Tου Θωμά Παπαλιάγκα*
1. Είναι προφανές ότι η ελληνική κοινωνία σήμερα δεν μπορεί να εκφραστεί από τα υπάρχοντα κόμματα και το υπάρχον πολιτικό προσωπικό. Οι λόγοι προφανείς και πασίδηλοι. Το πλέγμα πολιτικής εξουσίας και οικονομικής ισχύος (η λεγόμενη διαπλοκή) δηλητηριάζει την πολιτική ζωή και παραλύει τις λειτουργίες των κομμάτων και των πολιτικών λόγω της εξάρτησής τους. Η διαδεδομένη πλέον οικογενειοκρατία, συνδυαζόμενη και με την αντίληψη ότι κάποιες οικογένειες έχουν περίπου ως αποστολή τους να κυβερνούν τη χώρα, προσδίδει στη δημοκρατία μας κάποια από τα χαρακτηριστικά του αριστοκρατικού πολιτεύματος, με τη συναίνεση βεβαίως του λαού και τη συνεπικουρία των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Οι στυγνοί κομματικοί μηχανισμοί έχουν ως κύρια αποστολή την επιβίωση των ηγεσιών και της νομενκλατούρας τους. Η πολιτική τάξη είναι έρμαιο του λαϊκισμού.
Ο λαϊκισμός δεν είναι απλώς η θωπεία του εκλογικού σώματος, στο οποίο λένε αυτά ακριβώς που θέλει να ακούσει. Είναι κυρίως αντίληψη και τρόπος λήψης αποφάσεων. Συνήθης είναι η ικανοποίηση αιτημάτων διαφόρων (συνήθως διαμαρτυρόμενων) κοινωνικών ή επαγγελματικών ομάδων, οι οποίες συχνά εκμεταλλεύονται τις νεοπλασίες του συστήματος, σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Πολλές φορές μάλιστα ενδύεται τον μανδύα του «φιλολαϊκού», καθώς εισάγεται ως απάντηση-ικανοποίηση απεργιακών αγώνων ή «πάγιων θεσμικών αιτημάτων».
Αυτή η κατάσταση οδήγησε στην πλήρη διάλυση των θεσμών και του παραγωγικού ιστού της χώρας. Και είχε ως φυσική συνέπεια τη σημερινή κρίση. Και η κρίση είχε ως συνέπεια τα μνημόνια.
2. Ποτέ στην ιστορία άνθρωποι, κόμματα ή ομάδες ανθρώπων που αποδιάρθρωσαν μία κοινωνία δεν ήταν οι ίδιοι που την ξαναέκτισαν. Το πολιτικό προσωπικό και οι πολιτικοί οργανισμοί που οδήγησαν τη χώρα στην κρίση προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες να τους εμπιστευθούν για να βγάλουν τη χώρα από την κρίση, στην οποία όμως οι ίδιοι την είχαν οδηγήσει! Στην πολιτική όμως, εκτός από την υποκειμενική ευθύνη, με την οποία ασχολούνται τα δικαστήρια, υπάρχει και η έννοια της αντικειμενικής ευθύνης. Και με αυτή βαρύνεται το πολιτικό προσωπικό που οδήγησε τη χώρα στην κρίση.
Έτσι, όποιες προσπάθειες επανασυγκόλλησης παλιών κομμάτων και στελεχών γίνονται δεν μπορούν να οδηγήσουν πουθενά αλλού παρά το πολύ-πολύ στην επιβίωση των ηγεσιών τους.
3. Η ίδρυση όμως ενός κόμματος πρέπει να απαντά σε μία κοινωνική ανάγκη. Μόνο έτσι ένα κόμμα μπορεί να βρει ανταπόκριση στην κοινή γνώμη. Σε ποια κοινωνική ανάγκη μπορούν να απαντήσουν οι προσπάθειες αυτές;
Η πραγματική και αδήριτη κοινωνική ανάγκη σήμερα είναι να υπάρξει μία πολιτική δύναμη που θα εμπνεύσει εμπιστοσύνη στους πολίτες. Που θα τους μιλήσει ειλικρινά και θα τους παράσχει τα εχέγγυά της ότι θα εννοεί αυτά που λέει και ότι θα πράττει αυτά που εννοεί. Που θα τους πείσει ότι θα λειτουργήσει προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και μακριά από λογικές λαϊκισμού. Που θα λειτουργήσει πέρα και πάνω από τη σημερινή πολιτική γεωγραφία.
