Ο Αλέξης στη Χώρα των Θαυμάτων (10)- Οι κομμουνάροι

 

Η γέννηση της ελληνικής Αριστεράς

Η Πρώτη Διεθνής Εργατών δημιουργήθηκε στις 28 Σεπτέμβρη 1864 στο Λονδίνο και διαλύθηκε το 1875. Η πρώτη διάσπαση του κινήματος που είχε άξονα τον ουμανισμό και τον εργατισμό ήταν αυτή ανάμεσα σε κομμουνιστές και αναρχικούς. Οι αναρχικοί χάραξαν την δική τους πορεία και εμπότισαν την κοινωνία με ρομαντισμό και ιδέες για την ελευθερία και χάθηκαν σε ένα ταξίδι μαζί με τους φουτουριστές και τους ρεαλιστές μέσα στην ουτοπία τους.

Η Δεύτερη Διεθνής έγινε εκατό χρόνια μετά την πτώση της Βαστίλης, το 1889, στο Παρίσι. Ουσιαστικά  επικράτησαν οι σοσιαλδημοκράτες με θέσεις για μια ειρηνική πορεία προς τον σοσιαλισμό ή έστω ένα «κράτος πρόνοιας» . Κι έτσι το 1919 θα δημιουργηθεί από τους  μπολσεβίκους του Λένιν  η Τρίτη Διεθνής και από τον Λέοντα Τρότσκι η Τέταρτη το 1938 στο Παρίσι.

Πολλοί σήμερα νοσταλγούν τον Πλεχάνοφ και μιλάνε για δικαίωση του. Είχε ξεκινήσει τη δράση από την μυστική οργάνωση «Λαϊκή Θέληση» η οποία δολοφόνησε τον τσάρο Αλέξανδρο το 1881, στην οποία ανήκε και ο αδελφός του Λένιν που καρατομήθηκε γι αυτό. Ωστόσο συγκρούεται με τους ναρότνικους και συνεργάζεται με τον Λένιν στην έκδοση της εφημερίδας «Ίσκρα». Ση διάσπαση του Ρώσικου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος δεν τάσσεται με την πλειοψηφία των μπολσεβίκων, αλλά με τους μενσεβίκους. Η κυβέρνηση Λένιν εξέδοσε τα βιβλία του, αλλά ο Στάλιν τον έστειλε εξορία.

Με τις απόψεις του Πλεχάνοφ συντάχθηκε και ο Τρότσκι, ο οποίος, πριν αλλάξει στρατόπεδο και περάσει στην πλευρά των μπολσεβίκων, έγραψε:

– «Η οργάνωση του κόμματος θα πάρει τη θέση του ίδιου του κόμματος, η Κεντρική Επιτροπή τη θέση της οργάνωσης και τέλος ο δικτάτορας θα πάρει τη θέση της Κεντρικής Επιτροπής».

saint-simon-e1356052020828Κι όμως όλα είχαν ξεκινήσει ωραία με την υπόθεση του σοσιαλισμού, όταν την είχαν στα χέρια τους οι πρώτοι ουτοπιστές.  Ο Κλωντ-Ανρί ντε Ρουβουά ντε Σαιν-Σιμόν, παριζιάνος ανθυπολοχαγός  που συμμετέχει στην Αμερικάνικη Επανάσταση το 1779, έχει βάλει τον υπηρέτη του να τον ξυπνάει και να του θυμίζει κάθε μέρα πως έχει πολλά σπουδαία πράγματα να κάνει. Ένα από αυτά ήταν να βρεθεί τη περίοδο της Τρομοκρατίας στη Γαλλική Επανάσταση φυλακισμένος στο κάστρο Λουξεμβούργο.  Ο αριστοκράτης ιππότης και υπέροχος τυχοδιώκτης είναι μια ιδιοφυία, που κατάφερε να κάνει από την αγορά και πώληση ακινήτων μια μεγάλη περιουσία, αλλά  και να την σπαταλήσει, ώστε να ζει, με αγύριστα δανεικά. Ωστόσο αυτό δεν τον εμποδίζει να φαντάζεται μια ενωμένη Ευρώπη, χωρίς ιδιοκτησία μέσα σε μια αφθονία που θα φέρει η εκβιομηχάνιση. Το κράτος πρόνοιας είναι μια δική του ιδέα,  όπως και το κοινωνικό ταμείο. Θάλεγε κανείς πως είναι ο τέλειος  σοσιαλδημοκράτης.

