Η κρίση της πολιτικής και η απο-ιδεολογικοποίηση των κομμάτων

ΦΩΤΟ: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ ΑNDREA BONETTI

Του Νίκου Λακόπουλου

Από καταβολής νεοελληνικού κόσμου όταν ακόμα τα κόμματα ήταν το Αγγλικό,  το Γαλλικό και το Ρωσικό, η βασική αντιπαράθεση Ορεινών- Πεδινών όπως εμφανίστηκε στη Γαλλία πήρε τα στοιχεία προοδευτική- συντηρητική παράταξη με μια ιδιομορφία. Η διάσταση ανάμεσα σε κομμουνιστές και σοσιαλδημοκράτες στην Ελλάδα δεν επέτρεψε να δημιουργηθεί ένα σοσιαλδημοκρατικό- σοσιαλιστικό- κόμμα όπως έγινε π.χ. στη Γερμανία που το κόμμα αυτό κυριάρχησε για ένα αιώνα ως κυβερνών κόμμα.

Φαίνεται ότι η αντιπαράθεση αυτή παίρνει στοιχεία σύγκρουσης ανάμεσα π.χ. στον Τρικούπη και τον Δηλιγιάννη, τον Βασιλιά (Κωνσταντίνο) και τον Βενιζέλο -με τον Διχασμό- την Βασιλοχουντική Δεξιά Παράταξη με ηγέτες τον Τσαλδάρη του Λαϊκού Κόμματος και την Δημοκρατική Παράταξη και το ΕΑΜ ή ηγέτες του Κέντρου- μια ελληνική ιδιομορφία λόγω Εμφυλίου- όπως ο Πλαστήρας, ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο Ανδρέας Παπανδρέου, και την Δεξιά (Παπάγος, Καραμανλής),  αν και οι βασικές αντιθέσεις είναι ανάμεσα στα δίπολα Ζαχαριάδης -Καραμανλής και Βασιλάς Κωνταντίνος ο νεώτερος και Ανδρέας Παπανδρέου.

Έτσι η πολιτική μάχη συσκοτίζεται -με ενδιάμεσες χούντες- με πρόσωπα που δεν υπακούουν ακριβώς σε ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, αλλά κυριαρχούν απέναντι στα ιδεολογικά ρεύματα με πολιτικές κινήσεις που καταγράφονται προσωρινά ως καραμανλισμός ή παπανδρεϊσμός.

Αν πρέπει να κατατάξουμε όμως κάπου αυτά τα προσωποκεντρικά κόμματα τα γεγονότα συσκοτίζονται και πάλι από νέες αντιθέσεις αφού το λεγόμενο κέντρο, όπως και ο Βενιζέλος είναι υπέρ μιας βασιλευόμενης δημοκρατίας -με σεβασμό στο Σύνταγμα, το σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ είναι και πατριωτικό που εκφράζει την «εθνική παράταξη», ο Καραμανλής συγκρούεται με το Παλάτι, αλλά και την Ακδροδεξιά που όταν επιχειρεί την Χούντα της Επταετίας αποκαλύπτει νέες εσωτερικές αντιθέσεις -που την ανέτρεψε από άλλη χούντα, αν και τελικά οι «επαναστάτες» δεν είναι Νασερικοί, αλλά …καραμανλικοί -που παραδίδουν στον Εθνάρχη- την εξουσία.

Η νέα καταγραφή των πολιτικών δυνάμεων μετά τη Χούντα αποκαλύπτει μια διάσπαση στην Δεξιά και μια διάσταση ανάμεσα στο Κέντρο και την Αριστερά με την εξαφάνιση μαζί με την Βασιλεία και του Κέντρου, που επανεμφανίζεται ως Κενροδεξιά  με τον Μητσοτάκη και τον Κώστα Καραμανλή και την Κεντροαριστερά, του Αντρέα και του Σημίτη. Όταν το κόμμα αναλαμβάνει ο Γιώργος Παπανδρέου- ο Τρίτος- δεν γνωρίζουμε που ανήκει το ΠΑΣΟΚ πότε ήταν αριστερό, σοσιαλιστικό- αντιιμπεριαλιστικό, πότε έγινε σοσιαλδημοκρατικό, πατριωτικό- δηλαδή ένα εθνικό κρατικό κόμμα εξουσίας- που τελικά συνεργάστηκε και με ακροδεξιούς του ΛΑΟΣ- μπροστά στην κατάρρευση της χώρας.