Η εμπιστοσύνη δεν κερδίζεται από μόνο το γεγονός ότι ένα κόμμα είναι νέο ή έχει στελεχικό δυναμικό καθαρό, νέο σε ηλικία ή καινούργιο στην πολιτική. Χρειάζεται άλλα πράγματα, όπως: α) συμφωνία στη βασική πολιτική φιλοσοφία και σε ένα πολιτικό πρόγραμμα, πάνω στο οποίο θα χτιστεί η δομή, β) θεσμούς και δομή ανοιχτή, που να εγγυάται το διαχωρισμό κόμματος και κράτους, γ) καθαρό πολιτικό λόγο και δ) δείγματα γραφής ότι δεν πρόκειται για ένα ακόμη αρχηγικό κόμμα –όχημα πολιτικής επιβίωσης.
Η Δημοκρατική Ευθύνη ιδρύθηκε πριν ένα χρόνο από 1.500 και πλέον συμπολίτες μας, οι οποίοι υπέγραψαν την ιδρυτική της διακήρυξη και το πρόγραμμα των 5 τομέων που παρουσίασε με την πρώτη ανακοίνωση του κόμματος. Χωρίς δεδομένη ηγεσία ή αρχηγό-ιδιοκτήτη, λειτούργησε επί εννέα μήνες, πηγαίνοντας ανά την Ελλάδα, δουλεύοντας πάνω στο πρόγραμμά της και τελικά στο Ιδρυτικό της Συνέδριο παρουσίασε καινοτόμο πρόγραμμα 13 τομέων, στο οποίο προτείνει τομές στον πυρήνα των θεσμών («πυρηνικού τύπου αλλαγές») και αναφέρει όχι μόνο τι προτείνει να αλλάξει αλλά και πώς θα αλλάξει βήμα προς βήμα. Στο Ιδρυτικό Συνέδριο του περασμένου Απριλίου εκλέχθηκε η νέα ηγεσία με χωριστούς ρόλους για την κομματική δομή και την πολιτική εκπροσώπηση, με άλλον πρόεδρο, αρμόδιο για την εσωτερική κομματική λειτουργία, και άλλον πολιτικό επικεφαλής – γραμματέα και υποψήφιο πρωθυπουργό. Με νέους ανθρώπους στην πρώτη γραμμή και με την υποστήριξη σοβαρών ανθρώπων με μεγάλο κύρος, που προσθέτουν φορτία εμπιστοσύνης, μεταξύ των οποίων ο Αλέκος Παπαδόπουλος, πρώην πρυτάνεις κλπ. Έτσι, κάνει πράξη από την ίδια τη δομή της το διαχωρισμό κόμματος και κράτους. Στο δε πρόγραμμα, που είναι υπό διαρκή βελτίωση και αναθεώρηση, σύντομα θα προστεθούν τρεις ακόμη τομείς, το ασφαλιστικό, το μεταναστευτικό και η δικαιοσύνη.
Η Δημοκρατική Ευθύνη διαπιστώνει την έλλειψη του νέου οράματος της χώρας, του νέου μεγάλου στόχου της, για τον οποίο βεβαίως οι σημερινές πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν να δώσουν απάντηση. Το προσδιορίζει στο τρίπτυχο: α) η Ελλάδα να γίνει πλούσια με νέα παραγωγική δομή και συστηματική δουλειά (προτείνει ως «ναυαρχίδες» επτά τομείς), β) να είναι σε θέση να δώσει ευκαιρίες για δουλειά και δημιουργία σε όλους τους νέους της, γ) να ολοκληρώσει επιτέλους τον αστικό μετασχηματισμό της, που έχει καθυστερήσει πολλές δεκαετίες.
Γι΄αυτό η Δημοκρατική Ευθύνη είναι η μόνη που προτάσσει εδώ και ένα χρόνο μεγάλα δομικά προβλήματα όπως: α) το δημογραφικό, επισημαίνοντας ότι, σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο της Eurostat, ο πληθυσμός της Ελλάδας θα έχει μειωθεί κατά 3,5 εκατομμύρια το 2080, β) τη μαζική μετανάστευση των νέων και ιδίως των πιο ικανών και διακεκριμένων (brain-drain), γ) σοβαρά και συνταγματικά κατοχυρωμένα κίνητρα για επενδύσεις, δ) μεγάλες αλλαγές στο ασφαλιστικό, ώστε να ενθαρρύνεται η επιχειρηματικότητα.
Γιατί η Δημοκρατική Ευθύνη αντιμετωπίζει τη χώρα με μεγάλη σοβαρότητα. Γιατί κάνει πολιτική για τις επόμενες γενιές, όχι απλώς για τις επόμενες εκλογές ή, ακόμη χειρότερα, για τις δημοσκοπήσεις της επόμενης εβδομάδας. Γι’ αυτό διαθέτει σχέδιο και υπομονή. Δουλεύει μεθοδικά σε όλη τη χώρα. Γιατί δε θα αργήσει η ώρα που οι πολίτες θα ψάξουν στήριγμα σε μία πραγματικά νέα, καθαρή, σοβαρή και αξιόπιστη πολιτική δύναμη.
*Πολιτικός επικεφαλής-γραμματέας της Δημοκρατικής Ευθύνης
