδεψουμε μιμητικά διαβάζοντας και αναπραράγοντας μόνιμα τα άρθρα του Αγγλόφωνου MTVκρατουμενου παγκόσμιου μουσικού Τύπου.
Πιο απλά;
Δεν είναι προτιμώτερο να νοιώθουμε ενοχικά και εποχικά παρά αποχικά τόσες δεκαετίες;
Η ελληνική Μουσική και ότι έχει γίνει ή γίνεται εξαιρετικά αποσπασματικά γνωστό εδώ και δεκαετίες γύρω από αυτήν και τους δημιουργούς της θα κατατάσσεται σε αυτές τις δύο κατηγορίες που αναρτούνται ακόμα και στα εναπομείναντα ράφια παλιών δισκοπωλείων σε όλο τον κόσμο. Εστω και αυτών των σημερινών ιντερνετικών.
World και Ethnic
Αυτοί οι φωτισμένοι ‘επώνυμοι’ δημοσιο-γραφίσκοι που προσπαθούσαν να εξηγήσουν- σε ένα καράβι της γραμμής γυρνώντας από ένα νησί καλοκαιριάτικα – σε κάποιους σαστισμένους τουρίστες ότι η ελληνική μουσική σήμερα διαιρείται σε
rebetiko laiko and entehno ! με κάνανε να παρακαλάω νοιώθοντας αυτές τις λέξεις τους σαν καυτό σπαθί του δήμιου που με κλειστα δεμένα μάτια με σπρώχνει να περπατήσω έξω απο το σκαρί του πλοίου για να πέσω στους πεινασμένους γαλέους του Αιγαίου…
“αχ με αυτήν την θέση απέναντι τους που κλήρωσε η τύχη να κάθομαι… Δεν μπορει να κοντύνει αυτή η σανίδα και να τελειώνω στο πέλαγος πριν πιάσουμε το λιμανι αγωνίας …”
Ο μουσικός Τύπος των πατρίδας μας παραμένει από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 δορυφόρος του αγγλόφωνου όπου εκτός λίγων εξαιρέσεων τα άρθρα των συντακτών είναι αναμάσημα , μετάφραση και σπανιότερα δηλώνουν ‘προσαρμογή ΄στην ελληνική πραγματικότητα…
Σίγουρα μπορεί να διαφωνείς αναγνώστη. Ρωτώ όμως !
Υπάρχει άλλη νεολαία αν όχι στον πλανήτη τουλάχιστον στην Ευρώπη που έμαθε, τραγούδησε, διασκέδασε στα πάρτι της, αγάπησε ενηλικιώθηκε και έπλασε τις επόμενες ‘επαναστατημένες γενιές’ με τόση προσήλωση στο αμερικανοβρετανικό ροκ ιδίωμα και ταυτόχρονα να δηλώνει κριτικά αριστερή, ρηξικέλευθη και επαναστατημένη απέναντι στις κυβερνήσεις των ίδιων αυτών των κέντρων μαζικής κουλτούρας και όλων των παρακλάδων τους, που έχουν άλλωστε στο δέντρο του το κάθε Αγγλοφωνο TOΠ TEN ;
Ααα ναι ! Και σε αυτά τα ΤΟΠ 10 ας προσθέσουμε και τα εναλλακτικά «Ινδικά» Charts. Τα επονομαζόμενα και Indies …
«Με πόσα «Bella Ciaο” “hasta simepre” και «We don’t need no education, we don’t need thoughts control’ αν τραγουδώ μέσα στην μέρα Πάτερ μου, συμβαδίζω στην ανύποπτη συγκρουσιακή ζωή μου;»
Μπορεί να συνδιαστούν πράγματι αυτά ; Και αν ναι Πόσες δεκαετίες;
Δηλαδή γίνεται να έχω υπέρ-κατανάλωση μαζί ταυτόχρονα με επαναστατική πίστη που εκδηλώνεται αρχικά στις αφίσες και στα συνθήματα πάνω στο θρανίο αλλά και σήμερα στα πιστεύω μου, στον τρόπο που μεγαλώνω τα παιδιά μου ή και ακόμα στην όποια ψήφο μου… χωρίς να μπορώ να εξηγήσω πραγματικά το σχιζοειδές φαινόμενο.
Να ζω πιο καταναλωτικά απο τον κύριο Τζων Smith που κατοικεί στο Park Avenue και εργάζεται Downtown Manhattan, να τραγουδώ τα ίδια κομμάτια που έμαθε και αυτός στην εφηβεία του και μετά να τον ‘ξεκοιλιάζω’ για τον ρόλο που παίζει η τράπεζα του που εργάζεται και ονομάζεται ΔΝΤ.