Ο μαθητής του, ο Πιέρ Ανρί Λερού θα δημιουργήσει τον όρο «σοσιαλισμός» και την  εφημερίδα «Σφαίρα» που διαβάζει και η πρώτη φεμινίστρια και κορίτσι του Σοπέν,  Γεωργία Σάνδη που έχει γράψει πως «η ομορφιά βρίσκεται στο βλέμμα». Ένας οπαδός του είναι και ο Βίκτορας Ουγκώ που με το αριστούργημα «Οι Άθλιοι» έχει γράψει τη Βίβλο του Σοσιαλισμού.

Ο Πλάτωνας, φανταζόταν μια ιδανική πολιτεία με κοινοχτημοσύνη, αλλά και κοινωνικούς ρόλους. Ο Αριστοτέλης την θέλει με τάξεις, ούτε πολύ μικρή, ούτε μεγάλη, ώστε να γνωρίζονται όλοι μεταξύ τους, κατά προτίμηση κοντά στην θάλασσα. Με μαθηματικούς υπολογισμούς, μπορούμε να υπολογίσουμε και μεις πως αυτές οι πολιτείες θα αποτελούνται από –κατά προτίμηση- 5125 άτομα!

Ο Σαρλ Φουριέ θα βρει την κοινωνική αρμονία στην ιδέα της «φάλαγγας», μιας κοινότητας 1620 ατόμων που ζουν σε «φαλανστήρια» και μοιράζονται τις εργασίες ισότιμα.  Παρόμοιο είναι το όραμα του Όουεν που προβλέπει συνεταιριστικά χωριά 800-1000 ατόμων σε αγροκτήματα-εργοστάσια, με σπίτια χτισμένα παραλληλόγραμμα. Κάθε οικογένεια έχει ιδιωτικό διαμέρισμα αλλά υπάρχουν κοινόχρηστα σαλόνια, αναγνωστήρια και κουζίνες. Τα παιδιά από τα τρία τους χρόνια θα ζούνε χωριστά σε ειδικούς χώρους. Πιο πέρα ένα εργοστάσιο ανάμεσα στα χωράφια με καλλιέργειες, δέντρα με καρπούς και χιλιάδες άνθη!

Ο ουαλός Ρόμπερτ Όουεν ήταν ένα φτωχόπαιδο που πουλούσε ασπρόρουχα στα εννιά του, δανείστηκε από τον αδελφό του εκατό λίρες και  βρέθηκε να κατέχει κατά το ήμισυ ένα μεγάλο εργοστάσιο  κλωστουφαντουργίας και ολόκληρο το χέρι της κόρης του ιδιοκτήτη. Ήταν τα Εργοστάσια Ντέϊλ, που χτίστηκαν το 1786, δίπλα σε ένα ποτάμι. Οι καταρράκτες του εξασφάλιζαν στο εργοστάσιο άφθονη ενέργεια. Αλλά δεν γίνονται όλα τα πράγματα με το βαμβάκι.

Ο σοσιαλιστής γαμπρός του Ντέιλ εφαρμόζει ένα σύστημα κοινοβιακής οργάνωσης αλλά ξαφνικά  θα βρεθεί στην πρότυπη κοινότητα «Νέα αρμονία» στην Ιντιάνα της Αμερικής να έχει αγοράσει τις εκτάσεις μιας αίρεσης. Οι 800 «Αρμονίτες» ήταν μια πρωτοχριστιανικού τύπου κοινότητα που ζούσε χωρίς πολυτέλεια από τη γη δουλεύοντας δωδεκάωρο και ευχαριστώντας τον Θεό που ο καθένας είχε το δικό του κήπο. Αυτή την κοινότητα θα πουλήσουν στον Όουεν για να φτιάξουν στις όχθες του ποταμού Οχάιο την τελευταία τους αποικία, την Economy.

