Του Βαγγέλη Χωραφά
Μετά την ανακήρυξη του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν σχημάτισαν την πρώτη προσωρινή κυβέρνηση τους.
Πριν από την ανακοίνωση της σύνθεσης της κυβέρνησης, είχαν προηγηθεί διαδηλώσεις γυναικών οι οποίες ζητούσαν να μην περιθωριοποιηθούν κοινωνικά και στις οποίες οι Ταλιμπάν απάντησαν με πυροβολισμούς.
Ασχέτως της κυβέρνησης, σε πολιτικό επίπεδο, η ηγεσία των Ταλιμπάν διαμορφώνεται ως εξής. Επικεφαλής είναι ο Σεΐχης Χιμπατουλάχ Ακχουντζάντα. Αναπληρωτές του είναι ο Μουλά Γιακούμπ Ουμαρί, ο Σιραντζουντίν Χακάνι και ο Μουλά Αμπντούλ Γκάνι Μπαραντάρ.
Επικεφαλής της κυβέρνησης θα είναι ο Μουλά Μοχαμάντ Χασάν Ακχούντ, προερχόμενος από την περιοχή της Κανταχάρ. Θεωρείται από τους ιδρυτές των Ταλιμπάν, περιλαμβάνεται στην λίστα των τρομοκρατών του ΟΗΕ και για 20 χρόνια ήταν επικεφαλής της Ρεχμπαρί Σούρα ( Ανώτατο Συμβούλιο) των Ταλιμπάν. Ο Ακχούντ ο οποίος διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός του προηγούμενου καθεστώτος των Ταλιμπάν, θεωρείται ότι κλίνει περισσότερο προς την θρησκεία, παρά προς τον στρατιωτικό τομέα. Ο Ακχούντ είναι ένα από τα πρόσωπα που έχουν στενές σχέσεις με τον πνευματικό ηγέτη των Ταλιμπάν Σεΐχη Χιμπατουλάχ Ακχουντζάντα, ο οποίος αναμένεται να λάβει την θέση του Ανώτατου Ηγέτη (περίπου με τον ίδιο τρόπο που ισχύει στο Ιράν), στο άμεσο μέλλον.
Ο Μουλά Αμπντούλ Γκάνι Μπαραντάρ, εκ των ιδρυτών και αυτός των Ταλιμπάν, ορίστηκε αναπληρωτής πρωθυπουργός. Έχει πάρει τον τίτλο του «Μουλά» και το όνομα Μπαραντάρ που σημαίνει αδερφός, κατευθείαν από τον ιδρυτή και πρώην ηγέτη των Ταλιμπάν, Μουλά Ομάρ. Με την εισβολή των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν το 2001, ο Μπαραντάρ δραπέτευσε στο Πακιστάν, αλλά οι Αμερικανοί τον συνέλαβαν το 2010. Αφέθηκε ελεύθερος το 2018, επί προεδρίας Τραμπ, για να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις της Ντόχα για την απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.
Δεύτερος αναπληρωτής πρωθυπουργός ορίστηκε ο Μαουλαβί Χανάφι ο οποίος είναι Ουζμπέκος. Προς το παρόν είναι άγνωστη η κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ του πρωθυπουργού και των δύο αναπληρωτών πρωθυπουργών. Εκτιμάται ότι ο καθένας από αυτούς θα αναλάβει την εσωτερική ή την εξωτερική πολιτική, αλλά δεν είναι βέβαιο.
Από τους υπουργούς, ιδιαίτερη σημασία έχουν δύο. Ο υπουργός Άμυνας Μοχαμάντ Γιακούμπ είναι ο μεγαλύτερος γιος του αποθανόντος Μουλά Ομάρ, μέλος της Ρεχμπαρί Σούρα και επικεφαλής της στρατιωτικής επιτροπής των Ταλιμπάν από το 2016. Ο υπουργός Εσωτερικών Σιραντζουντίν Χακάνι είναι ο επικεφαλής των συμμάχων των Ταλιμπάν, του Δικτύου Χακάνι και ο πρώτος στην λίστα καταζητουμένων από το FBI.
Από άποψη ισχύος, ιδιαίτερη σημασία έχει ο έλεγχος των ενόπλων Ταλιμπάν και των υπολειμμάτων των ενόπλων δυνάμεων του Αφγανιστάν που έχουν προσχωρήσει στο νέο καθεστώς. Ο Κάρι Φασιχουντίν, γνωστός και ως κατακτητής του Βορρά, προερχόμενος από τους Τατζίκους, ορίστηκε ως αρχηγός του Στρατού, ενώ συμμετέχει στην στρατιωτική επιτροπή. Επικεφαλής της στρατιωτικής επιτροπής, η οποία θεωρείται η ισχυρότερη στο Αφγανιστάν, είναι ο Μουλά Γιακούμπ Ουμαρί. Εκτός από τον Φασιχουντίν, σε αυτή συμμετέχουν και οι Μουλά Σαντάρ Ιμπραχίμ και Μουλά Αμπούλ Καυαγιούμ Ζακίρ, ανώτατοι στρατιωτικοί διοικητές. Το κύρος του Φασιχουντίν έχει αυξηθεί, αφού σε αυτόν πιστώνεται η κατάληψη του Παντσίρ.
