Μιλτ. Παπαϊωάννου, Γ. Λακόπουλος: Δυο επίκαιρα κείμενα του 2013 για τον ρατσισμό

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΛΑΧΟΣ

PROTAGON 23 MAIOY 2013

Μιλτιάδης Παπαϊωάννου

Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία αντίκεινται ευθέως στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Πράξεις και συμπεριφορές που εδράζονται στον ρατσισμό και την ξενοφοβία συνιστούν απειλή όχι μόνο κατά των προσώπων ή των ομάδων-προσώπων κατά των οποίων στρέφονται, αλλά και της ίδιας της δημοκρατικής ομαλότητας. Και είναι αυτός ο λόγος της αναγκαιότητας για ποινική καταστολή των συγκεκριμένων συμπεριφορών.

Για τον λόγο αυτό εξεδόθη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η Απόφαση πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ. Απαρέγκλιτος στόχος της η δραστική καταπολέμηση των επικίνδυνων εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσα από την προσέγγιση των νομοθετικών διατάξεων και την αποτελεσματική δικαστική συνεργασία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ίδια απόφαση προσδιόριζε τόσο το χρονικό πλαίσιο συμμόρφωσης των κρατών-μελών, έως τις 28 Νοεμβρίου 2010, όσο και την αξιολόγηση των νέων ρυθμίσεων συνολικά για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έως τις 28 Νοεμβρίου 2013. Ας αναλογισθούμε ποια θα είναι, για άλλη μια φορά, η αξιολόγηση για τη χώρα μας τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους. Ως Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έπραξα το αυτονόητο χρέος μου. Κατέθεσα και εισηγήθηκα στην εθνική Αντιπροσωπεία σχετικό σχέδιο νόμου. Είχε προηγηθεί δημόσια διαβούλευση.

Πεντακόσιοι (500) και πλέον Έλληνες πολίτες έλαβαν θέση στον δημόσιο διάλογο, και αφού είχε γίνει η σχετική επεξεργασία από την Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή (ΚΕΝΕ). Στη συνέχεια το νομοσχέδιο εισήχθη στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή. Έγιναν παρατηρήσεις, από το σύνολο σχεδόν των βουλευτών, που κυρίως εστιάζονταν σε αγωνίες για τυχόν ποινικοποίηση της έκφρασης γνώμης, της ελευθερίας του λόγου κ.λπ. Φυσικό επακόλουθο ήταν να απαλείψω και να διορθώσω τα σημεία τριβής. Κανένας μας δεν θέλει περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης και της διακίνησης των όποιων ιδεών. Δικαιώματα κατοχυρωμένα, τόσο από το Σύνταγμά μας, όσο και από διεθνείς συνθήκες.

Με την ολοκλήρωση της συζήτησης, η Ν.Δ. και το Κ.Κ.Ε επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί της αρχής στη συζήτηση της ολομέλειας. Το ΛΑ.Ο.Σ και ο ΣΥΡΙΖΑ το καταψήφισαν, για διαφορετικούς λόγους. Ο ΣΥΡΙΖΑ, στον πυρήνα της διαφωνίας του, είχε τον ισχυρισμό, όπως και το Κ.Κ.Ε., ότι το Σχέδιο Νόμου στόχο είχε την καταπολέμηση της κομμουνιστικής ιδεολογίας! Η Νέα Δημοκρατία ισχυρίζετο ότι ο νόμος 927/1979, που είχε ψηφίσει η ίδια, ρύθμιζε το όλο ζήτημα. Αυτό δυστυχώς εξακολουθεί να ισχυρίζεται και σήμερα. Δεν είναι όμως η αλήθεια. Αρκεί να σημειώσω ότι η Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με έγγραφό της στις 15 Μαΐου 2011, ζήτησε εξηγήσεις για τη μη εμπρόθεσμη συμμόρφωση της χώρας μας στη σχετική Απόφαση Πλαίσιο. Και το συγκεκριμένο έγγραφο έχει κατατεθεί στη Βουλή των Ελλήνων.

Το Σχέδιο Νόμου δεν ήλθε τότε για ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής για δύο, κυρίως, λόγους: Ο πρώτος είναι ότι η κυβέρνηση Παπαδήμου είχε προτάξει την ψήφιση νομοσχεδίων οικονομικού περιεχομένου και όσα συνδέονταν με τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας και Ο δεύτερος είναι οι μεγάλες αντιδράσεις, κυρίως του ΛΑ.Ο.Σ, αλλά και στελεχών της Ν.Δ., ότι δεν πρέπει να ψηφίζονται νομοσχέδια ιδεολογικού περιεχομένου όπως το συγκεκριμένο, αλλά και εκείνα των Ναρκωτικών και τις υπό όρους αποφυλακίσεις στον στόχο αποσυμφόρησης των φυλακών.