Το πείραμα του ουτοπιστή σοσιαλιστή απέτυχε και ο Όουεν επέστρεψε στην Αγγλία με την ιδέα ενός βιομηχανικού συνεταιρισμού  που να πουλά σε τιμές ίσες με το κόστος συν την εργασία. Η ιδέα του για μια τράπεζα «National Equitable Labour Exchange», που θα υποστήριζε το εγχείρημα, οδήγησε και τον συνεταιρισμό σε αποτυχία. Το 1832 ο εμφανώς μισότρελος Ρόμπερτ ασχολήθηκε πια μόνο με τον απλό, εύκολο, φτηνό κι ανέξοδο συνδικαλισμό!

Φυσικά είναι νωρίς ακόμα για να γνωρίζουμε πόσο εφιαλτικό είναι ένα σύστημα ισοπεδωτικής «λαοκρατίας» ή πόσο κοντά βρίσκεται ένα σχέδιο μοντέρνου καπιταλισμού με «ελευθερίες» με ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης εργατών τύπου γκουλάγκ με «δικαιώματα». Ο Τσάρος Νικόλαος πάντως εντυπωσιάστηκε από το εργοστάσιο Ντέιλ, όταν το επισκέφτηκε. Η βαμβακουργία λειτούργησε μέχρι το 1968 και είναι σήμερα τουριστικό αξιοθέατο που προστατεύει η Unesco. Ο Όουεν όχι.

Αυτή την εποχή, οι έλληνες και άλλοι «νανολαοί» -κατά τον Καρλ Μάρξ στενάζουν κάτω από το ζυγό της Τουρκοκρατίας. Ο Ρήγας Φεραίος Βελεστινλής, ένας αστός, θέλει να τους ενώσει σε μια ελεύθερη βαλκανική ομοσπονδία, αλλά οι αυστριακοί θα τον συλλάβουν για λογαριασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ότι απέμεινε από το κορμί του και αυτά των συντρόφων του –ύστερα από φριχτά βασανιστήρια-, θα πεταχτούν στον Δούναβη. Ήταν όλοι νέοι, φοιτητές τριαντάρηδες «κομμουνάροι» που εμπνεύστηκαν από τη Γαλλική Επανάσταση μια συνωμοτική οργάνωση-στοά τα «Μακρυνά Ξαδέρφια» με σύμβολα τον πέλεκυ, την αξίνα και τον γνώμονα των ελευθέροτεκτόνων. Αυτοί οι έλληνες «ιακωβίνοι» ήταν οι πρώτοι κομμουνιστές.

Μια παράδοση θέλει Καρμπονάρους ή «Καρβουνιάρηδες» να έχουν ως ιδρυτή τους τον Φίλιππο της Μακεδονίας. Το σύνθημα τους είναι «Τιμή, Αλήθεια, Πατρίδα». Το παρασύνθημα «Ελπίδα, Πίστη, Ευσπλαχνία». Ο όρκος τους αφορά την Αρετή, την Ισότητα και την Ελευθερία. Από την Νάπολη θα εξαπλωθούν σε όλη την Ευρώπη με 300.000 μέλη, ανάμεσα στα οποία και ο έλληνας ποιητής Ανδρέας Κάλβος.

Οι «Καρμπονάροι» στις  29 Ιανουαρίου 1799 θα δημιουργήσουν την Παρθενόπεια Δημοκρατία που θα ζήσει μόνο έξι μήνες. Ο Βασιλεύς των Δύο Σικελιών Φερνινάνδος και ο άγγλος ναύαρχος Νέλσων με ρωσικά και οθωμανικά στρατεύματα, αλλά και ληστές  θα πνίξουν στο αίμα την επανάσταση με τόσο μεγάλες σφαγές που δεν έγιναν ποτέ ακόμα και από βαρβάρους. Αλλά τo σύνθημα της «Λέσχη Ελευθερίας» των Ιακωβίνων «Vive La Liberte” έχει απλωθεί παντού.

Tο 1798 στην Κέρκυρα και το Αργοστόλι οι «Γιρονδίνοι» καίνε το «Λίμπρο Ντόρο», τη χρυσή βίβλο των ευγενών, δημεύουν την περιουσία της Εκκλησίας  και αποφασίζουν ανακατανομή της γης και διαγραφή των χρεών. Ήταν ένα επαναστατικό κίνημα που προέβλεπε την απαγόρευση του Χριστιανισμού και επαναφορά της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Αυτή η «προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση», εκείνο του ματωμένου Ιουλίου, τερματίστηκε βίαια το φθινόπωρο του 1798 με στρατιωτική επίθεση των Rώσων και των Tούρκων του Κατήρμπεη που ενωμένοι έδιωξαν τους «άθεους γάλλους» κι έκοψαν τα κεφάλια των επτανησίων Ιακωβίνων.

