Του Διογένη Λόππα
O κ. Corbyn δεν είναι Τσίπρας και οι εργατικοί δεν είναι podemos. Μπορεί να τρομοκρατεί τις συνειδήσεις των Βρετανών σαν καθαρόαιμος Λαφαζάνης, αλλά στην πραγματικότητα μοιάζει με τον Σταύρο Θεοδωράκη και τυχόν είσοδός του στο ν.10, θα έμοιαζε περισσότερο με Σημιτικό ΠΑΣΟΚ και λιγότερο με έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα.
Και μπορεί πράγματι να είναι αλήθεια ότι ο ηγέτης των εργατικών σκέφτεται αριστερά της αριστεράς. Ποια είναι όμως πραγματικά η αριστερά σήμερα στο Ηνωμένο Βασίλειο και πόση σχέση έχει με τη σοσιαλδημοκρατία, όπως την αντιλαμβανόμαστε στην Ευρώπη; Και είναι ακόμα αλήθεια ότι, ακριβώς λόγω της θέσης του στο πολιτικό γίγνεσθαι, κατόρθωσε να εμπνεύσει μια κρίσιμη μάζα, νέων κυρίως ανθρώπων, που παλεύουν με όρους επιβίωσης μέσα σε μια κοινωνία εξ ορισμού δυσβάσταχτη. Μόνο και μόνο για να τους απογοητεύσει λίγες εβδομάδες αργότερα, προσπαθώντας (ματαίως) να ισορροπήσει ανάμεσα στους ελίτ ”αριστερούς” που αποτελούν την πλειοψηφία του κόμματός του και στους κανονικούς ανθρώπους οι οποίοι ήλπιζαν σε λύσεις ”εδώ και τώρα”.
Ναι, το ΗΒ έχει ανάγκη άμεσα από ενέσεις σοσιαλισμού. Κανένας όμως εκεί δεν γνωρίζει τι είναι σοσιαλισμός. Δεν είναι πλάκα, έχει να κάνει με τις ιστορικές ρίζες της αυτοκρατορίας, την παράδοση των φεουδαρχών και τη ριζωμένη εθνική συνείδηση που στην αιωνιότητα θα καταδιώκει το φάντασμα του Βοναπάρτη και θα εξυψώνει στο φαντασιακό τη δόξα των ανακτόρων και κατ’ επέκτασιν την οικονομική εξουσία των λίγων επί των πολλών ως κοινωνικό μονόδρομο (ή ΤΙΝΑ, αν προτιμάτε).
Καθώς λοιπόν η κρίσιμη μάζα των κανονικών ανθρώπων θα οδηγεί την απρόθυμη ελίτ σε ένα χαοτικό Brexit, με κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα, ευφάνταστες διαδικασίες, ίσως και με εκλογές, σύντομα όλοι θα καταλάβουμε και τελικώς μοιραία θα αποδεχθούμε ότι δυστυχώς δεν υπάρχει επιστροφή και, όπως διαφαίνεται, δεν θα υπάρξει ούτε συμφωνία.
Αν πράγματι οι ελίτ που διαφεντεύουν την ταλαίπωρη χώρα ήθελαν πράγματι να αποφύγουν τον εφιάλτη, χρησιμοποίησαν λάθος συνταγή. Ο λόγος για αυτό είναι ότι δεν είχαν σωστή διάγνωση. Γιατί τελικά, όπως μας διδάσκουν από αρχαιοτάτων και οι σοφοί, όταν το δίλημμα έχει να κάνει με την απληστία, η απληστία κερδίζει. Φύσις.
Στο ΗΒ (και προσεχώς παντού), μετά την εξαφάνιση της μεσαίας τάξης (που σήμερα περιορίζεται σε γηραλέους συνταξιούχους) έχουν σχηματιστεί δύο μεγάλες κατηγορίες, που πλαισιώνουν τον παραδοσιακό ιδιοκτησιακό πλούτο: Από τη μία πλευρά είναι ο λεγόμενος και ”γυάλινος πύργος” ή ”φούσκα” που αποτελείται από καλοπληρωμένα στελέχη που συνήθως είναι γόνοι της ελίτ που σπούδασαν (ψώνισαν είναι η σωστότερη λέξη) σε κάποιο διάσημο πανεπιστήμιο. Από την άλλη οι νέο-πληβείοι, που μοιάζουν με ένα είδος σύγχρονου Σίσυφου, με την έννοια ότι μόλις με κόπο καταφέρουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, έχουν εκδοθεί οι επόμενοι.