Για δεκαετίες μάθαμε “περιοδικά” πως ότι λάμπει είναι χρυσός άσχετα αν μας άρεσε η αγορά του Αλ ..Χαλάλι..μου που σφυριλατουσε το μέταλο αλλιώτικα και έθνικ.
Σημερα νοιώθουμε en abstinens όταν υποψιαζόμαστε έλλειψη στην αγορά λουστραρισμένου νικελίου
Τι στιχάκια τραγουδούσαμε μπρε τόσες δεκαετίες έχοντας υψωμένη την γροθιά ακόμα και στα όνειρα μας εν κρυπτώ ;
Ανατρέξτε διαδικτυακά και βρείτε ετήσιες συνοπτικές δισκοκριτικές κάθε φορά που έρχονται Χριστούγεννα και ανοίγει η διάθεση μας και το ασθματικό πορτοφόλι μας. Πόσες τέτοιες θα πρέπει να διαβάσουμε από πεφωτισμένους ετερόφωτους Έλληνες μουσικοκριτικούς σε όλα τα Μέσα και τα …Έξω για να ανακαλύψουμε ότι μεν πυροβολούμε το αγγλοαμερικανικό MTV σαν τρόπο ζωής αλλά και οι ακροάσεις μας υπάγονται εδώ και δεκαετίες σε ενα έστω ‘Ινδιάνικο’ παρακλάδι του, λιγο παρά κάτω.
Την παράδοση μας τις ριζες μας την αποξηράναμε και την καπνίσαμε στην πίπα. Μηπως ήρθε η ώρα να την νοτίσουμε αναπνευστικά τώρα λίγο για να γίνει πιο εύκολη να δουλευτεί;
Απουσιάζει η κριτική ματιά στα μέρη μας; Ή μήπως είναι και ήταν εδώ πάντα ΄δίπλα μας ή τόσο αραιή παρουσία τέτοιων λίγων περιπτώσεων που το ευρύτερο Εθνικό πάχος καλύπτει τον οπτικό ορίζοντα μιας ψαγμένης αρθρογραφίας και ανθρωπομιλιάς;
Πόσα άγρια άλογα νεκρά οφείλουμε να δούμε στις πόλεις μας για να δούμε πως ο μέσος χρόνος αυτών των ραδιοφΟνικών και τηλεοπτικών ρεπορτάζ θα είναι περισσότερος από αυτόν που αφιερώνουμε στα οπίσθια διάφορων κοριτσιών που γλουτοφέρνουν δίπλα στους σουπερ σταρ των αθλητικών νέων ;
Μπας και η οφθαλμολαγνεία έχει γίνει επίσημο εθνικό σπορ και δεν υπάρχουν άλλα αθλήματα στα Ολυμπιακά μέρη μας;
Ένα 2λεπτο για νέους αντιπροσώπους της μουσικής μας Τέχνης δίπλα σε ανορεξικά παρλιακά της αλλοδαπής δεν έπρεπε να έχουμε στην Τι Βι πριν απο το Δελτίο Καιρού στις Ειδήσεις των 8;
Ναι μιλάμε για τις ίδιες Ειδήσεις …που στέλνουν αποστολή για καταθέσεις στεφάνων στα Ϊμια όταν τα επισκέπτεται κάποιο δημόσιο πρόσωπο αλλά μόνιμα αγνοούν το Καστελόριζο στο Δελτίο Καιρού, αφού ο χάρτης τους, είτε το έχει εξαφανίσει είτε το διπλώνει λες και είναι μαντηλάκι στο πέτο.
Στην ψυχανάλυση μιλάμε για προσπάθεια ασυναίσθητου φραξίματος του στόματος με το ίδιο μας το χέρι κάθε φορά που λέμε χοντρά ψέματα
Μήπως στην τηλεόραση αλλά και το ραδιόφωνο ισχύει το ότι η προβολή και αναφορά τόσων οπισθίων στις ειδήσεις μας εξισορροπεί ενοχικά την δουλειά που γίνεται για τον Πολιτισμό μας και την προβολή του ;
Η κρίση που βιώνουμε ή τεράστια ΚΡΙΣΗ , λέτε να μην άγγιξε την Ελληνική δημοσιογραφία γύρω από την Μουσική και τις Τέχνες μας;
Ή πιστεύουμε πως από τα “άνθη του κακού” θα προέκυπταν νόστιμα φρούτα τόσα χρόνια;
γιώργος μαρκάκης
*Δημοσιογράφος και παραγωγός Ραδιόφωνου .Έχει συνεργαστεί με τις Δημόσιες Ραδιοφωνίες της Σουηδίας SR / Γερμανίας RBB και του BBC Radio3.Σήμερα εργάζεται στο Ράδιο Κόσμος / ΕΡΤ)