κατάλογοςΟ δάσκαλος των παιδιών του προεστού Δηλιγιάννη και γραμματικός του Γκούρα, του δολοφόνου του Οδυσσέα Ανδρούτσου, ήταν ο πρώτος έλληνας που χρησιμοποίησε- το 1849 στην εφημερίδα «Νέος Κόσμος», τον όρο «σοσιαλισμός». Ο γιατρός Παναγιώτης Σοφιανόπουλος είχε ταξιδέψει στην Ευρώπη και μαζί με έναν άλλο γιατρό τον Φραγκίσκο Πυλαρινό το 1838 από το περιοδικό «Πρόοδος» είχαν μιλήσει για τις ιδέες του Σαιν Σιμόν. Αυτός ο πρωτεργάτης του σοσιαλιστικού κινήματος που μιλούσε για την διαλεκτική, την ισότητα των δύο φύλων και την παγκόσμια ένωση των λαών, θα βρεθεί στη φυλακή για ένα άρθρο του που θεωρήθηκε προσβολή για τον βασιλέα. Αποφυλακίστηκε λόγω ασθενείας και πέθανε το 1856.

Ο Πυλαρινός το 1833 μαζί με έναν άλλο ριζοσπάστη, τον γιο γαιοκτήμονα Ιερώνυμο Τυπάλδο Πρετεντέρη οργάνωσαν στην Κεφαλονιά τις πρώτες επαναναστατικές ομάδες «κομμουνάρων». Οι εξεγερμένοι αγρότες πυρπόλησαν δημόσια κτίρια και έκαψαν χρεόγραφα. Οι δυο επαναστάτες βρέθηκαν στην φυλακή. Ο Πυλαρινός έφυγε για την Μπολώνια, αφού είχε αφήσει πίσω του ένα κείμενο με τίτλο «Ο νόμος ως έκφραση της θελήσεως των εργατών της κοινωνίας».

Ο γερμανός Γκουστάβ Εϊχτάλ που γεννήθηκε στην Γαλλία αυτή την εποχή οργανώνει κοινοτικά αγροκτήματα με άλλους φιλέλληνες «σαιν-σιμονιστές», όπως ο αρχηγός της Χωροφυλακής Φρανσουά Γκραγιάρ, ο αρχαιολόγος Γκάρυ, ο γιατρός Μπέιλυ που έχουν θέσεις στον οθωνικό κρατικό μηχανισμό. Η Αντιβασιλεία θα τους διώξει άρον-άρον από την Ελλάδα.

Ο Έϊχταλ είχε προλάβει να γράψει:

-«Ποιο έθνος βρέθηκε ποτέ εις την σηµερινήν κατάστασιν της Ελλάδος; Η γη ακαλλιέργητη, ουδεµία βιοµηχανία υπάρχει. Ούτε ένα εργοστάσιο. Ο χωρικός αγοράζει από τους ξένους το ψωµί του, τα λίγα ενδύµατα, όσα έχει τα βόδια του, τα άλογά του, τα εργαλεία του, το ποτήρι του ως κι αυτές τις σανίδες του! Η τέτοια εισαγωγή από το εξωτερικό, μπορούσε μέχρι τινός να μην είναι τόσο κακό, μπορούσε μάλιστα να είναι καλό, εάν η γεωργία παρείχε βάσιν συναλλαγής. Αλλά και η γεωργία μένει νεκρή από έλλειψη μέσων.

Ένας ιταλός ο Αμιλκάρε Τσιπριάνι βρίσκεται στην Αθήνα κυνηγημένος από την αυστριακή αστυνομία. Με την «Δημοκρατική Λέσχη» στήνει οδοφράγματα στην περιοχή Καπνικαρέας στην Επανάσταη στου 1862. Η απέλαση θα τον πάει στην Γαλλία, όπου θα γνωρίσει τον Σταύρο Καλλέργη και τον Παύλο Αργυριάδη, τους επαναστάτες της εποχής. Ο Τσιπριάνι είναι αναρχικός και τέκτονας και βρίσκεται ξανά στην Ελλάδα το 1897 να πολεμά τους Τούρκους με τον γιο του Γαριβάλδη, Ριτσιότι.

