Του Κρις Σιλίζα*
Ας το σκεφτούμε για ένα λεπτό.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ένας άνθρωπος που δεν ήταν ποτέ στο παρελθόν υποψήφιος για οποιοδήποτε αξίωμα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που έγινε γνωστός σε εθνικό επίπεδο ως ένας προκλητικός δισεκατομμυριούχος που έγινε σταρ της τηλεόρασης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που έκτισε την προεκλογική του εκστρατεία πάνω στην υπόσχεση ότι θα κατασκευάσει ένα τείχος κατά μήκος των νοτίων συνόρων μας και θα βάλει τους Μεξικανούς να το πληρώσουν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και το Σαν Μπερναρντίνο πρότεινε να απαγορευτεί για ένα διάστημα η είσοδος των Μουσουλμάνων στη χώρα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος στις τελευταίες εβδομάδες της προεκλογικής εκστρατείας κατηγορήθηκε από πολλές γυναίκες για σεξουαλική παρενόχληση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που σε αυτή την εκστρατεία είπε και έκανε χίλια πράγματα που θα είχαν κάνει οποιονδήποτε άλλο υποψήφιο να χάσει τη μάχη.
Ναι, αυτός ο Ντόναλντ Τραμπ θα είναι ο ισχυρότερος άνθρωπος στις Ηνωμένες Πολιτείες – και ίσως στον κόσμο – τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Αυτό που έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ είναι συγκλονιστικό. Αναμόρφωσε θεμελιωδώς τον πολιτικό χάρτη. Εκανε κομμάτια το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και τα κομμάτια αυτά παραμένουν σκορπισμένα παντού. Απέδειξε ότι η βιομηχανία των δημοσκοπήσεων και των συμβούλων πρέπει να επανεξεταστεί ριζικά.
Περισσότερο απ’ όλα αυτά, όμως, η νίκη του Τραμπ αποκαλύπτει ότι πολλές από τις υποθέσεις που έκαναν ανέκαθεν οι πολίτες για το ποιοι είμαστε ως χώρα και τι θέλουμε από τους πολιτικούς μας, το πολιτικό μας σύστημα, καθώς και ο ένας από τον άλλο, είναι απλώς λανθασμένες.
Η υποψηφιότητα του Τραμπ στηρίχθηκε στην ιδέα ότι όλοι – πολιτικοί, δημοσιογράφοι, εταιρείες – σου λένε ψέματα, και σου λένε ψέματα για να προστατεύσουν τα δικά τους συμφέροντα. Ηταν η εκστρατεία του Χόλντεν Κόλφιλντ: όλοι, με εξαίρεση τον Τραμπ και τους οπαδούς του, είναι ψεύτικοι.
Με λίγα λόγια, ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε άριστα την αποξένωση και το άγχος που αισθάνονται όλοι οι Αμερικανοί. Παγκοσμιοποίηση, μετανάστευση, ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των εχόντων και των μη εχόντων, η απόρριψη της πολιτικής ευπρέπειας σε όλες τις μορφές της. Η κυρίαρχη αίσθηση ότι τα πράγματα είναι τόσο άσχημα, που η μόνη επιλογή που απομένει είναι να αλλάξουν όλα ριζικά.
Σκεφτείτε μόνο αυτό: μόλις το 38% των ερωτηθέντων σε μια δημοσκόπηση απάντησε ότι ο Τραμπ είναι κατάλληλος για πρόεδρος (για την Κλίντον το ποσοστό ήταν 52%). Κι όμως, ο άνθρωπος αυτός κέρδισε τα κλειδιά του Λευκού Οίκου.
Αυτό το πράγμα μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την επιθυμία να τιναχτεί στον αέρα όλο το σύστημα. Και δεν εννοώ μόνο το πολιτικό σύστημα. Εννοώ κάθε ελίτ και κάθε θεσμός – με τα μέσα ενημέρωσης στις πρώτες θέσεις. Ο Τραμπ είναι το συλλογικό «δάκτυλο» που ύψωσαν όλοι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι ελίτ τους εξαπάτησαν και τους εγκατέλειψαν. Είναι η εκδίκηση του μέσου ανθρώπου, που γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακή αν σκεφτεί κανείς ότι το κανάλι μέσω του οποίου διοχετεύεται αυτή η οργή είναι ένας δισεκατομμυριούχος που λέει σε όποιον ρωτάει πόσο έξυπνος και πλούσιος είναι.
Το γιατί νίκησε ο Τραμπ μπορεί λοιπόν να αναλυθεί και να κατανοηθεί. Το τι θα κάνει ως πρόεδρος είναι ένα πολύ πιο δύσκολο ερώτημα.
Οι πολιτικές θέσεις του Τραμπ είναι, στην καλύτερη περίπτωση, αόριστες. Η μόνη συνεπής θέση που είχε σε όλη του τη ζωή αφορά το εμπόριο, όπου είχε πάντα μια προστατευτική προσέγγιση και δυσπιστούσε για εμπορικές συμφωνίες όπως η NAFTA και η Συμφωνία του Ειρηνικού. Η στάση του για τη μετανάστευση και το τείχος κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό είναι εμφανώς υπερβολική. Τα σχέδιά του για τους φόρους, για την παιδεία, για την ενέργεια, αποτελούν περισσότερο ιδέες παρά συγκεκριμένες προτάσεις.
Ποια είναι η σχέση του με τις πλειοψηφίες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στο Κονγκρέσο; Ο Τραμπ έκανε μια προεκλογική εκστρατεία κατά του Ρεπουμπλικανικού κατεστημένου, το οποίο κατηγόρησε ότι δεν καταλαβαίνει τις αλλαγές που γίνονται όχι μόνο στο κόμμα, αλλά σε ολόκληρη τη χώρα. Τι θα συμβεί τώρα; Οι ηγέτες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος θα αναγκαστούν να τον προσεγγίσουν, αλλά εκείνος θα τους δεχθεί στο νέο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που ονειρεύεται;
Και τι θα γίνει με το Δημοκρατικό Κόμμα; Η Χίλαρι Κλίντον ξεκίνησε φέτος την εκστρατεία της ως ο ισχυρότερος μη απερχόμενος υποψήφιος στην ιστορία της σύγχρονης πολιτικής. Τι σημαίνει η ήττα της για το κόμμα;
Και τι σημαίνει επίσης για τις αγορές, που κατέρρευσαν όταν διαφάνηκε η νίκη του Τραμπ; Πώς θα διαμορφωθεί η σχέση μας με τους εταίρους μας;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που προκαλεί η νίκη του Τραμπ. Και πολλά ακόμη που δεν μπορώ να σκεφτώ.
Αυτό που ξέρω είναι ότι η νίκη του Τραμπ αποτελεί την εντυπωσιακότερη πολιτική εξέλιξη που έχω ζήσει. Είναι σαν να πετάς ένα ψυγείο – ή ίσως δέκα ψυγεία – σε μια μικρή λίμνη. Θα σηκωθούν τεράστια κύματα. Αλλά θα υπάρξουν και 1000 ακόμη μικρότερα κύματα που δεν βλέπουμε σήμερα – ή που δεν υπάρχουν καν σήμερα.
Μιλάμε για έναν πραγματικό κατακλυσμό.
(*) Ο Κρις Σιλίζα είναι αρθρογράφος της Washington Post
(Πηγή: Washington Post – ΑΠΕ ΜΠΕ)