Η στρατιωτική επιτροπή θα πρέπει να συνυπάρξει με την ομάδα των ειδικών δυνάμεων των Ταλιμπάν, την Σάρα Κιτάα (Κόκκινη Μονάδα). Υπάρχουν διάσπαρτα σε όλη την χώρα τάγματα και άλλες μονάδες και διοικείται από τους Πιρ Αγκά, Χάτζι Ουσμάν Τουραμπί, Μπιλάλ Φατίχ Ζαντράν και Ουμάρ Γιασίρ.
Ο εκπρόσωπος Τύπου των Ταλιμπάν Ζαμπιουλλάχ Μουτζαχίντ διευκρίνισε ότι η κυβέρνηση είναι μεταβατική και γίνεται προσπάθεια να συμμετέχουν σε αυτή και πρόσωπα από άλλες περιοχές της χώρας. Τόνισε ότι δεν αποτελεί επιλογή των Ταλιμπάν η πολιτική που βασίζεται σε εθνοτικά κριτήρια και ότι θα κινηθούν σε μια περισσότερο συμπεριληπτική κατεύθυνση. Ο ίδιος ο Μουτζαχίντ δεν θα είναι επικεφαλής του υπουργείου Πολιτισμού και Ενημέρωσης, αλλά υφυπουργός και εκπρόσωπος Τύπου του πρωθυπουργού.
Εκτός από τους προηγούμενους στην κυβέρνηση συμμετέχουν και οι άλλοι 12 υπουργοί, επικεφαλής των διάφορων υπουργείων.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Ταλιμπάν έχουν χωρίσει τις 34 επαρχίες του Αφγανιστάν σε δύο ομάδες. Η ομάδα του Νότου περιλαμβάνει 14 επαρχίες και βρίσκεται υπό την διοίκηση του Μουλά Γιακούμπ Ουμαρί. Η ομάδα του Νότου-Ανατολής περιλαμβάνει 20 επαρχίες και βρίσκεται υπό την διοίκηση του Σιραντζουντίν Χακάνι. Δηλαδή κάτω από την διοίκηση των δύο αναπληρωτών του Σεΐχη Χιμπατουλάχ Ακχουντζάντα.
Από τις 18 επιτροπές που έχουν σχηματίσει οι Ταλιμπάν, η οικονομική επιτροπή θεωρείται σημαντική γιατί μαζί με την στρατιωτική, ελέγχουν το λαθρεμπόριο οπίου, το οποίο αποτελεί σημαντικό οικονομικό πόρο για την οικονομία. Αν και μικρότερη, εξίσου σημαντική είναι η επιτροπή των μυστικών υπηρεσιών της οποίας ηγείται ο Μουλά Αμπντούλ Χακ Ουασίκ.
Εκτός κυβέρνησης και πολιτικής ηγεσίας των Ταλιμπάν, βρίσκεται το δεύτερο σε ισχύ και κύρος πρόσωπο, μετά τον Ανώτατο Ηγέτη, ο Σεΐχης Αμπντούλ Χακίμ, ο οποίος υπήρξε δάσκαλος και μέντορας όλων των ηγετών των Ταλιμπάν από την ίδρυση τους το 1994. Η συμβολή του αναμένεται να είναι καθοριστική σε ότι αφορά τα θρησκευτικά θέματα.
Οι Ταλιμπάν παρουσίασαν μια κυβέρνηση που έχει τις δικές της δυναμικές. Η βασική ισορροπία αυτή την περίοδο θα είναι ανάμεσα στον στρατιωτικό και τον θρησκευτικό τομέα. Ωστόσο, το οικονομικό πρόβλημα της χώρας αναμένεται να έρθει σύντομα στο προσκήνιο. Τότε θα πρέπει να αναλάβει δράση το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, οι υπουργοί Οικονομικών και Οικονομίας, καθώς και ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας, Μουλά Χενταγιατουλάχ Μπάντρι, Κάρι Ντιν Μοχάμεντ Χανίφ και Χάτζι Μοχάμεντ Ιντρίς.
*O Βαγγέλης Χωραφάς είναι διευθυντής της ιστοσελίδας γεωπολιτικής https://www.geoeurope.org