Ασφαλώς οι πληβείοι επικρατούν κατά κράτος, πλην όμως ο γυάλινος πύργος έχει τη δύναμη του χρήματος, της επικοινωνίας και της διασύνδεσης με τον μεγάλο πλούτο, ως ουσιαστικός υπηρέτης του. Είναι γεγονός ότι η κυριαρχία της οπτικής τους είναι ολοσχερής. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη, οι αναλύσεις που διαβάζουμε είναι πάντα μονόπλευρες, χαλαρωτικά παραμυθάκια με κακούς ρατσιστές, τίμιες βιομηχανίες και πράσινους δράκους. Για να καταλάβουμε την ψυχοσύνθεση του πληβείου είναι απολύτως απαραίτητο να κατανοήσουμε το που έχουν οδηγηθεί τρεις κυριαρχικοί τομείς της καθημερινότητας του ΗΒ: Εργασία, NHS (εθνικό σύστημα υγείας) και στέγαση.
Εκφυλισμένη -καλύτερα άνεργος- αγορά εργασίας
Το μεγαλύτερο κόλπο των Βρετανικών ελίτ είναι ότι έχουν καταφέρει να επιβάλλουν την αμοιβή αποκλειστικά με την ώρα. Έτσι, δεν υπάρχουν μηνιαίες αποδοχές, ούτε βασικός μισθός, ούτε κανενός είδους επιδόματα (αδείας, δώρα κλπ). Αν για παράδειγμα έχετε την ατυχία να είστε δάσκαλος, θα πρέπει το καλοκαίρι να αναζητήσετε εργασία, αν σκοπεύετε να πληρώσετε τους λογαριασμούς σας. Αν διδάσκετε τέσσερις ώρες ημερησίως σε δημοτικό, πρόβλημά σας. No working hours – no pay, mate. Δυστυχώς κανένας νους δε σκέφθηκε να πληρώνονται τα ενοίκια και οι φόροι με την ώρα. Αυτά τα ρημάδια, πάντα με το μήνα τα εισπράττουν.
Στον μαγικό κόσμο του (οικονομικού) νεο-φασιμού, του Μεταθατσερισμού και του ολικού εκτροχιασμού των θεωριών του Adam Smith, το βασικό μοντέλο εργασίας είναι η υποαπασχόληση (20 ώρες την εβδομάδα) με προσωρινή σύμβαση. Αυτό βολεύει πολύ τον εργοδότη, γιατί εμμέσως γλιτώνει ημέρες αδείας. Έτσι προσφέρει τις υπόλοιπες ώρες υπερωριακά (με την ίδια αμοιβή φυσικά) και κρατάει τον εργαζόμενο σε εγρήγορση λόγω της επικείμενης ανανέωσης της σύμβασής του.
Οι πολύ τυχεροί, καταφέρνουν να εξασφαλίσουν μια σύμβαση αορίστου χρόνου με 35 – 40 ώρες την εβδομάδα. Αυτό βέβαια δε λύνει και πολλά προβλήματα, καθώς ο εβδομαδιαίος μισθός δύσκολα θα ξεπεράσει τις 300 λίρες. Σύντομα θα ανακαλύψουν ότι πρέπει να ασφαλιστούν ιδιωτικά, αν θέλουν να ελπίζουν σε κάποια σύνταξη. Το τυράκι είναι συνήθως μια παράλληλη μικρή καταβολή ασφαλίστρων από τον εργοδότη.
