Από την Καλυψώ
Η ομορφιά ενός αφράτου και ώριμου σύκου, έτοιμου να πέσει από το κλαρί του δέντρου, είναι σήμα κατατεθέν του προχωρημένου ελληνικού Αυγούστου. Για κάποιον βόρειο, τα σύκα είναι άλλο ένα εξωτικό φρούτο, κάτι το παράξενο και ακριβό, κάτι που αγοράζει με το κομμάτι και το γεύεται σαν μια σπάνια λιχουδιά. Για όλους εμάς όμως, το σύκο είναι το απόλυτο καλοκαιρινό φρούτο που μας συνοδεύει πάντα στα μπάνια μας και τις διακοπές μας.
Το σύκο είναι εδώ και τουλάχιστον 3000 χρόνια βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Για τους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσογείου αλλά και της Ανατολής, το σύκο αποτελούσε είδος πρώτης ανάγκης. Το άφηναν συνήθως να ξεραθεί στον ήλιο ή σε κάποιο φούρνο και θεωρείτο σε τέτοιο βαθμό αναπόσπαστο μέρος του τοπικού διαιτολογίου, ώστε ενίοτε αντικαθιστούσε ακόμη και το ψωμί!
Στην Αρχαία Ελλάδα, αποδιδόταν τέτοια σημασία στον καρπό της συκιάς -όχι μόνο για την διατροφή αλλά και το εμπόριο- ώστε υπήρχαν αυστηρές διατάξεις που ρύθμιζαν την καλλιέργεια της. Αποξηραμένα σύκα των Μινωιτών, «αναβολικό» των αρχαίων Ελλήνων αθλητών πριν από τους αγώνες, αγαπημένο φρούτο των Αθηναίων πολιτών, αναφορές από τον Αριστοφάνη και πάει λέγοντας. Πως κατάλαβε ο Λαέρτης ότι επέστρεψε ο γιος του; Ο Οδυσσέας απλώς του θύμισε ότι τού είχε χαρίσει 40 συκιές. Τόση αξία είχε το σύκο, που ήταν αγαπημένος καρπός των βασιλιάδων.
Στην αρχαιότητα η Αττική φημιζόταν για σύκα της, τα λεγόμενα «βασιλικά», μια ποικιλία που καλλιεργείται μέχρι σήμερα στα Μεσόγεια. Η ύπαρξη λέξεων που σχετίζονται με τα σύκα δηλώνει και τη σημασία τους στη διατροφή των κατοίκων της Αθήνας, αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας. Καταρχήν θα αναφέρω τον συκοσκόπο, αυτόν που ανακαλύπτει-φέρνει την καλή είδηση για το πού υπάρχουν σύκα, αλλά και τον συκοφάντη, αυτόν που αποκαλύπτει, ξεσκεπάζει την παράνομη διακίνηση των σύκων. Σταδιακά, βέβαια, το αρχικό νόημα της λέξης «συκοφάντης» διαφοροποιείται. Έτσι, από μια εποχή και πέρα δηλώνει πια τον δημόσιο μηνυτή, αυτόν που καταγγέλλει τις παρανομίες των συμπολιτών του: τη λαθραία διακίνηση αγαθών, τη φοροδιαφυγή ή τον παράνομο πλουτισμό.
Λόγω της απαλής τους φλούδας, τον τραγανών σπόρων και της γευστικής σάρκας τους, τα σύκα έχουν πλούσια υφή και γεύση. Περιέχουν θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες Α, Β1 και Β2 και μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο, μαγγάνιο, νάτριο, κάλιο κ.ά. Ρίχνουν την αρτηριακή πίεση, βοηθάνε στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου, έχουν βοηθητικό ρόλο στον έλεγχο του βάρους, προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις, συμβάλλουν στη διατήρηση της πυκνότητας των οστών και βελτιώνουν τη σεξουαλική μας ζωή.
Πώς μπορείτε να τα απολαύσετε;
– Σαν φρέσκο ή αποξηραμένο φρούτο
– Όταν είναι φρέσκα μπορείτε να τα προσθέσετε στη σαλάτα σας
– Συνοδεύουν υπέροχα τα αλλαντικά (σαν το προσούτο) και τα τυριά, κυρίως τα σκληρά και αλμυρά όπως η παρμεζάνα και η κεφαλογραβιέρα
– Αναμείξτε τα αποξηραμένα σύκα με μέλι και καρύδια και προσθέστε τα στη βρώμη ή τα δημητριακά του πρωινού σας.
– Βράστε τα αποξηραμένα σύκα σε κόκκινο κρασί και σερβίρετε με το γιαούρτι ή το παγωτό σας.
– Προσθέστε τα στα σπιτικά σας κουλουράκια, κέικ και μάφιν
– Φτιάξτε μαρμελάδα σύκο για το πρωινό σας ή για μια άλλη εκδοχή της Πάστα Φρόλας (Φλώρας κατά την ελληνική εκδοχή…)
Μαρμελάδα Σύκο
1 κιλό σύκα
300-500 γραμμάρια ζάχαρη (ανάλογα με το πόσο γινωμένα είναι)
Λίγους κόκκους κάρδαμο
1 μέτριο λεμόνι
Καθαρίστε τα σύκα αλλά αν μείνει λίγη από την φλούδα (ειδικά στα λευκά) μην σαν νοιάζει. Τα βάζετε σε μία κατσαρόλα και ρίχνετε την ζάχαρη. Τα ανακατώνετε με τα χέρια σας ώστε να χωριστούν σε μικρότερα κομμάτια. Σκεπάζετε την κατσαρόλα και την αφήνετε σε δροσερό μέρος 8-10 ώρες. Τα σύκα βγάζουν πολύ ζουμί κι έτσι δεν θα χρειαστεί να προσθέστε νερό. Βράζετε σε δυνατή φωτιά περίπου για 15 λεπτά. Ξαφρίζετε συνεχώς μέχρι να μην υπάρχει άλλος αφρός. Τότε περίπου η θερμοκρασία έχει ανέβει στους 110 βαθμούς και η μαρμελάδα είναι έτοιμη. Προσθέτετε τον χυμό του λεμονιού κα το κάρδαμο (μόνο τα μαύρα σποράκια), ανακατώνετε καλά και κατεβάζετε από τη φωτιά.
Αμέσως γεμίζετε τα αποστειρωμένα βάζα σας, τα κλείνετε και τα αφήνετε να κρυώσουν. Στην συνέχεια τα βράζετε σε μία κατσαρόλα με νερό για 20 λεπτά. Αυτός είναι ένας ασφαλής τρόπος για να διατηρείτε όλον τον χρόνο τις μαρμελάδες και τα γλυκά σας που δεν έχουν πολλή ζάχαρη.
