Γράφει ο Γιώργος Λακόπουλος
Όταν πρωτοκυκλοφόρησε, το 201 ,το ‘Ελάχιστο Λεξικό’ του Λευτέρη Κουσούλη- ήταν μια μπροσούρα μόλις 60 σελίδων με κόκκινο εξώφυλλο, 45 ορισμούς λέξεων, 16 αφορισμούς νοημάτων και συλλογισμών και τρία κείμενα αφιερωμένα στο μεγαλείο των λέξεων και του λόγου, αλλά ήταν ό,τι πιο περιεκτικό μπορούσε να διαβάσει κανείς τυπωμένο εκεινής την περίοδο.
Η δεύτερη έκδοσή του, ως συνέχεια – πάλι από τις ‘Μεταμεσονύκτιες εκδόσεις- είναι εμπλουτισμένη: διπλάσιες σελίδες, 106 ορισμοί και 16 αφορισμοί και τρία κείμενα για τις λέξεις- και είναι συνταγή θεραπείας για τη σύγχυση που φέρνει στο μυαλό του καθημερινού ανθρώπου η επικαιρότητα, αν την παρακολουθεί.
Είναι συγκροτημένη και εύστοχη συμπύκνωση νοημάτων για τις λέξεις -και όρους-που έχει επιλέξει να «παρουσιάσει». Δεν είναι λεξικογραφική απαρίθμηση, αλλά φιλοσοφημένη εμβάθυνση σε ένα επιλεγμένο λεξιλόγιο που φτερουγίζει γύρω μας: το διαβάζουμε, το ακούμε και συχνά το παρανοούμε- ή ακολουθούμε το νόημα που θέλουν του δώσουν όσοι το μεταχειρίζονται, συνήθως ανιδιοτελείς.
Ο Κουσούλης είναι πέρα από αναλυτής, φιλόσοφος του δημοσίου λόγου- ιδίως στην πολιτική πλευρά της γεωγραφίας του και είναι ανυστερόβουλος στην επεξεργασία του.
Δεν επιδιώκει να κερδίσει κάτι ο ίδιος από τις λέξεις του, αντίθετα αυτές κερδίζουν που τις ξεχωρίζει ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες για να τις αναδείξει- ή διαμορφώνει νέους συνδυασμούς όπως «ελπιδοφόρος πλατεία».
Ο Κουσούλης σταδιοδρομεί σαν πολιτικός επιστήμονας, ειδικός σε θέματα πολιτικής στρατηγικής και σύμβουλος πολιτικών παραγόντων ευρέως φάσματος. Κάποιοι υποψιάζονται ότι θα ήθελε να σταδιοδρομήσει σαν ποιητής και δοκιμιογράφος. Τελικά θα κηρυχθεί φιλόσοφος-και σίγουρα φιλοσοφημένος.
Το Λεξικό είναι προϊόν επεξεργασία λόγου και σκέψης σε υψηλό επιπεδο. Όπως και στην πρώτη έκδοση, μπορει να το φυλλομετρήσει κανείς σε μερικά λεπτά, αλλά μπορεί να περάσει ώρες σε μέρες σε κάθε σελίδα του- υποδέχονται τις σταγόνες της νοηματικής πυκνότητας των λέξεων.
Η συμπύκνωση των νοημάτων είναι λεπτεπίλεπτη αλλά και εμβριθής και με βάθος. Οι ορισμοί έχουν ισχύ και διαπερνούν πολλά στρώματα της πραγματικότητας μέχρι να φτάσουν στο μεδούλι της. Είναι μια άσκηση για την ανθρώπινη λογική, που αντί να περιπλανάται πειθαρχεί στην αληθή κατανόηση των λέξεων και της σημασίας του- για δημόσια χρήση ή ασκήσεις αυτογνωσίας.
Μια σε κάθε σελίδα εναποθέτουν το φορτίο τους , φαινομενικά σε σμίκρυνση, αλλά στην ουσία στο μεγαλύτερο συναπτό βάθος και εύρος του.
Κάνοντας ένα μουσικό παιχνίδι με τον εαυτό του ο συγγραφέας, επεκτείνει το «Ελάχιστό Λεξικό του» στην νέα του έκδοση αφαιρώντας λέξεις όπως «έρωτας, αλλά και “ελευθερία» –σα να υποδηλώνει την έκπτωσή τους, ή την επαρκή παρουσίαση τους στην αρχική έκδοση.
Το «Ελάχιστο Λεξικό» περιέχει κείμενα φραστικού κάλλους, ιδιαίτερης ευαισθησίας και μοναδικής επεξεργασίας. Αλλά περιέχει και «προσωπικές» αξιολογήσεις -όπως οι αναφορές στον…ΣΥΡΙΖΑ -ή προσεγγίσεις που προκαλούν για αντίλογο. Είναι φανερό όμως ότι δεν έφτασε αβασάνιστα στη διατύπωσή τους.
Το συμπέρασμα πάντως είναι ότι κανείς δεν θα ήθελε να χάσει την απόλαυση της ψηλάφησης όσων περιέχει αυτό το εγκόλπιο εμβάθυνσης και γνώσης. Άλλωστε μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως εργαλείο αξιολόγησης και εποπτείας του δημοσίου λόγου στη γραπτή και προφορική μορφή του.