Στην επόμενη κατηγορία και στο επίπεδο του εξευτελισμού (σχεδόν γιατί έχει και πιο κάτω), βρίσκονται κάποιοι φουκαράδες που πέφτουν πάνω σε μια ακόμα σαδιστική ανακάλυψη των Βρετανών, τις λεγόμενες συμβάσεις μηδενικών ωρών (zero hours). Εκεί δεν έχετε συμφωνημένες ώρες εργασίας, άρα συμφωνημένη αμοιβή, αλλά πληρώνεστε ανάλογα με τις ώρες που θα σας ζητήσει ο εργοδότης. Το χειρότερο εδώ είναι ότι ο καλός σας εργοδότης δεν πληρώνει για τις ώρες μετακίνησης, αλλά μόνο για τις ώρες εργασίας! Μπορεί λοιπόν να βγείτε στη γύρα, ως γηροκόμος (carer) για παράδειγμα, να ανακαλύψετε ότι ήσασταν στην εργασία σας 12 ώρες, αλλά έχετε πληρωθεί τις 7.
Αν αναρωτιέστε ήδη αν έχει πιο κάτω, δεν θα σας απογοητεύσω. Οι καλοί μας φίλοι, σύμμαχοι και εταίροι διαθέτουν και εργασία με αυτο-πρόσληψη. Γιατί να σας προσλάβουν, αφού μπορείτε να το κάνετε μόνοι σας; Συνήθως με το αυτοκίνητο ή το ποδήλατό σας, καθώς δεν είναι εποχές για πολλά έξοδα. Αυτή η αουσβίτσικη μέθοδος (η εργασία απελευθερώνει, όπως είναι γνωστό) απευθύνεται κυρίως σε ντελιβεράδες. Αμοιβή πάντοτε με την ώρα και πάντοτε αφαιρώντας το χρόνο μετακίνησης.
Δεν ξέρω γιατί, αλλά κάθε φορά που αναλύω το εργασιακό των Βρετανών, μου έρχεται στο μυαλό ο Δρ. Mengele. Θαρρείς πως οι νικητές του πολέμου ζήλεψαν τις τακτικές του και τις μετέφεραν στην πατρίδα ως λάφυρο. Αλήθεια, τα μυαλά που έστησαν αυτούς τους εργασιακούς κανόνες πρέπει να είναι τελείως διεστραμμένα.
NHS – υγειονομική περίθαλψη και όχι μόνο
Καθώς στην Ελλάδα δεν ευτυχήσαμε ποτέ να έχουμε ένα αξιοπρεπές και αποτελεσματικό σύστημα δημόσιας υγείας είναι εξόχως προβληματικό να εξηγήσεις γιατί είναι τόσο σημαντικό θέμα για τους Βρετανούς. Κατάφερε να παραμείνει δημόσιο, παρείχε μέχρι πρόσφατα εξαιρετικές δωρεάν υπηρεσίες και ήταν πάντοτε το εθνικό καμάρι τους. Ήταν άλλωστε και η μοναδική ουσιαστική παροχή από το κράτος, ο μοναδικός θεσμός που μπορούσε να αμβλύνει κάπως την καθημερινή μιζέρια και ένα δίχτυ ασφαλείας μεγάλης αξίας, επιπροσθέτως γιατί αφενός στους κανονικούς Βρετανούς δεν περισσεύει τίποτα για αποταμίευση και αφετέρου γιατί στην κοινωνία αυτή δεν έχεις τίποτα να περιμένεις από τους συγγενείς σου, ακόμα και αν είναι παιδιά ή γονείς σου. Τα τελευταία χρόνια της μεταναστευτικής έκρηξης, κυρίως από την Ευρώπη – καθώς η υπόλοιπη μετανάστευση ήταν πλήρως ελεγχόμενη – το NHS δοκίμασε τα όριά του και ξεκίνησαν οι δυσλειτουργίες. Σήμερα στον απλό κόσμο κυριαρχεί μια μεγάλη ανασφάλεια, καθώς είναι σαφές ότι σε μια δύσκολη στιγμή δεν έχουν καμία εναλλακτική αν το NHS καθυστερεί ή απλά έχει στομώσει. Το ίδιο βέβαια δεν ισχύει για το γυάλινο πύργο, που θα απευθυνθεί στον ιδιωτικό τομέα.
