Του Νίκου Λακόπουλου
Την ώρα που η Βόρεια Μακεδονία αλλάζει τις πινακίδες της και οι Τσίπρας και Ζάεφ είναι υποψήφιοι για το Νόμπελ η συνταγματική αναθεώρηση μπαίνει στα πρωτοσέλιδα με ένα τρόπο που μάλλον δεν αντάξιος στις περιστάσεις: με μικροκομματισμό, τρίπλες, κόλπα, κουτοπονηριές και το βλέμμα στις εκλογές.
Η Νέα Δημοκρατία θα υπερψηφίσει την πρόταση της πλειοψηφίας για αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας με τις πρόωρες εκλογές με την “κουτοπόνηρη” -κατά τον Κατρούγκαλο- πρόθεση να συγκεντρώσει πάνω από 180 ψήφους τώρα ώστε να χρειάζεται πλειοψηφία 151 ψήφων στην επόμενη Βουλή.
«Λέει ότι θα ψηφίσει την πρότασή μας για το άρθρο 32 αν και διαφωνεί με το περιεχόμενό της που μιλά και για άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό. Το κάνει αυτό η ΝΔ για προφανείς λόγους. Γιατί θέλει να πάρει τώρα 180 και να μπορέσει να το αλλάξει στην επόμενη βουλή με 151. Εάν το κάνει τελικά αυτό η ΝΔ τότε και εμείς θα αναγκαστούμε να προχωρήσουμε σε ενέργειες που δεν θα τις λαμβάναμε υπό κανονικές συνθήκες» είπε ο Γιώργος Κατρούγκαλος -για να το αποδώσει μετά σε fake news και σε πολιτικά παιχνίδια.
Η κυβέρνηση, εισηγείται να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα οι αλλαγές στα αναθεωρητέα άρθρα που θα αποφασιστούν από την παρούσα Βουλή. Η αντιπολίτευση θεωρεί πως στην τρέχουσα διαδικασία η Βουλή θα πρέπει να αποφασίσει μόνον για τις διατάξεις που θα τροποποιηθούν και όχι για το περιεχόμενό τους. Η κουτοπονηριά συνιστάται σε μια παράδοξη πρακτική: η Ν.Δ. υπερψήφισε μια -στην επιτροπή αναθεώρησης- την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι διαφωνεί! Πάμε για συνταγματική αναθεώρηση με κόλπα φοιτητικού αμφιθεάτρου.
Ο πρώτος διδάξας είναι ωστόσο ο Ευάγγελος Βενιζέλος που πιστεύει πως καμία από τις υπό αναθεώρηση διατάξεις δεν πρέπει να υπερψηφιστεί από την παρούσα Βουλή με 180 ψήφους, προκειμένου η επόμενη να διασφαλίσει τις απαραίτητες συναινέσεις – ποντάροντας στο ότι οι ψήφοι του Κινάλ θα είναι καθοριστικοί για την αναθεώρηση. Ο Ανδρέας Λοβέρδος μάλιστα δήλωσε ότι πρόθεση του κόμματός του είναι καμία πρόταση αναθεώρησης να μη συγκεντρώσει 180 θετικές ψήφους, προκειμένου να μην επιτρέψει στην επόμενη Βουλή να προχωρήσει σε αναθεώρηση με 151 θετικές ψήφους.
Όπως φαίνεται στην ψηφοφορία της Πέμπτης από την πλευρά της Κ.Ο. της ΔΗΣΥ θα ψηφίσει μόνο ένας βουλευτής (ο ίδιος ο κ. Λοβέρδος), ενώ οι υπόλοιποι θα απέχουν. Ποιος παίζει άραγε παιχνίδια με το Σύνταγμα; Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας προβλέπει επαναλαμβανόμενες ψηφοφορίες επί εξάμηνο προκειμένου να συγκεντρωθεί η αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτών. Η πρόταση της ΝΔ προβλέπει εκλογή Προέδρου αποκλειστικά από τη Βουλή με τρεις ψηφοφορίες οι οποίες, διαδοχικά, θα απαιτούν 200, 180 και 151 ψήφους. Πόσο απέχουν αυτές οι προτάσεις μεταξύ τους;
H ιδέα να μην ψηφίζει το Κινάλ και νομοσχέδια με τα οποία συμφωνεί είχε ακουστεί και πάλι και η συζήτηση για τον συνταγματική αναθεώρηση θα ήταν καλύτερα -κατά τον Βενιζέλο- να γίνει σε καλύτερες συνθήκες -με …ηττημένο τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η Νέα Δημοκρατία και κυρίως το Κινάλ δεν έχουν ποτέ αποδεχθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυβέρνηση της χώρας -μια κυβέρνηση “κουρελού” -κατά τον Μητσοτάκη, αλλά κυρίως -με τη βεβαιότητα της νίκης στις εκλογές- δεν αντιλαμβάνονται ότι μπορεί να χάσουν τις εκλογές ή να σχηματίσουν μια κυβέρνηση επίσης “κουρελού”- αδύναμη να πάρει αποφάσεις -ιδιαίτερα αν αυτές χρειάζονται 180 ψήφους.