Φαίνεται πια πως αφενός οι διαχωριστικές γραμμές είχαν καταρρεύσει, αλλά και πως μπορούν να υπάρχουν κόμματα «αρχών» χωρίς μεγάλους ηγέτες. Ώσπου η κρίση, το μνημόνιο, η χρεοκοπία, ο διεθνής οικονομικός έλεγχος αλλάξαν το πολιτικό σκηνικό το ΠΑΣΟΚ, κατέρρευσε, η  Νέα Δημοκρατία υποχώρησε και δυο νέα κόμματα εμφανίστηκαν από του πουθενά- η Χρυσή Αυγή, χωρίς επαρκή ηγέτη- ανέκτησε τα ιστορικά ποσοστά της Ακροδεξιάς με 7% και ο ΣΥΡΙΖΑ ένα κόμμα-λάστιχο με έναν νέο και νεαρό ηγέτη που κατέπληξε την Ευρώπη, αλλά και τον Ομπάμα.

Αντί για κόμματα αρχών περάσαμε σε κόμματα χωρίς αρχές. Οι μεταγραφές βουλευτών είναι απίστευτες και αυτή η κυβέρνηση για πρώτη φορά κάνει ακριβώς τα αντίθετα από όσα έχει υποσχεθεί δημιουργώντας μια κρίση εκπροσώπησης πρωτοφανή στα χρονικά που οδηγεί σε αποχή από τις εκλογές το μισό εκλογικό σώμα.

Η νέα φαινομενική αντίθεση ανάμεσα σε Αντιμνημονιακούς και μνημονιακούς ‘Γερμανοτσολιάδες» φαινομενικά διατάραξε το πολιτικό σύστημα, αλλά όταν οι Αντιμνημονιακοί του Όχι που έγινε Ναι πήραν την κυβέρνηση αποκαλύφτηκε και πάλι πως δεν υπάρχουν κόμματα αρχών στην Ελλάδα, αλλά μπουλούκια με στόχο την εξουσία. Οι ελαστικές πολιτικές θέσεις μαζί με την ιδεολογική σύγχυση έφεραν στις διαδηλώσεις των Αγανακτισμένων δίπλα-δίπλα αριστερούς και δεξιούς- με πρώτους τους αντιμνημονιακούς Χρυσαυγίτες.

Η νέα πολιτική αντίθεση αφορά την παραμονή ή Όχι της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με πάλη ανάμεσα σε ευρωπαϊστές και ευρωπαϊστές. Οι Δραχμιστές ανήκουν και στην Αριστερά και στην Δεξιά, ενώ είναι εμφανής ο ρόλος της Εκκλησίας από την εποχή του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου -με πυρά κατά της Δύσης και της Ευρώπης, από τα οποία ξεφεύγει ζητώντας συγνώμη για το Σχίσα του ….1054 ο Πάπας- που σπεύδει να συναντήσει ο νέος ηγέτης της Αριστεράς Αλέξης Τσίπρας.

Τώρα έχουμε μνημονιακή Αριστερά, φιλονατοϊκή, ώστε να προσφέρει νησί στους Αμερικάνους για τις βάσεις τους. Το Έξω οι Βάσεις του Θανάτου είναι παρελθόν. ΕΟΚ και ΝΑΤΟ δεν είναι το ίδιο συνδικάτο, αφότου το ΠΑΣΟΚ που εξελέγη με αυτά τα συνθήματα είναι το πιο ευρωπαϊκό κόμμα. Το θέμα δεν είναι πλέον αν η Ελλάδα είναι αποικία, αλλά τίνος θάναι αποικία.