Στεγαστική ασφυξία
Τρεις καθοριστικοί παράγοντες έχουν οδηγήσει το στεγαστικό θέμα του ΗΒ στην απόλυτη παράνοια. Πρώτα είναι τα παγκόσμια λευκά κολάρα (πολιτικοί, μαφιόζοι, κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες, τριτοκοσμικές δυναστείες, σοβιετικοί ολιγάρχες, ιερωμένοι, δημόσιοι μεγαλο-υπάληλλοι, Κινέζοι νεόπλουτοι) που ξεπλένουν μαζικά τις βρωμιές τους, αγοράζοντας -συνήθως αστικά- ακίνητα, τα οποία στη συνέχεια παραχωρούν σε οργανωμένα πρακτορεία προς ενοικίαση. Μετά είναι οι μάζες που καταφθάνουν καθημερινά από την Ευρώπη, και όχι μόνο, βρίσκουν εργασία και πρέπει να στεγαστούν. Τέλος, κερασάκι, η μόδα της airbnb, αν και στη Βρετανία τα ενοίκια ήταν ήδη απρόσιτα και πριν το φαινόμενο αυτό.
Αυτοί οι παράγοντες έχουν εκτοξεύσει τις τιμές στη στρατόσφαιρα. Ένα δωμάτιο σε ένα άθλιο σπίτι που πρέπει να μοιραστούν (μπάνιο και κουζίνα) με άλλους 8 – 10 ανθρώπους, έφθασε να κοστίζει λίγο λιγότερο από τις αμοιβές ενός μήνα. Δε φτάνει μόνο αυτό. Κάθε τρεις μήνες, έρχεται ο ΕΝΦΙΑ, ο οποίος, βεβαίως – βεβαίως, επιβαρύνει τον ενοικιαστή και όχι τον ιδιοκτήτη. Δεν θα σας γράψω για το φόρο τηλεόρασης και για άλλους ακόμα, αλλά αν αλήθεια σκοπεύατε να εργαστείτε στο ΗΒ και δεν είστε εφοπλιστικός γόνος, καλύτερα να ακολουθήσετε το plan b σας. Το χειρότερο είναι ότι ακόμα και όταν καταφέρνουν να αγοράσουν ένα δικό τους σπίτι, με στεγαστικό δάνειο, υποχρεώνονται να νοικιάσουν τα δωμάτια που περισσεύουν και έτσι τελικά είναι αναγκασμένοι ξανά να συγκατοικούν.
Συνδυαστικά τα τρία παραπάνω ζητήματα έχουν κυριολεκτικά συνθλίψει τους κανονικούς ανθρώπους, ναι, αυτούς που χλευαστικά μας αρέσει να αποκαλούμε ”λαϊκιστές” όταν δεν ψηφίζουν όπως μας αρέσει. Αν λοιπόν οι ελίτ ήθελαν πράγματι να γλιτώσουν το Brexit, θα ήταν προτιμότερο, αντί για δακρύβρεχτα άρθρα στους Financial Times και εξορκισμούς των ”αμόρφωτων λαϊκιστών”, να είχαν διαγνώσει σωστά και να είχαν προσπαθήσει τουλάχιστον να λύσουν εν μέρει κάποια από τα παραπάνω. Αλλά είπαμε, η απληστία… Αν ο πολύς Boris Johnson δεν υπήρχε, θα είχε σίγουρα εμφανιστεί με κάποια άλλη μορφή, όπως ακριβώς έγινε στις ΗΠΑ, την Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Βραζιλία και αλλού.
Το δυστύχημα με τους πληβείους στο ΗΒ (και έχω ανακρίνει αρκετούς) είναι ότι δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν, ούτε διαφορές πολιτικών θεωριών, ούτε εναλλακτικά συστήματα. Το TINA (there is no alternative) έχει ακόμα την ισχύ δόγματος στο ΗΒ. Αυτός είναι ο λόγος που ο κ. Corbyn δεν έχει σοβαρές πιθανότητες να γίνει πρωθυπουργός, αυτός είναι ο λόγος που πιθανότατα οι εργατικοί θα διασπαστούν ενόψει Brexit, αυτός είναι ο λόγος που, αν γίνουν πρόωρες εκλογές, θα κερδίσει το Brexit with or without deal και όσοι πολιτικοί το υποστηρίξουν. Είναι τραγικό, αλλά ενώ το σωστό φάρμακο είναι ο σοσιαλισμός, οι Βρετανοί το θεωρούν θανατηφόρο δηλητήριο. Και ελλείψει φαρμάκου, ο εχθρός είναι ένας: Οι μετανάστες.