Με τη μία ή την άλλη ερμηνεία του Συντάγματος προκύπτει ότι οι αλλαγές στο Σύνταγμα απαιτούν συναίνεση -πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να συμφωνήσουν τα δύο μεγαλύτερα κόμματα ή μια πλειοψηφία κομμάτων που μπορεί να μην υπάρχει στην επόμενη Βουλή. Αυτό σημαίνει ότι αλλαγές όπως ο νόμος περί ευθύνης υπουργών μπορεί να γίνουν, αλλά το να πειράξει κανείς το σχετικό άρθρο 3 για την επικρατούσα θρησκεία απαιτεί μια συναίνεση που δεν υπάρχει και μάλλον δεν θα υπάρξει ούτε στην επόμενη Βουλή.
Προφανώς η απλή αναλογική με την οποία θα γίνουν οι επόμενες εκλογές- αν δεν υπάρξει η πλειοψηφία για να αλλάξει ο νόμος- δεν μπορεί να μπει στο Σύνταγμα, όπως θα ήθελε ο ΣΥΡΙΖΑ και το άρθρο 16 -για την παιδεία- αφού δεν συναινεί ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορεί να ξανατεθεί σε συζήτηση σε μια άλλη ….δεκαετία.
Μένει το ζήτημα της εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας με την πρόταση για απευθείας εκλογή από το λαό να έχει ακουστεί από πολλές πλευρές, αλλά να κυριαρχεί η παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας ότι πρέπει να αποφευχθεί δυαρχία που θα συνιστούσε αλλαγή πολιτεύματος. Πιθανόν να ψηφιστούν κι άλλες αλλαγές για την Δικαιοσύνη και τις ανεξάρτητες αρχές, αλλά η πολυπόθητη αναθεώρηση με αποσπασματικές και πρόχειρες προτάσεις δεν συζητήθηκε με όρους πολιτικής εντιμότητας -και συναίνεσης- ποτέ.
Η συνταγματική αναθεώρηση δεν μπορεί να εξαρτάται από πρόσκαιρες συμμαχίες -που θα ανατραπούν τις επόμενες εκλογές και η Ελλάδα δεν μπορεί να αλλάζει πολίτευμα ή να το τροποποιεί έστω με ενισχυμένες πλειοψηφίες. Πιθανόν το κρίσιμο σημείο της συζήτησης είναι η ίδια η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος- ώστε να μην χρειάζεται να μεσολαβούν δυο εκλογές και μια πενταετία για τις αλλαγές, αλλά σε κάθε περίπτωση τα “κόλπα” ώστε να γίνουν αλλαγές χωρίς τη συναίνεση του άλλου -πράγμα που είναι η ουσία του Συντάγματος- δημιουργούν τον κίνδυνο να μην υπάρξουν ακόμα και αυτονόητες αλλαγές στις οποίες φαίνεται να συναινούν τα δυο μεγαλύτερα κόμματα.
Η αντίληψη της Νέας Δημοκρατίας και του Κινάλ για προσωρινούς ένοικους -που θα φύγουν από την μέση σύντομα- αρνείται πως έχουν αλλάξει τα πράγματα από την εποχή που δυο κόμματα έπαιρναν την εξουσία -και την εκχωρούσαν σε κληρονόμους. Η στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν διαφαίνεται όσο η στρατηγική ήττα του Κινάλ, αλλά μακροπρόθεσμα, ακόμα κι αν κερδίσει τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία με ή χωρίς το Κινάλ και άλλες “μεταρρυθμιστικές δυνάμεις- σε ένα νέο δικομματισμό εκκρεμεί ένα νέο 1981 με πρωταγωνιστή τον ΣΥΡΙΖΑ.
Υπάρχουν όμως κι άλλα σενάρια, καθώς όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν την άνοδο της Ακροδεξιάς που εμφανίζεται με περισσότερα από ένα κόμματα και πολλούς “αρχηγούς” και την Χρυσή Αυγή να φλερτάρει στην Βόρεια Ελλάδα με διψήφια νούμερα. Αυτός ο ορατός κίνδυνος θα έπρεπε να βάλει σε σκέψεις όσους με μίσος για τον ΣΥΡΙΖΑ στρώνουν τον δρόμο στην Ακροδεξιά που με άλλους όρους μπορεί να εμφανιστεί ως παίκτης σε ένα πολιτικό παιχνίδι που θα έχουν χάσει η Νέα Δημοκρατία και το Κινάλ.
Στην πραγματικότητα το θέμα δεν είναι καν αν ο Πρόεδρος θα εκλέγεται σε τρεις ή έξι ψηφοφορίες, ούτε καν η απλή αναλογική σε ένα σύστημα που θα την οδηγεί σε αδιέξοδα. Το θέμα είναι αν μπορεί να λειτουργήσει ένα πολυκομματικό σύστημα με ισοδύναμη ψήφο όλων των πολιτών, με πραγματική εκπροσώπηση και πραγματική -όχι δημοκρατία κληρονόμων, με ευγενείς, βαρόνους και ιδιοκτήτες του καθεστώτος “τους”.
Και αυτό δεν έχει τεθεί καν στη συζήτηση για μια ριζοσπαστική συνταγματική αναθεώρηση -που δεν μπορεί να γίνει με κόλπα και ψήφους 151 εδρών. Πιθανόν να γίνει μια άλλη φορά, με άλλα κόμματα, άλλους συσχετισμούς κι άλλες περιστάσεις. Και χωρίς κουτοπονηριές.