Ο δημόσιος λόγος των Προέδρων και των στελεχών των δύο κομμάτων ήταν ότι με τις τότε πρωτοβουλίες μου έθετα σε αμφισβήτηση τη συνοχή της κυβέρνησης Παπαδήμου! Το Σχέδιο Νόμου, στον πυρήνα του, αντιμετωπίζει την καταπολέμηση των επικίνδυνων εκδηλώσεων και συμπεριφορών ρατσισμού και ξενοφοβίας. Δεν τιμωρούνται η έκφραση γνώμης, ακόμη και οι απόψεις που είναι απροκάλυπτα ρατσιστικές ή ξενοφοβικές. Η έκθεση επί του Νομοσχεδίου της αρμόδιας Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής το σημειώνει με έμφαση, αλλά και διακεκριμένοι καθηγητές του Ποινικού Δικαίου.

Οι νόμοι δεν φωτογραφίζουν ιδεολογίες και κόμματα. Οι ποινικοί νόμοι φωτογραφίζουν πράξεις και δράστες που μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Είναι, κατά συνέπεια, τεράστιο πολιτικό λάθος η σύνδεση μιας νομοθετικής πρωτοβουλίας, που μάλιστα απορρέει και από διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, με ιδεολογικές αναφορές στον κομμουνισμό ή τον ναζισμό ή σε όσα πρεσβεύει αντίθετα με τις αρχές του χριστιανισμού, ο Μητροπολίτης Πειραιώς. Ο πολίτης ή οι ομάδες πολιτών που παραβιάζουν τον νόμο πρέπει να τιμωρούνται, ανεξάρτητα σε ποιο κόμμα ανήκουν, αν ανήκουν, ή όποια ιδεολογία και αν υπηρετούν.

Το Σχέδιο Νόμου, με βάση όσα περιγραφικά εκθέτω παραπάνω, επιβάλλεται να ψηφισθεί το δυνατόν συντομότερο. Οι νέες προσθήκες δεν με βρίσκουν στο σύνολό τους σύμφωνο. Αυτό όμως δεν έχει ιδιαίτερη αξία. Η πλειοψηφία της Βουλής θα πάρει τις σωστές αποφάσεις με την προϋπόθεση ότι ο σχετικός διάλογος, κοινοβουλευτικός και δημόσιος, θα διεξαχθεί με νηφαλιότητα και ψυχραιμία απ’ όσους πράγματι νοιάζονται για τις δημοκρατικές ελευθερίες και την προστασία των δικαιωμάτων του κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, θρησκείας, καταγωγής ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο μέχρι σήμερα δημόσιος διάλογος είναι παράδειγμα «προς αποφυγήν». Λόγος ξύλινος, πολλές φορές ανούσιος που δυστυχώς όμως έφερε ουσιαστικές αναταράξεις στον δημόσιο βίο. Το πολιτικό μας σύστημα, για άλλη μια φορά, «πνίγεται σε μια κουταλιά νερό».

«Η Χρυσή Αυγή» πρέπει να αντιμετωπισθεί με ιδεολογικούς και πολιτικούς όρους. Είναι ένα καρκίνωμα της δημοκρατίας μας που έχει όμως, με ευθύνη των δημοκρατικών κομμάτων και του μαζικού επικοινωνιακού συστήματος, διεισδύσει βαθιά στην ελληνική κοινωνία. Οι κίνδυνοι από τη δράση της συνολικά και όχι μόνο από τα γνωστά στελέχη της, είναι πλέον ορατοί σε κάθε σκεπτόμενο Έλληνα. Ο σημερινός τρόπος αντιμετώπισης είναι λάθος. Όπως τεράστιο λάθος ήταν και είναι η σύνδεση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου με τη Χρυσή Αυγή και τις ακραίες εκδηλώσεις της. Η συγκεκριμένη πολιτική επιλογή προσφέρει κάκιστη υπηρεσία στην κοινωνική συνοχή και τη δημοκρατική ομαλότητα που τόσο ανάγκη έχει ο τόπος μας. 