Στα γραφεία της «Δημοκρατικής Λέσχης» θα πεθάνει σε καυγά ένας από τους πρώτους αναρχικούς επαναστάτες, ο σμυρνιός έμπορος Εμμανουήλ Δαδούδογλου., που είχε παντρευτεί μια ιερόδουλη. Η γυναίκα του Μαρία Πανταζή συμμετέχει με ένοπλη επαναστατική οργάνωση στην Παρισινή Κομμούνα, το 1871, όπου εκτελέστηκε από τους «βερσαλιέρους».

Η δίμηνη επανάσταση στη Γαλλία είχε παγώσει τις τιμές στα ενοίκια, απαγόρευσε τα ενεχυροδανειστήρια και κρατικοποίησε την εκκλησιαστική περιουσία. Ο στρατός αντικαταστάθηκε από λαϊκή πολιτοφυλακή. Τα χέρη σβήστηκαν. Οι τόκοι καταργήθηκαν. Οι μισθοί εξισώθηκαν. Οι «βερσαλιέροι» στις 2 Απριλίου βομβάρδισαν το Παρίσι. Οι μάχες κράτησαν πολλές μέρες. Η Πόλη του Φωτός γέμισε χιλιάδες πτώματα που άλλοι θέλουν να είναι δεκαεφτά χιλιάδες κι άλλοι τριάντα. Η «έφοδος στον Ουρανό», όπως χαρακτήρισε την κομμούνα ο Καρλ Μάρξ, τελείωσε.

Φλορνας. jpgΣτην Επανάσταση του 1862 στην Ελλάδα συμμετείχε ο φιλέλληνας καθηγητής Γουστάβος Φλουράνς, που θα βρεθεί και στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Κρήτης. Το 1868 ζητά να δει τον βασιλέα ως πληρεξούσιος της Κρήτης, αλλά ο βασιλεύς ζητά να τον συλλάβουν. Η απέλαση του από την Αθήνα, επειδή τραγουδούσε επαναστατικά τραγούδια έξω από την γαλλική πρεσβεία, τον έφερε στην Κωνσταντινούπολη, όπου θα εκδόσει την εφημερίδα «Ο Αστήρ της Ανατολής». Το 1871, μέλος της επαναστατικής επιτροπής της Παρισινής Κομμούνας και συνταγματάρχης σκοτώνεται σε μάχη στις Βερσαλίες. Η Τζένη Μαρξ θα γράψει πως ήταν ο πιο γενναίος των γενναίων.

Το 1865 θα δημιουργηθεί στο Βελιγράδι η «Δημοκρατική Ανατολική Ομοσπονδία» με το σύνθημα «Ισονομία- Ισοτιμία- Ισοπολιτεία»  από  έλληνες, αλβανούς, αρμένιους, βούλγαρους, μαυροβούνιους, ρουμάνους, σέρβους και τούρκους. Μοιάζει με τις τεκτονικές  και καρμποναρικές μυστικές οργανώσεις. Δέκα χρόνια μετά, το 1875, εμφανίζεται και ο «Πολιτικός Σύλλογος «Ρήγας»».

Ο κεφαλονίτης Ρόκος Χοϊδάς ήταν ένας εισαγγελέας, ευγενής, από οικογένεια γραμμένη στο «Λίμπρο Ντόρο». Σε μια συγκέντρωση κατά του Βούλγαρη στην Πλατεία Συντάγματος τραυματίστηκε σε μονομαχία με έναν βουλευτή που είχε αποκαλέσει «υβριστή του λαού». Ο βασιλιάς του είχε προτείνει να σπουδάσει η κόρη του στην Ελβετία και να γίνει Κυρία Επί των Τιμών, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Είναι βουλευτής, όταν δέχεται απόπειρα δολοφονίας στα σκαλιά της Βουλής. Δυο άρθρα του στο περιοδικο «Ραμπαγάς» θα τον στείλουν στην φυλακή, όπου, το 1890 θα πεθάνει από το παλιό τραύμα ή θα αυκτονήσει έχοντας αρνηθεί να του δοθεί χάρη.