Η αναζήτηση συμμάχων από τη νέα αριστεροδεξιά κυβέρνηση από την Κίνα και τη Ρωσία στην Βενεζουέλα ήταν περιπετειώδης – και καταστροφική. Η κυβέρνηση Τσίπρα αποδεικνύεται το πιο καλό παιδί των μνημονίων με αντιλαϊκά μέτρα- ως είθισται να λέγονται- φορομπηχτική πολιτική κι ένα πολιτικό κυνισμό πρωτοφανή στην Ελληνική Ιστορία.

Αντί για κόμματα αρχών περάσαμε σε κόμματα χωρίς αρχές. Οι μεταγραφές βουλευτών είναι απίστευτες και αυτή η κυβέρνηση για πρώτη φορά κάνει ακριβώς τα αντίθετα από όσα έχει υποσχεθεί δημιουργώντας μια κρίση εκπροσώπησης πρωτοφανή στα χρονικά που οδηγεί σε αποχή από τις εκλογές το μισό εκλογικό σώμα.

Η πολιτική αναξιοπιστία μεταφέρεται στην κοινωνία, την οικονομία, τις καθημερινές σχέσεις σε μια κρίση συμπεριφοράς πρωτοφανή στην άλλοτε πτωχή, μετά νεόπλουτη, ύστερα νεόπτωχη ελληνική κοινωνία.

 Η πολιτική αναξιοπιστία μεταφέρεται στην κοινωνία, την οικονομία, τις καθημερινές σχέσεις σε μια κρίση συμπεριφοράς πρωτοφανή στην άλλοτε πτωχή, μετά νεόπλουτη, ύστερα νεόπτωχη ελληνική κοινωνία.

Εδώ κανονικά εμφανίζεται ως ιστορική αναγκαιότητα ένας Βενιζέλος- μερικοί πιστεύουν πως είναι ο …Αλέξης Τσίπρας- ένα κόμμα ή ένα κίνημα που να απαντήσει στην κρισιμότητα της κατάστασης.  Αντ΄αυτού το πολιτικό σύστημα ανασυγκροτείται με τα παλιά υλικά κατεδάφισης. Η Νέα Δημοκρατία ανανεώνει τον πολιτικό λόγο επαναπροσδιορίζοντας την δεξιά -απέναντι στην εθνική- ταυτότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί μέσα από ένα «αριστερό» μεγαλοιδεατισμό να παίξει το ρόλο του εθνικού κόμματος με λαϊκό χαρακτήρα.

Τα ενδιάμεσα κόμματα αποδεικύονται κόμματα μιας χρήσης με σημαία ευκαιρίας. Και το ΠΑΣΟΚ -αφού έγινε δωρητής οργάνων σε άλλα κόμματα- προσπαθεί με ένα «νέο φορέα» να θυμηθεί το παρελθόν του. Είναι αριστερό, είναι δεξιό, τι θα πει κεντροαριστερό και τι νόημα έχει η ήδη απελθούσα από την πολιτική σκηνή της Ευρώπης σοσιαλδημοκρατία.

Λένε πως η Ιστορία καλύπτει τις ανάγκες που δημιουργεί, πως η φύση απεχθάνεται το κενό. Αλλά αυτό δεν ισχύει για την Ελλάδα- όπου η ιδεολογική σύγχυση μαζί με την ταξική ρευστότητα -με τη γέννηση μιας νέας τάξης που δεν ανήκει πουθενά γεννά την πολιτική κενότητα. Με κλόουν αντί για αρχηγούς. Με μίμους αντί για ηγέτες. Με νάνους, παπαγάλους, ανθρώπους του τσίρκο σε μια παράσταση οπισθοδρόμησης, με ξεκατινιάσματα, πολιτικό ναρκισσισμό και σέλφι. Με φόντο τα ερείπια μιας χώρας που δεν ξέρει που πάει, τι και γιατί της συνέβη, τι θέλει.

Δεν έχουμε προτάσεις, δεν έχουμε ιδέες, μόνο σημαίες και χρώματα κομμάτων. Με αντιπολίτευση χωρίς λόγο και με μια κυβέρνηση που εν χορώ λέει πάνω από τα συντρίμια του εκτροχιασμένου τρένου: «Πάλι καλά που δεν πάθαμε και τίποτα».