Οι Βρετανοί πιστεύουν σοβαρά, ότι αν ελέγξουν τη μετανάστευση, θα λύσουν ταυτόχρονα και τα τρία προβλήματα που τους συνθλίβουν:
- Το εργασιακό, καθώς πιστεύουν ότι όταν φύγουν οι Πολωνοί υδραυλικοί θα ανοίξουν πολλές δουλειές που θα πληρώνουν καλύτερα (με την ώρα πάντα)
- Το NHS, καθώς πιστεύουν ότι όταν φύγουν και οι Ρουμάνοι τα νοσοκομεία θα κλείνουν τα ραντεβού όπως πριν, ελλείψει ασθενών
- Το στεγαστικό, καθώς πιστεύουν ότι όταν πάνε στον αγύριστο και οι Ισπανοί, οι ιδιοκτήτες θα εξαναγκαστούν να ρίξουν τις τιμές ελλείψει ζήτησης.
Με τη συμφωνία που υποτίθεται ότι έκλεισε η πρώην πρωθυπουργός γίνεται αντιληπτό ότι το βασικό αίτημα του κύριου όγκου των Βρετανών ψηφοφόρων, δε γινόταν δεκτό. Συμφωνία με την Ε.Ε. σημαίνει ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων και κεφαλαίων. Για αυτούς όμως, ελλείψει σωστής διάγνωσης, φταίνε μόνο οι μετανάστες. Και πρέπει να φύγουν. Με κάθε κόστος. Αυτή τη μισανθρωπική εκδοχή υπηρετούν δυστυχώς οι Βρετανοί ηγέτες σήμερα και όσο αποκρουστικό ή παράλογο μας φαίνεται είναι η πραγματικότητα ωμή. Και θα είναι η τελική κατάληξη του Βρετανικού δράματος, όσες τεχνικές και αν σκαρφιστούν οι κοινοβουλευτικοί εκατέρωθεν.
Αυτό συμβαίνει γιατί:
Όσο και αν φωνασκεί ο ”γυάλινος πύργος”, όσο ασύμμετρα και αν μεταδίδεται η κραυγή του και όσο χαιρέκακα η ηγεσία της Ε.Ε. παρακολουθεί τον επιθανάτιο βρόγχο της αυτοκρατορίας, οι Brexiters θα είναι πάντα περισσότεροι και στις Pub και στις κάλπες.
Το αίτημα του μέσου Brexiter είναι ο έλεγχος των Ευρωπαίων εργαζομένων στο ΗΒ. Δεν πρόκειται να συμβιβαστεί με τίποτα λιγότερο από αυτό. Και αυτό μάλιστα δεν έχει ρατσιστικά κίνητρα, αλλά πηγάζει από πιεστικές -σε βαθμό επιβίωσης- καθημερινές ανάγκες.
Για ένα πράγμα είμαστε πολύ τυχεροί σχετικά με το Brexit. Ένα γιγαντιαίο πείραμα εκτυλίσσεται μπροστά μας και έρχεται να δώσει απαντήσεις σε θεμελιώδη ζητήματα της εποχής μας:
Υπάρχει ζωή μετά την έξοδο από την Ε.Ε.;
Δεδομένου ότι η Βρετανική κοινωνία (μαζί με τις ΗΠΑ) είναι πολλά χρόνια μπροστά, εφαρμόζοντας ένα ριζοσπαστικό Capitalization, που ήδη δίνει απτά αποτελέσματα οικονομικού νεο-φασισμού, τι ακριβώς περιμένουμε ακόμα για να διορθώσουμε πράγματα; Πόσο αφελείς είμαστε να βαδίζουμε ακόμα στον ίδιο δρόμο;
Και βέβαια στις ΗΠΑ, την Αγγλία και τους κλώνους τους στην ανατολική Ευρώπη, βρήκαν και τα έκαναν. Στη Benelux, τη Γερμανία και κυρίως στη Γαλλία αντιλαμβάνεστε ποια θα είναι η αντίδραση; Θα κάνουν τα κίτρινα γιλέκα να μοιάζουν με πορεία των ”μένουμε Ευρώπη”