*Ο Μιλτιάδης Ηλ. Παπαϊωάννου είναι Δικηγόρος και πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων text «Φορολογήστε τους πλούσιους και τις πολυεθνικές» λέει το ΔΝΤ. Πάντα αριστεροί ήταν εκεί μέσα

ΤΑ ΝΕΑ 20 ΜΑΪΟΥ 2013

Γιώργος Λακόπουλος

Το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο εξελίσσεται σε πεδίο ενδοκυβερνητικών τριβών και – ενίοτε γραφικών – αντιπαραθέσεων στον δημόσιο χώρο, τείνοντας να καταλήξει σε αυτοπυροβολισμό του πολιτικού συστήματος.

Χρειάζεται να προσπαθήσει κάποιος πολύ για να καταφέρει να τους μπερδέψει όλους τόσο, για κάτι τόσο απλό. Και αυτό συνέβη γιατί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο εκλαμβάνεται, από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση, ως κάτι που δεν είναι: ως μέτρο κατά της εγχώριας ναζιστικής Ακροδεξιάς – εναντίον ενός κόμματος δηλαδή.

Στην πραγματικότητα το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο είναι η αναγκαστική προσαρμογή του ελληνικού νομικού συστήματος στο Κοινοτικό Δίκαιο. Είναι δηλαδή υποχρέωση της χώρας έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης – προγενέστερη της εισόδου του νεοναζιστικού κόμματος στη Βουλή – να θεσπίσει διατάξεις προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, όπως ισχύουν σε όλες τις χώρες-μέλη.

Δεν έχουν σχέση με ιδεολογίες οποιασδήποτε μορφής ούτε ποινικοποιούν τη διατύπωση γνώμης, την έκφραση διά της τέχνης κ.λπ. Τιμωρούν πράξεις και δράσεις, όχι πρόσωπα και απόψεις.

Με εντελώς ερασιτεχνικό τρόπο τα κόμματα του λεγόμενου συνταγματικού τόξου το προέβαλαν ως πρωτοβουλία τους κατά της Χρυσής Αυγής. Από αμηχανία να βρουν κάτι πιο αποτελεσματικό μετέτρεψαν ένα ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο σε προϊόν της πολιτικής τους βούλησης να αντιμετωπιστούν οι ακρότητες της συγκεκριμένης νεοναζιστικής οργάνωσης. Και προσπαθώντας να το πιστωθούν ως τέτοιο παίζουν παιχνίδια εντυπώσεων μεταξύ τους.

Το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου συνέταξε το φθινόπωρο του 2011 ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Μιλτιάδης Παπαϊωάννου – με κυβέρνηση Παπανδρέου ακόμη. Η αλλαγή προτεραιοτήτων από την κυβέρνηση Παπαδήμου – συν οι παρεμβάσεις του Καρατζαφέρη στον τότε πρωθυπουργό – το άφησαν μακριά από την Ολομέλεια της Βουλής.

Οταν προέκυψε η ανάγκη να αναχαιτιστούν οι χρυσαυγίτες άρχισε ο καθένας να καταθέτει όποια ιδέα του κατέβαινε. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταψηφίσει το νομοσχέδιο στην Επιτροπή της Βουλής, αλλά τώρα το θέλει. Τα δύο από τα τρία κυβερνητικά κόμματα, συν το ΚΚΕ, απροετοίμαστα καθώς ήταν, πλειοδοτούν σε προτάσεις «καταστολής». Και η ΝΔ προσπαθεί απλώς να μην αγριέψει τους ακραίους στη βάση της.

Επί του ιδίου του νομοσχεδίου προσετέθησαν κάποιες ιδέες του Βενιζέλου που παραπέμπουν σε ιδιώνυμο και ο Ρουπακιώτης παλεύει να το περάσει από το Μέγαρο Μάξιμου.Το ΠΑΣΟΚ, η ΔΗΜΑΡ, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ, επειδή δεν κατανοούν πώς βρέθηκαν οι «εγέρθητοι» του Μιχαλολιάκου δίπλα τους στη Βουλή, προβάλλουν ότι καθαρίζουν δίνοντας τέτοια χαρακτηριστικά στον νόμο.

Επειδή δεν είχαν τίποτε καλύτερο, θεωρούν μια κοινοτική οδηγία επαρκές πλαίσιο αντιμετώπισης της Χρυσής Αυγής. Οπως θα έλεγε ο Ντισραέλι, «είχαν μόνο μία ιδέα και αυτή ήταν λάθος».