Του Ζαν-Μπατίστ Σαστάν
Η ημερομηνία επρόκειτο να είναι το σύμβολο της επιτυχημένης ένταξης της Ρουμανίας στην ΕΕ. Αντί γι’ αυτό, προσελκύει την προσοχή στον αυταρχισμό του κόμματος που κυβερνά τη χώρα. Από την 1η Ιανουαρίου, η Ρουμανία ασκεί για πρώτη φορά στην ιστορία της την προεδρία της ΕΕ, σε ένα κλίμα πρωτοφανούς έντασης με τις Βρυξέλλες.
Η αιτία; Οι επανειλημμένες επιθέσεις του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, και κυρίως του αρχηγού του Λιβίου Ντραγκνέα, εναντίον του τοπικού δικαστικού συστήματος. Κληρονόμος του παλιού Κομμουνιστικού Κόμματος, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κυριαρχεί στη ρουμανική πολιτική ζωή από τότε που κατέρρευσε το καθεστώς Τσαουσέσκου, το 1989. Λόγω της εθνικοσυντηρητικής στροφής της, η άλλοτε φιλοευρωπαϊκή Ρουμανία προκαλεί τώρα ανησυχία ότι θα ενταχθεί στο στρατόπεδο του αντιφιλελευθερισμού, μαζί με την Ουγγαρία και τη Ρουμανία.
Παρόλο που η εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ δεν έχει ουσιαστικές εξουσίες, οι οιωνοί είναι κακοί. Το Βουκουρέστι θα πρέπει, για παράδειγμα, να αποφασίσει αν θα εγγράψει στην ημερήσια διάταξη τη διαδικασία των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Βαρσοβίας και της Βουδαπέστης για τις επιθέσεις τους στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Ο ίδιος όμως ο Ντραγκνέα, που έχει ήδη καταδικαστεί για εκλογική νοθεία και κατηγορείται για διαφθορά σε άλλες δύο υποθέσεις, έχει εξαπολύσει επίθεση κατά της δικαιοσύνης για να γλυτώσει τη φυλακή. «Για να το πετύχει, είναι έτοιμος να βυθίσει τη Ρουμανία στο χάος», λέει ο συγγραφέας Νταν Λούνγκου, που εξελέγη γερουσιαστής με το νέο κόμμα κατά της διαφθοράς «Σώστε τη Ρουμανία».
Ο Ντραγκνέα δεν μπορεί να γίνει πρωθυπουργός εξαιτίας του ποινικού του μητρώου, προωθεί όμως εδώ και δύο χρόνια τις μεταρρυθμίσεις του ποινικού κώδικα μέσα από το κόμμα του, το οποίο ελέγχει πλήρως. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, που συχνά γίνονται με απλά διατάγματα, έχουν στόχο την αποδυνάμωση της μάχης κατά της διαφθοράς.
Μέσα σε δύο χρόνια, έτσι, η κυβέρνηση απέπεμψε τον επικεφαλής της εισαγγελίας κατά της διαφθοράς, αποδυνάμωσε τις διατάξεις του ποινικού κώδικα για υποθέσεις διαφθοράς και εγκαθίδρυσε ένα σώμα εποπτείας των δικαστών που τελεί υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Στις 13 Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε σε πολύ έντονους τόνους από το Βουκουρέστι να καταργήσει αυτές τις μεταρρυθμίσεις.
Ο Ντραγκνέα απάντησε στις 16 Δεκεμβρίου στην προειδοποίηση αυτή με μια εθνικιστική ομιλία που κράτησε μιάμιση ώρα. Ο ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος κατήγγειλε την ΕΕ, που «μας μεταχειρίζεται ως χώρα δεύτερης κατηγορίας», τις πολυεθνικές, μεταξύ των οποίων τις «άπληστες» τράπεζες, και το λεγόμενο «παράλληλο Κράτος», που υποτίθεται ότι θέλει να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση. Νωρίτερα είχε επιτεθεί και εναντίον του Τζορτζ Σόρος, με λεξιλόγιο αντίστοιχο εκείνου που χρησιμοποιούν η Βουδαπέστη και η Βαρσοβία.
Ο στόχος του Ντραγκνέα είναι να ψηφιστεί ένας νόμος που θα αμνηστεύει όλες τις διώξεις και τις καταδίκες σε ποινές φυλάκισης κάτω των δέκα ετών. Με τον τρόπο αυτό, θα μπει στο αρχείο η δίωξη για υπεξαίρεση 21 εκατομμυρίων ευρώ από τους ευρωπαϊκούς πόρους. «Προς το παρόν, κάτι τέτοιο δεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα μας», λέει ο υπουργός Εξωτερικών Τεοντόρ Μελεσκάνου. «Υπάρχει όμως ένα πραγματικό πρόβλημα με τη δικαιοσύνη στη Ρουμανία, έχουν γίνει καταχρήσεις».
Ο υπουργός Εξωτερικών βεβαιώνει επίσης ότι το κυβερνητικό πρόγραμμα είναι βαθιά φιλοευρωπαϊκό, έστω και αν σε κομματικό επίπεδό εκφράζονται και διαφορετικές απόψεις. Για το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων κατά της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, «δεν έχουμε θέση, θα επιδιώξουμε τη συναίνεση».
Η ανησυχία στους κόλπους του κόμματος όμως μεγαλώνει. Ενδεικτική είναι η αιφνίδια παραίτηση, τον περασμένο Νοέμβριο, του υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. «Πίστευα ότι η Ρουμανία πρέπει να συνεχίσει την ευρωπαϊκή της πορεία», λέει σήμερα ο Βίκτορ Νεγκρέσκου. «Δυστυχώς όμως αυτή η συζήτηση δεν ξεκίνησε ποτέ».
Την ανησυχία της εκφράζει και η Γκαμπριέλα Κρέτου, πρόεδρος της επιτροπής ευρωπαϊκών υποθέσεων στη Γερουσία. «Ακόμη κι αν υπάρχουν προβλήματα με την Ευρώπη ή τη ρουμανική δικαιοσύνη, δεν μπορούν να λυθούν με μια αντιευρωπαϊκή προσέγγιση», τονίζει.
Η συμπεριφορά του Βουκουρεστίου ενοχλεί το Ευρωπαϊκό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, στο οποίο εξακολουθεί να μετέχει το κόμμα του Ντραγκνέα. Η αντιευρωπαϊκή ρητορική της κυβέρνησης έχει όμως ήδη αποτελέσματα και στην κοινή γνώμη, με ένα ποσοστό μόλις 49% να θεωρεί ότι η ΕΕ είναι «κάτι καλό». Όπως επισημαίνει ο Φλορίν Μπαντίτα, ένα από τα ηγετικά στελέχη της εκστρατείας κατά της διαφθοράς, «οι κατηγορίες της κυβέρνησης κατά των ξένων για αγορά εδαφών και εργοστασίων έχουν απήχηση σε ορισμένα στρώματα του πληθυσμού».
Η Ρουμανία παραμένει φιλοευρωπαϊκή. Απέναντι όμως σε μια εξουσία που συμπεριφέρεται σαν μπουλντόζα, η χώρα είναι αλήθεια ότι έχει αρχίσει να κουράζεται.
(*) Ο Ζαν-Μπατίστ Σαστάν είναι αρθρογράφος της Monde
(Πηγή: Le Monde- ΑΠΕ ΜΠΕ)