Γράφει η Καλυψώ
Η κυδωνιά είναι οπωροφόρο δέντρο της οικογένειας των Ροδοειδών. Η καταγωγή της είναι από την περιοχή του Καυκάσου ή το Ιράν. Ζει μέχρι και 50 χρόνια. Είναι δέντρο γνωστό από τα αρχαιότατα χρόνια, αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Για το λόγο αυτό ονομάζεται και «Μήλο της Αφροδίτης».
Το κυδώνι είναι ένας πολύτιμος καρπός που περιέχει βιταμίνες (Α, Β1, Β2, νιασίνη-Β3, C) ασβέστιο, φώσφορο και σίδηρο. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή μαρμελάδας, κυδωνόπαστας και κομπόστας (από τον καρπό της), ενώ το ξύλο της είναι ανθεκτικό και δεν σαπίζει. Ως αποτέλεσμα, το ξύλο της κυδωνιάς χρησιμοποιείται στην τορνευτική και στη λεπτο-ξυλουργική. Από τα φύλλα του δέντρου παρασκευάζεται αφέψημα, το οποίο έχει μαλακτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες
Το κυδώνι και η μυθολογία
Η σχέση των Ελλήνων με τα κυδώνια, είναι πολύ παλιά. Έχουν περάσει 4000 χρόνια από τότε που έφθασαν στην Ελλάδα από τον Καύκασο, μέσω της Μέσης Ανατολής, για να γίνουν αμέσως από τα πιο αγαπητά φρούτα των Ελλήνων. Κατά την αρχαιότητα δεν γινόταν διάκριση ανάμεσα στα μήλα και στα κυδώνια. Τα κυδώνια ήταν τα «χρυσά μήλα» από την πόλη Κυδώνια της Κρήτης, οπότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα Χρυσά Μήλα των Εσπερίδων στον άθλο του Ηρακλή, ήταν κυδώνια. Χρυσό ήταν και το μήλο που έδωσε ο Πάρις στην Αφροδίτη και ίσως γι’ αυτό η θεά του Έρωτα απεικονίζεται να κρατά ένα κυδώνι στο χέρι, που συμβολίζει την αφοσίωση και την ερωτική πίστη.
Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι η νύφη έτρωγε ένα κυδώνι για να αρωματίσει το φιλί της πριν μπει στη νυφική αίθουσα, ένα έθιμο που λέγεται πως διατηρείται μέχρι σήμερα στη Θράκη.
Όλα αυτά, πέρα από τη γοητεία που τα περιβάλλει, καταδεικνύουν και τις βαθιές ρίζες που έχουν τα κυδώνια στις διατροφικές παραδόσεις των Ελλήνων. Κυδώνια γεμιστά με μέλι και ψημένα σε κρούστα από ζυμάρι ήταν μια από τις λιχουδιές που απολάμβαναν στην Αθήνα της κλασσικής αρχαιότητας.
Κι εμείς σήμερα;
Ο πιο εύκολος τρόπος να τα απολαύσουμε είναι μαγειρεμένα μαζί με το χοιρινό κρέας ή κομμένα φέτες ψητά με ζάχαρη, κόκκινο κρασί και κανέλα.
Οι κλασσικοί τρόποι είναι το κυδώνι γλυκό κι πελτές.
Για το γλυκό χρειαζόμαστε:
1 κιλό κυδώνια, 1,3 κιλό ζάχαρη, 4 ποτήρια νερό, ένα κλωναράκι αρμπαρόριζα, λίγα αμύγδαλα λευκά, χυμό 2 λεμονιών και πολλή-πολλή υπομονή!
Υπομονή για να το κόψουμε σε ψιλά μπαστουνάκια (ώρες δουλειάς..) κι υπομονή μέχρι να πάρει χρώμα. Οι γιαγιές μας (αλάθητη συνταγή) αφού έβραζαν τα κυδώνια με τη ζάχαρη, την αρμπαρόριζα και το νερό, κατάβρεχαν με δροσερό νερό το γλυκό πολλές φορές και μέχρι να πάρει το επιθυμητό χρώμα. Στη τελευταία βράση ρίχνουμε το λεμόνι και τα αμύγδαλα.
Με τον πελτέ τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά.
Πλένουμε καλά 10 κυδώνια, τα κόβουμε στα τέσσερα και όπως είναι με φλούδια και κουκούτσια, τα σκεπάζουμε με νερό και τα βράζουμε μέχρι να λιώσουν. Περνάμε το μείγμα από το πρες πουρέ και μετράμε για κάθε κιλό πολτό 400 γρ ζάχαρη. Τα βάζουμε στη βαθειά λαμαρίνα του φούρνου, προσθέτουμε κανέλα και αρμπαρόριζα κατά βούληση και ψήνουμε στους 200 βαθμούς μέχρι να πάρει κοραλί χρώμα. Προσοχή! Χρειάζεται τακτικό ανακάτεμα.
Τον πελτέ τον τρώμε είτε σαν μαρμελάδα είτε ακόμα καλύτερα με τα τυριά μας!
