Του Γιαννάκη Ομήρου
Απορίες και ερωτηματικά εγείρουν οι αρνητικές τοποθετήσεις πολιτικών κομμάτων σε ότι αφορά την προσπάθεια – πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας να επιτύχει πιο ενεργό ανάμιξη της Ε.Ε. στο Κυπριακό. Χωρίς να καταθέτουν κάποια ουσιαστική, ρεαλιστική αντιπρόταση επαναλαμβάνουν μονότονα και πληκτικά ότι ο μόνος δρόμος είναι η επανάληψη των συνομιλιών. Χωρίς να αναφέρουν όμως αν αποδέχονται νέες συνομιλίες ενώ η Τουρκία και η Τ/Κ ηγεσία επιμένουν σε «λύση δύο κρατών» και λεγόμενη «κυριαρχική ισότητα». Με το να προβάλλουν τη θέση «συνομιλίες απ’ εκεί που σταμάτησαν στο Κραν – Μοντάνα» με δεδομένη την πιο πάνω τουρκική θέση συγκεκριμένων όρων για την επανέναρξη διαλόγου, στην πραγματικότητα εισηγούνται ακινησία και απροσδιόριστης διάρκειας απουσία οποιωνδήποτε εξελίξεων.
Να υπενθυμίσουμε ότι υπήρξε καθολική η θέση όλων των πολιτικών δυνάμεων, στην προενταξιακή περίοδο προς την Ε.Ε, ότι η Ευρωπαϊκή ενσωμάτωση της Κύπρου θα είχε ευεργετικές συνέπειες για τη λύση του Κυπριακού. Ότι η ένταξη θα λειτουργούσε ως «καταλύτης» για τη λύση. Είναι γι’ αυτό που ξενίζει η διαφαινόμενη επιφυλακτική έως αρνητική στάση απέναντι στην προοπτική μιας πιο ενεργού, επικουρικής συνδρομής της Ε.Ε προς τις προσπάθειες και πρωτοβουλίες του ΟΗΕ.
Είναι σαφές ότι την βασική ευθύνη και αρμοδιότητα την έχει ο ΟΗΕ. Κι’ αυτό γιατί το Κυπριακό είναι, ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής, διεθνές πρόβλημα και δυνάμει του καταστατικού χάρτη, εξ’ επόψεως διεθνούς έννομης τάξης, ο ΟΗΕ κέκτηται πρωταγωνιστικό ρόλο, ευθύνη και αρμοδιότητα να ενεργεί.
Όμως ταυτόχρονα το Κυπριακό, εκτός από διεθνές, είναι και Ευρωπαϊκό πρόβλημα δεδομένης της συμμετοχής της Κύπρου στην Ε.Ε από το 2004.
Άρα η επικουρική συνδρομή της, πρέπει να θεωρείται αυτονόητη, επιβεβλημένη και ασφαλώς πολύ επιθυμητή από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας και Ελληνοκυπριακής πλευράς.
Ο αείμνηστος Γιάννος Κρανιδιώτης, που δίκαια θεωρείται, ο αρχιτέκτονας της ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε, ακόμα και πριν την ένταξη, διατύπωνε συστηματικά τις εξής θέσεις – προτάσεις, τις οποίες μάλιστα προωθούσε με τις ιδιότητες του Ευρωβουλευτή, Υφυπουργού Ευρωπαϊκών υποθέσεων και Υπουργού αναπληρωτή εξωτερικών της Ελλάδας.
1.Διορισμό από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενός ειδικού απεσταλμένου για το Κυπριακό, πολιτικής προσωπικότητας, υψηλού κύρους, και εγνωσμένης αντικειμενικότητας και αμεροληψίας προκειμένου να ενεργεί επικουρικά προς τις προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ένας πρώην πρωθυπουργός ή ένας πρώην Υπουργός Εξωτερικών χώρας – μέλους της Ε.Ε. Δηλαδή πολιτική προσωπικότητα και όχι τεχνοκράτη. Μάλιστα σε μια συνάντηση μου στη Βόνη με τον αείμνηστο πρώην Υπουργό Εξωτερικών της ομοσπονδιακής Γερμανίας Χάνς – Ντίτριχ Γκένσερ στην παρουσία του επίσης αείμνηστου πρέσβη της Κύπρου Άντρου Νικολαΐδη, ο Γερμανός βετεράνος πολιτικός μας ανέφερε ότι θα ήταν πρόθυμος να αναλάβει απεσταλμένος της Ε.Ε για το Κυπριακό.
2.Να υπάρξει προσπάθεια, με συστηματική προετοιμασία, με στόχο σε μια σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, να υιοθετηθεί ολιγαρκής δέσμη βασικών αρχών λύσης του Κυπριακού προκειμένου η λύση να είναι συμβατή με τον Ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό.
Δεν είναι βέβαιο, ότι οι προσπάθειες για διορισμό ειδικού απεσταλμένου της Ε.Ε για το Κυπριακό θα αποδώσουν.
Ωστόσο, ενώπιον του απόλυτου αδιεξόδου που δημιουργεί η τουρκική εμμονή σε «λύση δύο κρατών» και «κυριαρχικής ισότητας», η πολιτική και διπλωματική προσπάθεια πιο ενεργού εμπλοκής της Ε.Ε στο Κυπριακό αποτελεί ορθή και επιβαλλόμενη κίνηση, προκειμένου να υπάρξει μετακίνηση από τις πιο πάνω άτεγκτες – εξωφρενικές τουρκικές απαιτήσεις. Με αξιοποίηση από πλευράς Ε.Ε, ως δέλεαρ, της ικανοποίησης κάποιων τουρκικών αιτημάτων.
Τέλος επειδή από τους παρουσιαζόμενους ως επιφυλακτικούς ή αρνητικούς προς το αίτημα διορισμού Ευρωπαίου απεσταλμένου για το Κυπριακό, με το επιχείρημα ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να το αποδεχθεί, η απάντηση είναι απλή. Ασφαλώς επιθυμητή η συγκατάθεση της Τουρκίας, πλην όμως, όχι και αναγκαία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κέκτηται αποκλειστική εξουσία και αρμοδιότητα να το πράξει χωρίς τουρκική συναίνεση.
Συνοπτικά και καταληκτικά. Ενώπιον των σημερινών δεδομένων που αφορούν στο Κυπριακό, συνεχείς και αδιάλειπτες θα πρέπει να είναι οι προσπάθειες και πρωτοβουλίες για να επιτύχουμε την πιο ενεργό – επικουρική συνδρομή της Ε.Ε προς τις βασικές προσπάθειες του ΟΗΕ για λύση του Κυπριακού.
Σημ: Μερικοί, που παρουσιάζονται υμνητές του Γιάννου Κρανιδιώτη, ακόμα και θεματοφύλακες των πολιτικών του παρακαταθηκών, αντιμάχονται μέχρι ειρωνείας αυτά που ο ίδιος πρότεινε και προωθούσε για την ευρωπαϊκή ανάμιξη στο Κυπριακό.
Πρώην Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων
