Του Γ. Λακόπουλου
Ποια σχέση έχουν η πόλη Σεν Βιτ του Βελγίου, η Θεσσαλονίκη και η Γκρενόμπλ της Γαλλίας; Απάντηση: όποια σχέση έχουν ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και οι Επίτροποι Δημήτρης Αβραμόπουλος και Πιέρ Μοσχοβισί: και οι τρεις πήγαν, με αυτή τη σειρά, σ’ αυτές τις τρεις πόλεις και μίλησαν με τους πολίτες. Όχι από κάποιο βήμα. Απάντησαν πρόσωπο με πρόσωπο στις ερωτήσεις τους.
Αυτή η διαδικασία είναι οι Ευρωπαϊκοί Διάλογοι που οργανώνει με καταιγιστικούς ρυθμούς τους τελευταίους μήνες η Κομισιόν σε όλη την κοινοτική επικράτεια. Η ιδέα ξεκίνησε στην προηγούμενη Επιτροπή από τον Βίβιαν Ρέντιννκ, τότε Επίτροπο για θέματα Δικαιοσύνης και Επικοινωνίας.
Με το πολιτικό του αισθητήριο ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ συνέλαβε ότι πρόκειται για ένα πολιτικό εργαλείο μεγάλης ισχύος, ικανό να υπερβεί την τυποποιημένη, ως τότε, σχέση του κοινοτικού κέντρου με τις κοινωνίες των χωρών μελών: διανομή έντυπου υλικού, σποτ, κάποιες αναιμικές δραστηρότητες των Αντιπροσωπειών στις πρωτεύουσες και ενδιαμέσως σποραδικές επισκέψεις των Επιτρόπων στις χώρες καταγωγής τους, είτε υπηρεσιακή παρουσία τους για συζητήσεις με τις κυβερνήσεις και κάποιες ελίτ.
Ο Γιούνκερ αποφάσισε να τα παρακάμψει όλα αυτά και να προτάξει την αμεσότητα στην ενημέρωση, προσφεύγοντας τη βάση των κοινωνιών. Όλα τα μέλη της Επιτροπής -του ιδίου συμπεριλαμβανομένου- σπεύδουν πλέον στο μέτωπο του ζωντανού διαλόγου με τους πολίτες.
Χωρίς ατζέντα, χωρίς προκατασκευασμένη θεματολογία, χωρίς προετοιμασία, χωρίς μεσολαβητές. Ο επίτροπος και οι Ευρωπαίοι πολίτες, κατά τόπους, πρόσωπο με πρόσωπο.
Οι πολίτες ερωτούν, ή σχολιάζουν κατά την κρίση τους και οι Επίτροποι απαντούν. Αμέσως, χωρίς χαρτιά και ντοσιέ, χωρίς προετοιμασία, χωρίς συμβούλους δίπλα τους. Αλλά και χωρίς τα περιθώρια υπεκφυγών και στρογγυλοποιήσεων που συνηθίζουν οι πολιτικοί –όπως είναι οι κομισάριοι .
Από τον Ιανουάριο του 2015 οργανώθηκαν Ευρωπαϊκοί Διάλογοι σε περισσότερες από 130 μικρές και μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις. Οι οδηγίες του Γιούνγκερ προς τους 27 Επιτρόπους είναι να συνεχίσουν εντατικά και να τον ενημερώνουν για τα αποτελέσματα σε εβδομαδιαία βάση.
Η Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας της Κομισιόν, που υπάγεται πλέον απευθείας στον πρόεδρο, στέλνει υπαλλήλους της σε κάθε διάλογο, να καταγράφουν το κλίμα, τις ανησυχίες των πολιτών και το είδος των ερωτήσεων και ενημερώνει το γραφείο του Γιούνγκερ. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Κομισιόν παρακολουθεί στενά αυτή τη διαδικασία.
Το δείγμα μέχρι στιγμής είναι επαρκές και η ανάλυσή του προκαλεί ενθουσιασμό σε όσους αξιολογούν τα αποτελέσματα. Ποτέ στο παρελθόν αυτοί που διοικούν την Ενωση δεν είχαν βρεθεί τόσο κοντά στους πολίτες της και ποτέ οι πολίτες δεν είχαν τοσο συστηματικά την πραγματική ευκαιρία να θέσουν τα ερωτήματά τους σε κάποιον που δεν τους μιλάει από καθέδρας, αλλά βρίσκεται ανάμεσά τους και συζητάει μαζί τους ανοικτά και ελεύθερα.
Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η διαστρωμάτωση του κοινού – με ισχυρή παρουσία των νέων -η τόλμη, η ευθύτητα αλλά και η ωριμότητα των ερωτήσεων από τους πολίτες, που γίνονται επιθετικοί σε κάποιες περιπτώσεις αλλά ποτέ απρεπείς.
Απλώς θέτουν το πρόβλημα που τους απασχολεί και την απορία που έχουν, με την ένταση που κρίνουν ότι θα προκαλέσει την όσο το δυνατόν πιο κοντινή στην αλήθεια απάντηση. Μέχρι στιγμής και οι ερωτώντες και οι ερωτώμενοι βγαίνουν κερδισμένοι.
Οι διοργανωτές των Ευρωπαϊκών Διαλόγων καταβάλλουν προσπάθεια να ενσωματώσουν στη διαδικασία των συζητήσεων όλες τις διαθέσιμες τεχνικές ώστε να μην συμμετέχουν μόνο οι παρόντες πολίτες αλλά και όσοι άλλοι επιθυμούν μέσω των σόσιαλ μίντια, ή των νέων τεχνικών τηλεδιάσκεψης (σλάιντ, γουέμπ στριμ κλπ). Έτσι οι διάλογοι εξελίσσονται σε τοπικά πολιτικά και επικοινωνιακά γεγονότα και το βεληνεκές τους διευρύνεται ειδικά στις πόλεις της περιφέρειας των κρατών μελών.
Η διαδικασία έχει κάτι από την αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία και την εκκλησία του Δήμου και προφανώς αυτή είναι η πολιτική επιδίωξη του προέδρου της Κομισιόν. Αν παρακάμψει τους ενδιάμεσους ώστε η ενημέρωση της Κομισιόν για τις κοινωνικές αντιδράσεις στις ασκούμενες κοινοτικές πολιτικές να είναι αυθεντική και γνήσια. Ακόμη και όταν δεν είναι ευχάριστη. Από αυτή την άποψη οι Ευρωπαϊκοί Διάλογοι είναι αποτελεσματικό εργαλείο για να σχεδιαστεί το μέλλον της Ευρώπης με συμμετοχή και των πολιτών της.
