Του Μελέτη Ρεντούμη
Το παγκόσμιο εμπόριο όπως όλα δείχνουν βρίσκεται σε μία πολύ σημαντική καμπή που σηματοδοτεί μία κρίση για το σύστημα, για την οποία δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή ενδείξεις κάποιας ευσταθούς ισορροπίας.
Ο λόγος είναι η επιστροφή στον προστατευτισμό από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, που έχει ήδη προχωρήσει σε επιβολή δασμών σε μία σειρά προϊόντων όπως στον χάλυβα από τρίτες χώρες, συμπεριλαμβάνοντας την ΕΕ, την Κίνα καθώς και τον Καναδά.
Ήδη οι ελπίδες που υπήρχαν για κάποια λύση και συμβιβασμό στην σύνοδο κορυφής των G7 εξανεμίστηκαν, από την στιγμή που οι ΗΠΑ επέμειναν στην επιβολή δασμών, απείλησαν να τους διπλασιάσουν και δεν υπέγραψαν το τελικό κοινό ανακοινωθέν.
Ο μεγαλύτερος παγκόσμιος παίκτης στην βιομηχανία προσπαθεί κατά κάποιο τρόπο να εσωτερικοποιήσει και να εθνικοποιήσει την υπόθεση βαριά βιομηχανία, μην επιτρέποντας τον ελεύθερο ανταγωνισμό και προκαλώντας σημαντικές στρεβλώσεις στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών.
Ο προστατευτισμός και η εφαρμογή ενός εμπορικού πολέμου και στην ΕΕ, έχει σαφείς επιπτώσεις και στην Ελλάδα ως ισότιμο κράτος μέλος, καθώς αφαιρεί πόρους που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν σε αύξηση εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, από την στιγμή μάλιστα που η χώρα μας είναι στρατηγικός εταίρος των αμερικανικών συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου.
Είναι δεδομένο ότι η αύξηση των δασμών, θα δημιουργήσει συνθήκες εμπορικού πολέμου μεταξύ των ισχυρότερων του πλανήτη και θα δρομολογήσει νέες συμμαχίες από την ΕΕ προς τον υπόλοιπο κόσμο, με μία σταδιακή αλλά προσεκτική προσέγγιση προς την Κίνα, η οποία όμως ανταγωνίζεται ευθέως σε πολλούς τομείς τις ΗΠΑ, κυρίως στο διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον.
Πρόκειται για μία νέα τάξη πραγμάτων που αναδύεται αργά αλλά σταθερά με την Κίνα να προσπαθεί να παίξει τον ρόλο ενός παγκόσμιου ηγέτη και την Ρωσία από την άλλη πλευρά ως αντίβαρο, να κάνει στρατηγικές κινήσεις με διμερείς συμφωνίες στο ενεργειακό πεδίο με χώρες της ΕΕ, ώστε να κερδίσει μερίδιο αγοράς από τις ΗΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση, η συγκυρία είναι αρκετή επικίνδυνη και οι ασυμμετρίες που προκαλούνται στις αγορές δεν βοηθούν δυστυχώς την μεταμνημονιακή εποχή την οποία καλείται να διανύσει με επιτυχία η χώρα μας, μέσα στο πλαίσιο επιτήρησης στο οποίο θα βρίσκεται από τους δανειστές.
Για να μπορεί η χώρα να δανείζεται με χαμηλά επιτόκια, αλλά και να επιτυγχάνει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, είναι απαραίτητο να τηρούνται οι βασικές αρχές του διεθνούς εμπορίου, έτσι ώστε η κάθε χώρα να μπορεί να διαπραγματεύεται αλλά και να εμπορεύεται με βάση τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και τους όρους εμπορίου μέσα από την ελεύθερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών, χωρίς αυξημένους δασμούς που δημιουργούν πρόσθετα κόστη για το ισοζύγιο πληρωμών.
Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη για τα επόμενα χρόνια να λειτουργεί σε ένα δύσκολο και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, με αυξημένο κόστος παραγωγής, χωρίς ενεργειακή αυτονομία αλλά και με νέες προοπτικές για συμμαχίες ώστε να καλύψει πιθανές χαμένες αγορές και να δημιουργήσει συνθήκες αύξησης της ανταγωνιστικότητας και εν γένει του ΑΕΠ που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας.
Σε αυτό το επίπονο περιβάλλον, η ίδια η ΕΕ δεν έχει βρει τις εσωτερικές της ισορροπίες και παρά την συνολική αντίδραση προς την πολιτική Τραμπ, οι χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης όπως η Γαλλία και η Γερμανία, κινούνται αρχικά προς την κατεύθυνση της προάσπισης των δικών τους συμφερόντων, τόσο εμπορικά όσο και γεωπολιτικά, γεγονός που πρέπει να εξετάσει ενδελεχώς η Ελλάδα και να μην μείνει ουραγός των εξελίξεων σε μία εξελισσόμενη παγκόσμια κοινότητα με εναλλαγές συσχετισμών.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός
