Του Γ. Λακόπουλου
Στο βιβλίο μου «Η Σκηνοθεσία του δημόσιου προσώπου» υποστηρίζω ότι ο όρος «πολιτική επικοινωνία» δεν έχει περιεχόμενο. Δεν υπάρχει πολιτική επικοινωνία. Υπάρχει η πολιτική που παράγει την επικοινωνία της.
Η τεχνική της επικοινωνίας είναι άλλη υπόθεση. Είναι διαδικασία δεν είναι ουσία. Συνεπώς αυτός που αξιολογείται είναι ο πολιτικός και η πολιτική του, όχι ο επικοινωνιολόγος του και τα εργαλεία του.
Τα ίδια ισχύουν και στη δημοσιογραφία. Τα τελευταία χρόνια διαμορφώνεται η εντύπωση ότι η παραδοσιακή δημοσιογραφία πεθαίνει, γιατί τα σύγχρονα μέσα μετάδοσης της πληροφορίας αφήνουν πίσω τα παραδοσιακά.
Γιατί το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αφήνουν πίσω τις εφημερίδες και σταδιακά και τη ραδιοτηλεόραση. Και πολλοί προσφεύγουν στη φράση του Μάρσαλ Μακ Λούαν «το μέσο είναι το μήνυμα».
Πρόκειται για ψευδαίσθηση. Το μέσο είναι η τεχνική μετάδοσης της πληροφορίας -που είναι πάντα η ουσία της δημοσιογραφίας. Δεν την παράγει, ούτε την αξιολογεί. Απλώς τη μεταφέρει στον χρήστη. Αν το κάνει με την ψηφιακή τεχνολογία που εξασφαλίζει ταχύτητα, δεν της προσθέτει αρτιότητα και αξιοπιστία.
Το αντίθετο μπορεί να συμβεί από στιγμή που οι ψηφιακές πλατφόρμες δεν είναι πραγματικά ελεύθερες: ανήκουν σε εταιρίες.
Στη δημοσιογραφία αξία έχει τι μεταδίδεται και όχι πώς μεταδίδεται. Η ταχύτητα έχει τη σημασία της, αλλά δεν είναι η πεμπτουσία της ενημέρωσης. Συχνά την υπονομεύει.
Προέχει η αναζήτηση της πληροφορίας και ακολουθεί η διακίνησή της. Αυτό που μετράει είναι η ικανότητα να βρίσκει κανείς την αλήθεια και να αποκαλύπτει την πραγματικότητα που δεν φαίνεται πάντα ή αποκρύπτεται επιμελώς. Τα υπόλοιπα είναι τεχνική.
Δηλαδή μπορεί να ανακαλυφθούν πιο ασύλληπτοι τρόποι μετάδοσης της πληροφορίας. Αλλά αυτό δεν αρκεί για την πληρότητα της ενημέρωσης.
Κάποιος πρέπει να κάνει τη δουλειά. Να ψάξει για τη πληροφορία, να τη διασταυρώσει και να την αξιολογήσει, να διαμορφώσει τον τρόπο παρουσίασής της.
Κάποιος να βγει έγγραφα και ντοκουμέντα που φωτίζουν μια κατάσταση. Να κάνει ρεπορτάζ, μετά από μια κλειστή συνεδρίαση και να μάθει τι ειπώθηκε και δεν θέλουν όσοι συμμετείχαν να γίνει γνωστό.
Κάποιος πρέπει να εξασφαλίσει μια κρίσιμη συνέντευξη και να κάνει τις σωστές ερωτήσεις. Να φύγει σε μια αποστολή και να ξέρει τι αναζητά και τι θα μεταδώσει. Να ξέρει πώς θα αναζητήσει και θα διατηρήσει αξιόπιστες πηγές.
Να είναι έντιμος με τον εαυτό του και με τους χρήστες των πληροφοριών που μεταδίδει.
Αυτός ο κάποιος είναι ο δημοσιογράφος. Η ικανότητα και η αξία του οδηγούν σε μια πληροφορία και καθιστούν ουσιαστική την ενημέρωση από το μέσο στο οποίο την εμπιστεύεται.
Αν η δουλειά του δημοσιογράφου θα αποτυπωθεί σε χαρτί ή θα διακινηθεί ψηφιακά η ραδιοτηλεοπτικά είναι θέμα άλλων επιλογών που αφορούν κυρίως το εύρος και την αμεσότητα της διάδοσής της πληροφορίας και όχι το βάρος της.
Αν συνδυάσουμε τη δημοσιογραφία με την πολιτική και την ενημέρωση με την ανάγκη ενός κόμματος να κάνει γνωστές τις δράσεις και τις θέσεις του, η χρήση των ψηφιακών μέσων δείχνει πρόσφορη και αποδοτική.
Αυτό σημαίνει ότι η υποστήριξη ενός κόμματος, ή μιας πολιτικής, είναι αποδοτικότερη όταν περνάει από έναν μεγάλο ιστότοπο, από όταν περνάει από μια μεγάλη εφημερίδα;
Καθόλου: στο τέλος της ημέρας σημασία έχει αυτό που μεταδίδεται και όχι πώς μεταδίδεται. Σημασία έχει η πολιτική θέση όχι το μέσο που τη μεταδίδει.
Και κατά τη γνώμη μου η εφημερίδα παραμένει το πιο αξιόπιστο εργαστήριο ενημέρωσης. Τα υπόλοιπα αφορούν την προπαγάνδα…