p.txtΤη χρονιά αυτή ιδρύθηκε ο «Κεντρικός Σοσιαλιστικός Σύλλογος» από έναν άλλο «αστό» τον Σταύρο Καλλέργη. Η «Πραγματεία του περί σοσιαλισμού, μηδενισμού και αναρχίας» θα του κοστίσει μια δίκη και τρεις απόπειρες δολοφονίας. Είναι αυτός που θα οργανώσει την πρώτη Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα, το 1894. Ο πατέρας του, παλιός οπλαρχηγός, ήταν στην Αυλή, κοντά στον υπασπιστή του Όθωνα. Ο Καλλέργης είχε γνωρίσει προσωπικά τον Κροπότκιν και το 1893 με το «Εγκόλπιον του Εργάτου» είχε ζητήσει να καθιερωθεί οκτάωρο, να γίνει αργία η Κυριακή και να δοθεί σύνταξη στους αναπήρους.

Μια κατάληψη το 1897 γίνεται με όπλα και σπαθιά. Οι μάχες για το «γλωσσικό» έχουν νεκρούς. Ο Αλέξανδρος Πάλλης, φοιτητή στο Λίβερπουλ, γράφει σε ένα φίλο του πως «μπορεί να μη σου δώσουν πτυχίο, αν μυριστούν, ότι δημοτικίζεις». Η νέα Αριστερά της εποχής εμφανίζεται με κόκκινα μαντήλια και φλωτάν γραβάτες ως ένα κίνημα που περιλαμβάνει από οπαδούς της «Εταιρείας των Ίσων» της Γαλλικής Επανάστασης του Προυντόν, του Κροπότκιν και του Μπακούνιν έως διεθνιστές,  ριζοσπάστες αστούς και χριστιανούς-ουμανιστές. Ο γιος του επάρχου Ιθάκης Πλάτωνας Δρακούλης το 1910 θα ιδρύσει το «Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα» ή «Σύνδεσμο Εργατικών Τάξεων»,-που θα ενταχθεί στην Δεύτερη Διεθνή-,  αλλά η εργατική τάξη αριθμεί ελάχιστες χιλιάδες και το προλεταριάτο δεν έχει εμφανισθεί ακόμη.

ΑΛΕΞΗΣ ΒΙΒΛΙΟΣτις 6 Μαρτίου 1910, χαράματα Σαββάτου οι κολίγοι της Θεσσαλίας ξεσηκώνονται με μαύρες και κόκκινες σημαίες.Οι τσολιάδες-στρατιώτες πυροβολούν στο ψαχνό. Ο Μαρίνος Αντύπας, απόφοιτος Νομικής, από την Κεφαλονιά διευθύνει τα χτήματα του τσιφλικά θείου του στη Θεσσαλία και καθιερώνει στο τσιφλίκι την Κυριακή ως αργία,  χτίζει σχολεία και δίνει στους κολλήγους το 75% αντί για 25%. Ένας άλλος τσιφλικάς θα πληρώσει δώδεκα  χιλιάδες δραχμές ένα δολοφόνο για να τον σκοτώσει στις  9 Μαρτίου 1910.

Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου θέλει «ο ‘Έλλην σοσιαλιστής να ζητήση να εύρη τον Βούλγαρον, τον Σέρβον και τον Τούρκον σύμμαχον, όχι εχθρόν». Ανήκει στην «Ομάδα των Κοινωνιολόγων» που ζητά το τέλος του πολέμου. Το «Δημοκρατικό Μανιφέστο» το 1922 θα θεωρηθεί εξύβριση του βασιλέως και θα τον οδηγήσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου.

Σε ένα καφενείο στην Πλατεία Κλαυθμώνος συχνάζουν «αναρχικοί» που γράφουν συνθήματα στους τοίχους και επαναστατικές προκηρύξεις. Στον «Μαύρο Γάτο» στην Ακαδημίας και Ασκληπιού μια  μέρα εισβάλλει η Χωροφυλακή. Οι «αναρχικοί» συνελήφθησαν. Τραγουδούσαν επαναστατικά τραγούδια.

(Συνεχίζεται)

Το βιβλίο του Νίκου Λακόπουλου Ο ΑΛΕΞΗΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λιβάνη.