Κι όταν ο αγέρας φυσά…

 

Από την Καλυψώ

image15Είμαστε στις Κυκλάδες, τελευταίες μέρες των διακοπών μας κι υπολογίζουμε με το γέμισμα και το άδειασμα του φεγγαριού αν αξιωθούμε τελικά μερικές μέρες νηνεμίας.

Βέβαια ισχύει ότι σ’ αυτά τα νησιά, χωρίς αέρα το καλοκαίρι θα ήταν ανυπόφορο. Όμως κάποιες χρονιές σαν τη φετινή η κατάσταση ξεφεύγει… Πολύ αέρας βρε παιδί μου. Και για να το διασκεδάσουμε μελετάμε τους ανέμους!

Ιδού λοιπόν μερικές βασικές πληροφορίες! Η διεύθυνση του ανέμου χαρακτηρίζεται από το σημείο του ορίζοντα από το οποίο πνέει ο άνεμος και όχι προς τα που πηγαίνει.

Εκφράζεται είτε σε μοίρες (ξεκινώντας από τον γήινο μαγνητικό Βορρά), είτε με σύμβολα ανεμολογίου (ανεμορρόμβοι), είτε ονομαστικά (επίσημα ή όπως λέγονται με τα κοινά ονόματα).

Η Τραμουντάνα είναι το κλασικό όνομα που δίνουν οι ναυτικοί της Μεσογείου στον Βόρειο άνεμο. Προέρχεται από το λατινικό trans – montanus, που σημαίνει ο «πέρα από τα βουνά», σε σχέση με την οροσειρά των Άλπεων που για τους Λατίνους σημάδευε τον Βορρά. Στα Ιταλικά, tramontana ονομάζεται επίσης και «το αστέρι πάνω από τα βουνά», δηλαδή ο Πολικός Αστέρας.

Γραίγος είναι ο Βορειο-ανατολικός άνεμος, ο οποίος πνέει από την περιοχή της Μαύρης θάλασσας προς τα νότια και δυτικά της Μεσογείου. Το όνομά του παραπέμπει στο ιταλικό vento grecale, κατά λέξη «ελληνικός άνεμος», αφού φαινομενικά προέρχεται από τη μεριά της Ελλάδας. Ο γραίγος είναι δριμύς και ψυχρός άνεμος, ο οποίος προκαλεί τρικυμία, ενώ συγγενής άνεμος είναι και ο γραιγολεβάντες, ο οποίος πνέει από Βορειοανατολικά με ανατολική διεύθυνση.

158491,1276508363,14Ο Λεβάντες (από την ιταλική λέξη Levante, που σημαίνει Ανατολή) προέρχεται από τη Μέση Ανατολή, νότια των βουνών του Ταύρου, βόρεια από την Αραβική Έρημο και ανατολικά από την Άνω Μεσοποταμία. Ο Λεβάντες, στην αρχαία ελληνική ήταν γνωστός ως ο τοπικός άνεμος Απηλιώτης (ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή).

Ο Σιρόκος ή Σορόκος είναι ο Νοτιοανατολικός άνεμος, ο οποίος πνέει από τη έρημο Σαχάρα και τη Μέση Ανατολή. Ετυμολογικά, ο Σιρόκος είναι ελληνική λέξη, με πιθανές καταβολές από την αραβική. Στην αρχαία Ελλάδα αναφέρεται ως εύρος. Συχνά τον συναντάμε σαν σιροκολεβάντες ή σοροκάδα. Ο Σιρόκος είναι ένας δυνατός, ξηρός και θερμός άνεμος, ο οποίος μπορεί να φτάσει τα 100 χλμ/ώρα σε ταχύτητα και έχει διάρκεια συνήθως λίγων ημερών (1-4). Λόγω της διεύθυνσής του μεταφέρει μεγάλες ποσότητες σκόνης. Στο πέρασμά του από τη θάλασσα δημιουργεί φουρτούνες και γίνεται θυελλώδης, ενώ φτάνοντας στις ακτές της Γαλλίας και της Ισπανίας είναι πλέον υγρός, προκαλώντας ομίχλη και βροχή.

Η όστρια είναι ο νότιος άνεμος, ο οποίος κατά τη ναυτική παράδοση της Μεσογείου φαινομενικά πνέει από τις ακτές της βόρειας Αφρικής. Ο νοτιάς όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, είναι άνεμος ήπιος, θερμός και υγρός, ο οποίος συχνά φέρνει βροχή. Λόγω της διεύθυνσής του συχνά συγχέεται με τον Σιρόκο και τον Λίβα.

Compass RoseΟ Λίβας ή Γαρμπής είναι ο Νοτιοδυτικός άνεμος. Το όνομα Λίβας προέρχεται από τη λέξη λιψ (= Λίβυος) και συνδέεται με το γεγονός ότι φαινομενικά πνέει από τη Λιβύη· το όνομα Γαρμπής έχει αραβική προέλευση (garbī), το οποίο σημαίνει δυτικός. Πρόκειται για έναν ήπιας ταχύτητας ξηρό και θερμό άνεμο, ο οποίος πνέει στη Μεσόγειο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά είναι πιο εμφανής τους καλοκαιρινούς μήνες, οπότε και συνοδεύεται από απότομη αύξηση της θερμοκρασίας. Στη γεωργία έχει επικρατήσει πως ο Λίβας καίει τα σπαρτά. Στη θάλασσα ο Λίβας μπορεί να φέρει μπουρίνια και θαλασσοταραχή, ωστόσο δεν διαρκεί συνήθως πάνω από μία-δυο μέρες.

Ο Πουνέντες είναι ο δυτικός άνεμος και πρόκειται για τον Ζέφυρο της ελληνικής μυθολογίας, ο οποίος εξακολουθεί να αναφέρεται με αυτό το όνομα ακόμα και σήμερα. Θεωρείτο γιος της Ιούς και του Αστραίου. Παντρεύτηκε την Ποδάργη και αντί για παιδιά απέκτησε τα δύο άλογα του Αχιλλέα, τον Ξάνθο και τον Βαλίο. Είναι άνεμος απαλός, δίνει δροσιά και βοηθάει στη βλάστηση.

Ο Μαΐστρος είναι ο Βορειοδυτικός άνεμο. Συχνά αναφέρεται και ως μαϊστράλι που έχει κυριαρχήσει, και στην καθημερινή ζωή εκτοπίζοντας σε μεγάλο βαθμό το αρχαιοελληνικό όνομά του «Σκίρων». Πρόκειται για ένα φρέσκο αεράκι που συνοδεύονται από πολύ καλές καιρικές συνθήκες.

Αυτά για τους ανέμους.

Κυκλάδες όμως και αέρηδες και στο μυαλό μου έρχονται οι στίχοι του και Ελύτη:

ΑΝΕΜΟΛΟΓΙΟ(1)Του μικρού βοριά παράγγειλα, να ‘ναι καλό παιδάκι. Μη μου χτυπάει πορτόφυλλα και το παραθυράκι…….

…Οξειδώθηκα μες στον ΝΟΤΙΑ των ανθρώπων, μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο.

…Και ο άλλος μαΐστρος με τ’ απάνω του αψηλό μπογάζι……..

…..Ο Μπάτης με το διάφανό του φύσημα. Γέρνει πανί του ονείρου μακριά.

Έρωτας την υπόσχεσή του μουρμουρίζει. Φλοίσβος….
…..Ο Έρωτας. Το Αρχιπέλαγος. Και η αμεριμνησία των μελτεμιών του…..